Katılım Bankalarının Kâr Paylaşım Oranlarını Belirleyen Etmenler Üzerine Ampirik Bir İnceleme: Türkiye Katılım Bankaları Örneği

Bu çalışmanın amacı 2012Q1-2020Q4 periyodunda katılım bankacılığı kâr paylaşım oranlarını etkileyen unsurları tespit etmektir. Veriler ARDL Sınır Testi ve Toda-Yamamoto Nedensellik Testi ile incelenmiştir. Veri seti, katılım bankacılığı aylık kâr paylaşım oranları, konvansiyonel bankacılık aylık mevduat faizi, tüketici fiyat endeksi, ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti, USD/TL döviz kuru ve M3 para arzından oluşmaktadır. Sınır testi sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Kısa dönem analiz sonuçlarına göre bir birimlik şok veya sapmanın bir sonraki dönemde %21 oranında dengeye geleceği sonucuna ulaşılmıştır. Toda-Yamamoto sonuçlarına göre kâr paylaşım oranları ile konvansiyonel bankacılık bir aylık mevduat faizi arasında çift yönlü nedensellik, ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinden kâr paylaşım oranlarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Kâr paylaşım oranı, döviz kuru ve tüketici fiyat endeksi arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler:

Katılım Bankacılığı, İslâmi Bankacılık, Kâr Paylaşım Oranı, ARDL Sınır Testi, Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi

PDF

___

Adebola, Solarin Sakiru - Wan Yusoff, Wan Sulaiman – Dahalan, Jauhari (2011), ‘’The Impact of Macroeconomic Variables on Islamic Banks Financing in Malaysia’’, Research Journal of Finance and Accounting, Vol 2, No 4, ss.22-32
Akhtar, Beenish - Akhter, Waheed- Shahbaz, Muhammad (2017), ‘’ Determinants of Deposits in Conventional and Islamic Banking: A Case of an Emerging Economy’’, International Journal of Emerging Markets, Vol 12, No 2, pp.1-22.
Albayrak, R. Ahmet- Özsoy, Şerafettin (2019), ‘’Katılım Bankacılığı Ekosistemi: Paydaşlar, Kurumlar ve Piyasalar’’, Editörler: Görmüş, Şakir- Albayrak R. Ahmet- Yabanlı, Aydın. ‘’Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı’’, TKBB yayınları, Yayın yeri: İstanbul.
Alper, Fındık, Özlem, - Alper, Ali, Eren (2017). “Karbondioksit Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi İlişkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı.” Sosyoekonomi, Cilt: 25, Sayı: 33, ss.145-156.
Ata, H.Ali – Buğan, Mehmet Fatih- Çiğdem, Şemsettin (2016), ‘’ Kar Payı Oranları ile Mevduat Faiz Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi’’, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, ss. 17-28.
Avcı, Tunahan – Aktaş, Metin (2015), ‘’ Katılım Bankalarının Kar Payı Ödemeleri ile Mevduat Bankalarının Faiz Ödemelerinin Birbirlerine Yakın Olmasının Nedenlerinin Araştırılması’’, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 4, ss:41-51.
Bayrakdar, Seda (2015). “Türkiye İçin İşsizlik Histerisi ya da Doğal İşsizlik Oranı Hipotezinin Geçerliliğinin Sınanması.” Journal of Economic Policy Researches, Cilt: 2, Sayı: 2, ss.45-61.
Brooks, Chris (2014). “Introductory Econometrics For Finance.” 3. Baskı, Cambridge: Cambridge University Press.
Cevik, Serhan - Charap, Joshua (2011), ‘’The Behavior of Conventional and Islamic Bank Deposit Returns in Malaysia and Turkey’’, IMF Working Paper, WP/11/156.
Ceylan Servet, - Durkaya, Mehmet (2011). “Türkiye’de Kredi Kullanımı- Ekonomik Büyüme İlişkisi.” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, ss.21-35.
Dayı, Faruk (2019), ‘’ Katılım Bankacılığının Tercih Nedenlerinin Sadakat ve Güven Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği’’, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, Cilt 54, Sayı 4, ss. 1788-1806.
Dickey, David A. – Fuller, Wayne A. (1979). “Distributions of Theestimators for a Autoregressive Time Series With a Unit Root.” Journal of Theamerican Statistical Association, Vol: 74, (366a), pp. 427‐431.
Elliott, Graham, - Rothenberg, Thomas, - Stock, James (1996), “Efficient Test for an Autoregressive Unit Root”, Econometrica, No: 64, pp. 813-836.
Engle, Robert F.-, - Granger, C. W. J. (1987). “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing.” Econometrica, No: 55, pp. 251‐76.
Ergeç, Etem Hakan - Kaytancı, Bengül Gülümser (2014), ‘’The Casuality Between Returns of İnterest-Based Banks and Islamic Banks: The Case of Turkey’’ Inteernational Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, Vol 7, No 4, pp. 443-456.
HASAN, ZUBAIR (1985), ‘’ Determination of Profit and Loss Sharing Ratios in Interest-Free Business Finance’’, J. Res. Islamic Econ., Vol 3, No 1, pp. 13-29.
Hutapea, Erwin G. - Kasri, Rahmatina (2010), ‘’ Bank Margin Determination: A Comparison Between Islamic and Conventional Banks in Indonesia’’, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, Vol 3, No 1, pp. 65-82.
Johansen, Soren (1988). “Statistical Analysis of Cointegration Vector.” Journal of Economics Dynamics and Control, Vol: 12, (2‐3), pp. 231‐254.
Kader, Radiah Abdul - Leong, Yap Kok (2019), ‘’The Impact of Interest Rate Changes on Islamic Bank Financing’’, International Review Of Business Research Papers, Vol 5, No 3, pp.189-201.
Kasri, Rahmatina A. – Kassim, Salina Hj. (2009), ‘’ Empirical Determinants of Saving in The Islamic Banks: Evidence From Indonesia’’, Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics, Vol 22 No 2, pp. 181-201.
Kofoğlu, İsmail Hakkı (2020), ‘’ Katılım Bankaları Kar Payı Oranlarının Enflasyon ve Faizle İlişkisi’’, International Online Conference On Social Sciences Researches, ss. 40-55.
Korkut, Cem - Özgür, Önder (2017), ‘’ Is There A Link Between Profit Share Rate of Participation Banks and Interest Rate?[:] The Case Of Turkey’’, Munich Personal Repec Archive, MPRA Paper No. 81642.
Lee, Junsoo, - Strazicich, Mark C. (2003). “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks”, The Review of Economics And Statistics, Vol: 85, No: 4, pp. 1082-1089.
Mushtaq, Saba – Siddiqui, Danish Ahmed (2017), ‘’ Effect of İnterest Rate on Bank Deposits: Evidences From Islamic and Non-Islamic Economies’’, Future Business Journal, pp.1–8.
Pesaran M. Hashem, - Shin Yongcheol, - Smith Richard J. (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, Vol: 16,No: 3, pp. 289-326.
Phillips, Peter C.B., - Perron, Pierre (1988). ‘’Testing For a Unit Root in Time Series Regression’’, Journal of Business & Economic Statistics, Vol: 75, No: 2, pp. 335-346.
Solarin, Sakiru Adebola - Hammoudeh, Shawkat - Shahbaz, Muhammad (2018), ‘’Influence of Economic Factors on Disaggregated Islamic Banking Deposits: Evidence With Structural Breaks İn Malaysia’’, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, Volume 55, pp.13-28.
Şahin, Güller, – Gökdemir, Levent (2016). “İnsani Gelişme Endeksi Bileşenlerinin Türkiye Ölçeğinde ARDL Sınır Testi ile Sınanması.” Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, ss.1-24.
Tekin, Hüsnü – Atasoy, Burak Sencer – Ertuğrul, Hasan Murat (2017), ‘’ The Relationship Between Conventional Deposit and Islamic Profit Share Rates: An Analysis of The Turkish Banking Sector’’, JKAU: Islamic Econ., Vol 30 Special Issue, pp: 103-117.
Toda, Hiro, Y. – Yamamoto, Taku (1995). ‘’Statistical Inferences in Vector Autoregressions With Possibly Integrated Processes’’, Journal of Econometrics, No: 66, pp. 225‐250.
Tura, Ümit - Kaya, Ferudun (2019), ‘’ Türkiye’de Katılım Bankaları Tarafından Katılma Hesaplarına Uygulanan Kar Payı Ödemeleri ile Geleneksel Bankalar Tarafından Mevduatlara Uygulanan Faiz Oranları Arasındaki İlişkininin Analizi’’, International Academic Journal, Cilt 3, Sayı 2, ss. 187-202.
Türkiye Katılım Bankaları Birliği, (2019), ‘’Katılım Bankacılığı Nedir?’’, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Brosur/%C4%B0lk%20sayfa%20KATILIM_BANKACILIGI-2.pdf adresinden alınmıştır.
Yavuz, Nurgül, Çil (2014). “Finansal Ekonometri.” 1. Baskı. İstanbul: Der Yayınevi.
Yavuz, Nurgül, Çil (2015). “Finansal Ekonometri.” 2. Baskı. İstanbul: Der Yayınevi.
Yusoff, Remali- Wilson, Rodney (2005), ‘’ An Econometric Analysis of Conventional and Islamic Bank Deposits in Malaysia’’, Review Of Islamic Economics, Vol 9, No 1, pp.31-52.
Yüksel, Serhat- Canöz, İsmail- Özsarı, Mustafa (2017), ‘’ Causality Relationship Between Interest Rate of Deposıt Banks and Profit Share Rate of Islamic Banks in Turkey’’, Journal of Islamic Economics and Business, Vol 2 No 2, pp. 131 – 148.