199160

AK Parti Döneminde (2002-2018) Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerindeki Sürekli Değişimin Anlaşılması

1960’lara kadar dayanan Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri ve Türkiye’nin yarım asırdan fazla süren üyelik süreci oldukça inişli çıkışlı bir yol izlemiştir. Uzun bir süre boyunca Brüksel’in dayatmaları ve Ankara’nın AB’nin esaslı reformlarını gerçekleştirmekteki isteksizliği Türkiye’nin AB ile ilişkisinin temel belirleyicisi olmuştur. Ancak bu durum AK Parti’nin 2002’de iktidara gelmesi ve Kopenhag kriterlerini daha önce görülmemiş bir hızda yerine getirmek için gerekli reformları gerçekleştirmesiyle köklü biçimde değişmiştir. Yine de AK Parti döneminde gerçekleşen olumlu gelişmelere rağmen 17 yıl sonra bile Türkiye hala AB üyesi olamamıştır. Makale bu durumun hem AB’de hem de Türkiye’de yerel ve uluslararası düzeyde sürekli değişen dinamiklerin bir sonucu olduğunu iddia etmektedir. Bu bağlamda, çalışma AK Parti döneminde üyelik sürecini ilişkilerin düzeldiği 2002-2005 dönemi, ilişkilerin durgun olduğu 2005-2013 aralığı ve son olarak da ilişkilerin koptuğu 2013-2017 dönemi olmak üzere üç aşamada incelemektedir. Makale, hem Türkiye’de hem de Avrupa’da iç politik dinamiklerin değişmesinin ve uluslararası güç dengesindeki değişimlerin bu üç aşamada etkili olduğunu savunmakta ve Türkiye-AB ilişkilerinin mevcut durumunu anlamak için bu faktörleri analiz etmektedir. 1 Dr., Turkish German University, bayrakli@tau.edu.tr, Orcid: https://orcid.org/0000-0002-5039-3493 2 Dr., European Studies, SETA, cgtyozdemir@windowslive.com, Orcid: https://orcid.org/0000-0001-9477-9761

Understanding the Ever-Changing Dynamics in Turkish-EU Relations during the AK Party Era (2002-2018)

Since the 1960s, Turkey-European Union relations and Turkey’saccession process has followed a bumpy road. Brussel’s impositions andAnkara’s reluctance to implement EU’s fundamental reforms have beenthe main determinant of Turkey’s relations with the EU. However, thissituation changed drastically with the AK Party coming to power in 2002considering that the necessary reforms to fulfil the Copenhagen criteriawere carried out at an unprecedented pace. Nevertheless, even after 17years, despite the positive developments that occurred during the AKParty rule, Turkey is still not a member of the EU. This article argues thatthis situation is the result of the changing dynamics at both the local andinternational level. In this context, the study examines the accessionprocess during the AK Party by separating in three different phases: 2002-2005 period when the relations improved, 2005-2013 period when therelations became stagnant, and finally 2013-2017 period when the relationswere broken. This article argues that the changes in political dynamics inTurkey and Europe followed by the changes in the international balance ofpower have a direct impact on the fluctuations that occurred during thesethree phases. As a result, it is important to understand the currentdynamics in the Turkey-EU relations.

PDF

___

“1999-2005 Candidacy Process.” Republic of Turkey Ministry for EU Affairs. accessed January 6, 2018. https://www.ab.gov.tr/history-of theenlargement_264_en.html.
“301.madde değişikliği Kabul edildi.”(2008, April 30). Haber 7.
“AB Komisyonu: Geri Kabul Anlaşması Yürürlükte.” (2016, June 1). Deutsche Welle.
“AB’den Hükümet ve Anayasa Mahkemesi’ne Çağrı.”(2008, April 22). Deutsche Welle.
Akşit, S. and Üstün Ç.(2009). “Avrupa Birliği Ülkelerinden Türkiye’nin Üyeliğine Bakış.” Ortadoğu Teknik Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Merkezi Raporu.
Aktaş, M. (2018). “Islamophobia in EU Countries and Terorism.” Ombudsman Akademik 4, no. 7.
Altun, F. (2009). Değişim ve Statüko Kıskacında AK Parti. SETA Analysis, no. 6.
Ateş, H. (2018, January 30). “Sosyal Güvenlikte 51 Milyarlık Adım.” Sabah.
Auestad, L. (2014). Nationalism and the Body Politic. London: Karnac Books, 2014.
Barigazzi, J. (2016, September 3). “EU and Turkey Seek Help to Resolve Terror Law Dispute.” Politico.
Barysch, K. (2010). “Turkey and the EU: Can Stalemate Be Avoided?.” Center for European Reform.
Bayraklı, E., Güngörmez, O. and Boyraz, H. M. (2017). “Türkiye-AB İlişkilerini Rasyonelleştirmek.” SETA Analysis, no. 277.
Bostan, Y. (2017, July 15). “Why Europe Backs FETO.” Daily Sabah.
Cicioğlu, F. and Taş Yetim H. (2017). "Adalet ve Kalkınma Partisi Döneminde Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri."
Republic of Turkey Ministry of EU Affairs. “Current Situation.” Last modified June 6, 2017. https://www.ab.gov.tr/65_en.html.
"Cyprus (Historical Overview)." Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Accessed January 07, 2018. http://www.mfa.gov.tr/cyprus-_historicaloverview_.en.mfa.
“Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ile AB Bakanı ve Başmüzakereci Sayın Ömer Çelik’in, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Komiser Johannes Hahn ile birlikte Türkiye-AB Siyasi Diyalog Toplantısı sonrasında düzenledikleri Ortak Basın Toplantısı.”(2017, July 25). Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs.
“Declaration by Turkey on Cyprus, 29 July 2005.” Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Accessed May 20, 2019. http://www.mfa.gov.tr/declarationby-turkey-on-cyprus_-29-july-2005.en.mfa
Duran, H. and Özdemir Ç. (2012). "Türk Dış Politikasına Yansımalarıyla Arap Baharı." Akademik İncelemeler Dergisi 7, no. 2.
Economic Development Foundation. "1999-2005 Candidacy Process." Accessed January 6, 2018. http://www.ikv.org.tr/ikv.asp?ust_id=36&id=446.
"Enlargement Strategy Paper." European Commission. Accessed January 6, 2018. https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/archives/pdf/key_documents/2000/strat_en.pdf
Ercan, M. (2017). “Avrupa Birliği’nde Yükselen Sağ ve Irkçı Politikalar.” Akademik Bakış Dergisi, no. 61.
“EU Brushes off Germany’s Call to End Turkey Membership Talks”, Deutsche Welle, September 8, 2017, http://www.dw.com/en/eu-brushes-off-germanyscall-to-end-turkey-membership-talks/a-40426216.
“Gümrük Birliği Krizinin Kaybedeni Kim?.” (2017, 25 August). Deutsche Welle.
Gözen, R. (2006). “Türkiye-AB Yakınlaşması: 1999 AB Helsinki Zirvesinden 2003 Irak Savaşına Stratejik Algılamalarda Dönüşüm Süreci.” Uluslararası İlişkiler 3, no. 10 .
Keyman, F. (2017, January 17). “Türkiye-AB İlişkilerinde Yeniden Canlanma Mümkün Mü?.” Anadolu Ajansı.
"Kopenhag Zirvesi( 12-13 Aralık 2002)." Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Accessed January 6, 2018. http://www.mfa.gov.tr/kopenhag-zirvesi12-13-aralik-2002.tr.mfa.
Kılıç, S. (2017, May 11). “AB İlişkilerinde Madalyonun Diğer Yüzü: Ekonomik İlişkiler.” Business Life.
Küçükkeleş, M. (2013). “AB’nin Ortadoğu Politikası Ve Arap Baharına Bakışı.” SETA Analysis, no. 63.
“Küresel Kriz ve AB.” (2012, March 8). TUİÇ Akademi.
Lagendijk, J. (2010). "Türkiye’de Asker Sivil İlişkileri: AB’nin Etkisi ve Talepleri." In Türkiye Siyasetinde Ordunun Rolü Asker- Sivil İlişkileri, Güvenlik Sektörü ve Sivil Denetim. Heinrich Böll Stiftung.
Lahi, A. (2011, February 11). “Avrupa Birliği Açısından Son Dönem AB-Türkiye ilişkileri.” 21.yy Türkiye Enstitüsü .
"Lizbon Anlaşması." Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Accessed January 7, 2018. http://www.mfa.gov.tr/lizbon-antlasmasi.tr.mfa.
Macovei, M. (2009). “Growth and Economic Crises in Turkey: Leaving Behind a Turbulent Past?.” Economic Papers 386, Directorate-General for Economic and Financial Affairs, European Commission.
Oğuz, G. (2012). "Avrupa Birliği’nin Genişleme Yorgunluğu Sürecinde AB-Türkiye İlişkileri." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8, no. 1.
Oğuzlu, T. (2012). "Türkiye ve Avrupa Birliği İlişkilerinde Arap Baharı’nın Etkisi." ORSAM Analysis.
Oran, B. (2010). Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Cilt II: 1980-2001. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
“Ömer Çelik’ten AB’ye Tepki.”(2017, November 11). TRT Haber.
Öner, S. (2014). "Avrupa’da Yükselen Aşrı Sağ, Yeni “Öteki”ler ve Türkiye’nin AB Üyeliği." Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 13, no. 1.
Özcan, K. M. (2012). Kıvılcım Metin Özcan (Ed.), “AB Krizi ve Türkiye’ye Olası Yansımaları.” SDE Analysis, (2012).
Özdemir, Ç. (2015). "Türkiye’nin ABD ve Avrupa Birliğiyle İlişkilerinde DEAŞ Etkisi." In Türk Dış Politikası Yıllığı, edited by Kemal İnat and Burhanettin Duran. İstanbul: SETA.
Paul, A. (2017, 30 June). “Turkey and the EU-What Sort of New Start?” Reconnecting Europe Reloaded (blog), http://reconnectingeurope.boellblog.org/2017/06/30/no-quick-fix-for-turkey-eu-relations-2/.
“Press Release: 2770th Council Meeting.” (December 11, 2006). Council of the European Union. http://europa.eu/rapid/press-release_PRES-06- 352_en.htm?locale=en.
"Sayılarla Almanya’nın “Kontrolündeki" Avrupa Birliği." Stratejik Ortak, August 27, 2017. https://www.stratejikortak.com/2017/08/avrupa-birligialmanya.html.
Shapiro, J and Pardijs D. (2017, September 21). “The Transatlantic Meaning of Donald Trump: A US-EU Power Audit.” European Council on Foreign Relations, September 21, 2017.
“Sorularla Geri Kabul ve Vize Muafiyeti.” (2015, December 8). Aljazeera Türk.
Szołucha, A. (2010). "The EU And Enlargement Fatigue: Why Has The European Union Not Been Able To Counter Enlargement Fatigue?." Journal of Contemporary European Research 6, no. 1.
"The EU And The Crisis In Syria." European Union. Accessed January 8, 2018. https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/6_syria_5pg.pdf.
"The EU Response To The Refugee Crisis In Turkey." Delegation of European Union to Turkey. Accessed January 8, 2018. https://www.avrupa.info.tr/en/eu-response-refugee-crisis-turkey-710.
“Türk-Alman İlişkilerinde Yeni Bir Başlangıç Mı?.” (2017, July 26). AB Haber Brüksel.
“Turkey 2013 Progress Report.” (2013, 16 October). European Commission. https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2013/package/tr_rapport_2013_en.pdf.
“Türkiye-AB İlişkileri” (2018). Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs.
"Türkiye-AB Katılım Müzakereleri." Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı, no. 6.
“Türkiye-AB Toplantısına Kıbrıs Sorunu Damgasını Vurdu. (2017, July 26). AB Haber Brüksel.
"Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Müzakerelerinde Son Durum." İktisadi Kalkınma Vakfı. Accessed January 6, 2018. http://www.ikv.org.tr/images/upload/data/files/muzakerelerde_son_durum. pdf.
"Türkiye ve Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Süreci." Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs.
“Türkiye- Avrupa Birliği- ABD İlişkileri nereye gidiyor?.” (2006, March 21). Ekonomi Politikaları Araştırmaları Vakfı (TEPAV).
“Türkiye’deki Mülteci Projelerine 3 Milyar Euro Aktarması Gereken AB, 10’da 1’ini Bile Vermedi.” (2017, 31 January). AB Haber Brüksel.
Tüysüz, E. (2012, July 26). “Türkiye AB İlişkileri Nereye Gidiyor?: Avrupalı Olmayan Avrupa.” Türk-Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM).
Walt, S. M. (2017, May 30). "In Praise of a Transatlantic Divorce." Foreign Policy.
Waters, L. (2016). “French or Muslim? “Rooted” French Perceptions of the Muslim Community in France.” Undergraduate Honors thesis, The University of Colorado.
Wood, J. (2017, January 12). “Will Cyprus Talks Bring Turkey Closer to EU Membership?.” The National.
Yardım, M. (2017). "Aşırı Sağ ve Çokkültürlülük: Avrupa’da Ötekileştirilen “Göçmenler." Akademik İncelemeler Dergisi 12, no. 2.