Cenk KARATAŞ, M. Nuri DOLMAZ, Cengiz ÇELİK

24. GÜNEŞ ÇEVRİMİ KAPSAMINDA TÜRKİYE CİVARINDA YERMANYETİK ALANIN GÜNLÜK DEĞİŞİMLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmada, 24. Güneş çevrimi kapsamında Türkiye ve civarında yer alan IZN ve SUA manyetik gözlemevlerinden elde edilen yermanyetik alanı X, Y ve Z bileşenlerine harmonik analiz uygulanmıştır. Güneş ve Ay’ın etkilerine bağlı olarak değişen solar ve lunar harmoniklerin genlik ve faz açıları elde edilmiştir. Solar harmoniklerden periyodu 24 saat olan birinci harmonik ve lunar harmoniklerden ise tamamen Ay’ın çekim etkisinden kaynaklanan ikinci harmonik genlik değişimleri 24. Güneş çevrimi kapsamında incelenmiştir. Beklendiği gibi, solar harmonikler Güneş çevriminden daha çok etkilerken, lunar harmonikler ise daha az etkilenmiştir. Hiç şüphesiz sadece iki gözlemevi Türkiye ve civarında yermanyetik alan değişimlerini incelemek için yeterli değildir. Yoğun Avrupa manyetik gözlemevi ağından sonra Türkiye’nin hem doğusuna hem de güneyine doğru büyük bir boşluk vardır. Bu boşluğu doldurmak için bu bölgelere yeni manyetik gözlemevlerinin kurulmasına ihtiyaç vardır. Böylece yermanyetik alanını hem ulusal hem de uluslararası ölçekte daha iyi tanınmasına büyük katkı sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yermanyetik Alan, Manyetik Gözlemevi, Güneş Çevrimi

INVESTIGATION OF THE GEOMAGNETIC DAILY VARIATIONS DURING 24TH SOLAR CYCLE AROUND TURKEY

In this study harmonic analysis is applied to the geomagnetic data of X, Y and Z elements of IZN and SUA observatories to investigate 24th solar cycle dependence around Turkey. Dependence of solar and lunar amplitudes and phase angles obtained. Amplitude variations of the first solar harmonic that its period is 24 solar hours, and the second lunar harmonic that its origin is purely lunar, were examined during the 24th solar cycle. As expected, amplitudes of the solar harmonics showed more dependence than that of lunar harmonics. Without doubt, it is not enough to search geomagnetic variations around Turkey using two observatories. After the dense European observatories, there is a big gap both in eastern and southern part of Turkey. To fill these gap new geomagnetic observatories needs to be installed around these regions. Thus, it provides important contribution to define the geomagnetic field in both national and global scale.

Keywords:

Geomagnetic Field, Magnetic Observatory, Solar Cycle,

PDF

___

Bilge, A.H., Tulunay, Y.K., 1997. Spectral analysis of geomagnetic data from Kandilli Observatory, Istanbul, Ann. Geoﬁs., XL(6), 1591–1598.
Çelik, C., Tuncer, M.K., Tolak-Çiftci, E., Zobu, M., Oshiman, N., Tank, B., 2012. Solar and lunar geomagnetic variations in the northwest part of Turkey, Geophys. J. Int., 189, 391-399.
Çelik, C., 2013. The solar Daily Geomagnetic variation and its dependence on sunspot number, J. Atmos. Solar-Terr. Phys., 104, 75-86.
Çelik, C., 2014. The lunar daily geomagnetic variation and its dependence on sunspot number, J. Atmos. Solar-Terr. Phys., 119, 153-161.
Çelik, C., 2018. Wolf ratios and the ionospheric L and S dynamo region, J. Atmos. Solar-Terr. Phys., 173, 23-27.
Chapman, S., Bartels, J., 1940. Geomagnetism, Clarendon Press, Oxford, 2,159-270.
Cueto, M., McKnight, D., Herraiz, M., 2003. Daily geomagnetic variations on the Iberian Peninsula, Geophys. J. Int., 152, 113-123.
De Mayer, F., 2003. A modulation model for the solar and lunar daily geomagnetic variations, Earth Planets Space, 55, 405-418.
Gürdal, M.A., 1997. Ankara Manyetik Rasathanesi, Harita Dergisi, Sayı 117, sayfa: 45-58, Harita Genel Komutanlığı, Ankara.
Işıkara, A.M., 1970. The lunar tide in the E-layer above Istanbul, Pure and Applied Geophysics, V.81, Issue 1, pp 130-134.
Işıkara, A.M., 1971. The solar and lunar influences on the Earth’s magnetic field at Istanbul, Revue de la Faculté des Sciences de l’Universite d’Istanbul, Ser. C, 36, 117-127.
Leaton, B.R., Malin, S.R.C., Finch, H.F., 1962. The solar and luni-solar daily variation of geomagnetic field at Greenwich and Abinger, R. Obs. Bull. Lond., 63, 1916–1957.
Malin, S.R.C., Chapman, S., 1970. The determination of lunar daily geophysical variations by the Chapman-Miller Method, Geophys. J. R. astr. Soc., 19, 15-35.
Malin, S.R.C., 1973. Worldwide distribution of geomagnetic tides, Phil. Trans. R. Soc. Lond., A 274, 551-594.
Malin, S.R.C., Schlapp, D.M., 1980. Geomagnetic lunar analysis by least-squares, Geophys. J. R. astr. Soc., 60, 409-418.
Malin, S.R.C., Tuncer, M.K., Yazıcı-Çakın, O., 1996. Systematic analysis of magnetic observatory data-I. A proposed method, Geophys. J. Int., 126, 635-644.
Torta, J.M., Curto, J.J. & Bencze, P., 1997. Behavior of the quiet day ionospheric current system in the European region, J. geophys. Res., 102, 2483–2494.
Winch, D.E., 1981. Spherical harmonic analysis of geomagnetic tides, 1964-1965, Phil. Trans. R. Soc. Lond., A 303, 1-104.