HASTA BİNA SENDROMU KAVRAMI LİTERATÜR ARAŞTIRMASI VE ÇEŞİTLİ MEKÂNLARIN İÇ HAVA KALİTELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

İç hava kalitesi terim olarak ele alındığında, içerisinde sıcaklık, nem, kimyasal ve diğer kirletici maddelerin özellikleriyle miktarları gibi birçok farklı faktörü kapsayan bir kavram olduğu görülmektedir. Bu kavram özellikle insan yoğunluğunun fazla olduğu banka, restoran, resmi daire, sağlık kuruluşlarındaki en önemli olumsuz çevresel koşulları oluşturmaktadır. Bu tür yerlerde iç hava kalitesini bozan emisyonlarda, muhtemel olarak bulunabilecek mikrobiyolojik, kimyasal bileşenlerin yanı sıra, klimanın çalışma hızı, sıcaklık, nem gibi çeşitli fiziksel faktörler de büyük önem arz etmektedir. Hava kalitesi yönünden zayıf olan yerlerde baş ağrısı, yorgunluk, göz, deride tahriş ve psikolojik sorunlar gibi semptomlar hem ziyaretçi hem de çalışanlarda görülebilmektedir. İnsanların bulundukları binalarda yaşadıkları bu rahatsızlığa “Hasta Bina Sendromu (HBS)” adı verilmektedir. Yapılan çalışmalarda insanların rahatsızlık duydukları binalardan uzak kaldıklarında hastalık semptomlarının tamamen veya çoğunun kaybolduğu bildirilmektedir. Literatürde bulunan çalışmalar incelendiğinde iç havada bulunan CO, CO2, O3, TVOC, HCHO, PM2.5, PM10, bakteriler, mantar sporları gibi insan sağlığını tehdit edecek kirleticilerin ölçüldüğü görülmektedir. İçerisinde partikül kontrolü, hava dezenfeksiyon sistemleri, nem kontrol, basınç ayarlama sistemleri gibi kontrol teknikleri bulunduran önlemler sayesinde bu tür çeşitli kuruluşlardaki iç hava kalitesi, teknolojiyle birlikte her geçen gün iyileştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı dünyada ve Türkiye’de yapılan iç havayla ilgili çalışmaların incelenerek elde edilen sonuçların neler olduğunun karşılaştırılarak ortaya konulmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

İç Hava Kalitesi, Hasta Bina Sendromu, Emisyon

LITERATURE SURVEY OF SICK BUILDING SYNDROME CONCEPT AND COMPARISON OF INDOOR AIR QUALITY OF VARIOUS LOCATIONS

When the indoor air quality is considered as a term, it is seen that it is a concept covering many different factors such as temperature, humidity, properties and quantities of chemical and other pollutants. This concept creates environmental problems especially in banks, restaurants, government offices and healthcare organizations where are crowded places. In these places where emissions disturb indoor air quality, various physical factors such as the operating speed of the air conditioner, temperature and humidity are also of great importance right along with the possible presence of microbiological and chemical components. Symptoms such as headache, fatigue, eye and skin irritation as well as psychological problems can be found in places that are poor in terms of air quality, and these symptoms can be seen in both visitors and employees. This illness, which people live in the buildings they are in, is called "Sick Building Syndrome". It has been reported that when people are away from the buildings where people feel uncomfortable, the symptoms of the disease are completely or mostly disappeared. When the studies in the literature are examined, it is seen that the pollutants that will threaten human health such as CO, CO2, O3, TVOC, HCHO, PM2.5, PM10, bacteria, fungus spores are measured. By way of measures including control techniques such as particle control, air disinfection systems, humidity control, pressure regulation systems, the indoor air quality of these various organizations is being improved day by day with technology. The aim of the study is to be examined the studies about SBS and indoor air quality in the world and Turkey, and revealed the results which are obtained by comparing.

Keywords:

Indoor air quality Sick Building, Syndrome, Emission,

PDF

___

Yayın No:2, Kocaeli. Ersoy A., 2010. Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Binasında Çalışma Ortam Koşullarının ve Hasta Bina Sendromu Ögelerinin Değerlendirilmesi, Y.L.Tezi, T.C. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ertürk M., 2017. Yatılı okul yatakhanelerinde iç hava kalitesi probleminin araştırılması ve yeni bir sistem geliştirilmesi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Doi:10.16984/saufenbilder.300751. Eser, H.Ç., 2006. Konfor Kliması Uygulanan Hacimde Hız ve Sıcaklık Dağılımının İncelenmesi. Y. Lisans Tezi. Istanbul Teknik Üniversitesi - Fen Bilimleri Enstitüsü. Joshi, S.M., 2008. The Sick Building Syndrome, Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 12 (2) 61-64. Menteşe S., Böce T., Mutlu M.B., Özdemirpençe S.S., Nişanci S.Y., Palaz E., Çetin B., Taşdibi D., Selçuk B., Karagöz S., 2013. Havadan Kaynakli Bakteri Seviyesinin Çanakkale’deki Ev, Yurt ve Okullarda Mekansal Değişimi. 11. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ – 17/20 NİSAN 2013/İZMİR. Menteşe, S., Rad, A. Y., Arisoy, M., Güllü, G., 2009. İç Ortam Biyolojik Kirliliğin Mekansal Değişimi ve Dış Ortamin Etkisi. IX. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ. Öntaş E., 2008. Kapalı Hacimlerde Slot Difüzör Kullanımının Hava Dağılımına Etkisi, Y.L.Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Otlu M., 2012. Turgut Özal Tip Merkezi Çalışanlarında Hasta Bina Sendromu Görülme Sıklıği ve Etkileyen Faktörler, Uzmanlık Tezi, T.C. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Malatya. Özyaral, O., Keskin, Y., 2005. Kapalı Alan Atmosferinin Sağlık Üzerine Etkileri: Kakosmi (Kötü Koku) Sendromu. Astım Allerji İmmünoloji ;3(2):86-96. Quagraine V., Boschi N., 2006. ‘’Behavioral changes can help prevent indoor air – related illness in Ghana’’, Building and Environment, 10: 1 – 54. Sunaç, B. ve Kenber, E., 2000. Havalandırma Tesisatı, Alarko yayınları. URL-1 https://en.wikipedia.org/wiki/Sick_building_syndrome URL-2 The Envirınmental Illnes Resource, www.ei-resource.org URL-3, http://www.ashrae.org.tr/hakkimizda/ Zeybek, I., 2014. Modern Yaşamin Göstergelerinden Yüksek Binalarda Renk - Işık Faktörü Bağlamında “Hasta Bina Sendromu” ve İletişimsel Boyutta Etkileri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC October 2014 Volume 4 Issue 4