TÜRKİYE’DE KONARGÖÇER KÜLTÜRÜ

Türkmen veya Yörük olarak anılan göçer Türkler, göçebeliğe yeni bir bakış açısı getirmişlerdir. Mecburi göç nedeniyle kış ve yaz olmak üzere mevsimlik göçler yapan bu topluluklar zaman içinde Büyük Selçuklu, Türkiye Selçuklu, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti içinde barınma imkânı bulmuşlardır. Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar genel anlamda fetihlerle alınan yerlerin Türkleştirilmesi için yerleşik yaşama geçirilen bu topluluklar Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte şehirleşme faaliyetlerinin artması ile zorunlu bir yerleşik yaşama maruz kalmışlardır. Yerleşik yaşamı seçmeyen kabilelerin ise göçer hayatlarını sürdürmek için kullanabilecekleri alanlar oldukça kısıtlanmıştır. Günümüzdeki yaşayışları incelendiğinde halen binlerce yıllık köklü bir kültürün izlerini taşıyan göçerler, kız alıp verme faaliyetleri, bebekler için yapılan uygulamalar, ölüler için yapılan merasimler vb. özel zaman dilimleri/uygulamalar konusunda tam anlamıyla birer kültür mirası olma özelliğindedirler. Ayrıca kadının toplumdaki yerinin Türk milleti açısından aktarımı konusunda da göçerler yaşayan kanıt niteliğindedirler.

Anahtar Kelimeler:

göçer, göçebe, konar göçer, Türkmen, göçmenlik

NOMADIC CULTURE IN TURKEY

The nomadic Turks, who are called Türkmen or Yörük, have brought a new perspective to the nomadism. These communities, who had to migrate seasonally in winters and summers, had an opportunity to find a shelter in the Ottoman Empire, Great Seljuk, Tukey Seljuk and the Republic of Turkey. In order to Turkify the places which were generally conquested until the Republic of Turkey was founded, these communities were forced to live a sedentary life with an increased urbanization in the Republic of Turkey. Tribes who did not choose a settled life had a limited area to maintain their nomadic lives. Today, we can see that the nomads, who still carry thousands of years of rooted cultures, are a cultural heritage in terms of their practices about marriages, activities for babies, and the ceremonies for the dead ones. In addition, nomads are also living evidence of the transfer of women's place in the Turkish society.

Keywords:

nomadic, nomadic culture, equestrian culture, tradition-custom, settled life,

PDF

___

Andrews, P. A. (1994). Türkiye’de Etnik Gruplar (M. Köpüşoğlu, Çev.). İstanbul: ANT Tüm Zamanlar Yayınları.
Babuş, F. (2006). Osmanlı’dan Günümüze Göç ve İskân. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
Bali, A. (2015). Mersin Konargöçerlerinin Halk Kültüründe İnanışlar Ve Bunlara Bağlı Uygulamalar, Adana: Çukurova Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
Bayar, M. (2004). Karakeçili Yörük Aşiretinin Eskişehir’e İskânı. İstanbul: Lider Ajans Matbaacılık.
Doğan, A. (2002). İslâmiyet’ten Önceki Türk İnancına Dair. Türkler ansiklopedisi (C.3, S.305-319). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Dulkadir, H. (1997). İçel’de Son Yörükler Sarıkeçeliler. Mersin: Çağlar Ofset.
Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
Gökbilgin, M. T. (2008). Rumeli’de Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihân. İstanbul: İşaret Yayınları.
Güngör, K. (1941). Cenubî Anadolu Yörüklerinin Etno-Antropolojik Tetkiki. Ankara: İdeal Basımevi.
İnalcık, H., (1993), "Türkler ve Balkanlar", Bal-Tam Türklük Bilgisi, Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi.
Karabulut, S. (2006). Adana İli Saimbeyli İlçesi Beypınarı Köyü Monografisi. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.
Kılınç, N. (2010). Antalya Yöresi Yörük Fıkraları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Kölemen, D. (1996). Yörük Çadırı. Yozgat: Oğuzlar Matbaası.
Kutlu, M. (1991). Yaşayan Bir Atlı Kültür Geleneği: Anadolu Göçer Kültürü. Milli Folklor Dergisi, 16, 16-21.
Seyirci, M. (1996). Batı Akdeniz’de Yörükler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Soylu, S. (1997). Göçebe Yörük Kültürüyle İlgili Bazı Gözlemler, İçel Kültürü Dergisi, 46-61, 7-9.
Soysal, I. (2010). Antalya’daki Yörüklerin yerel siyasetteki yeri ve önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Sümer, F. (1952). XVI. Asırda Anadolu, Suriye ve Irakta Yaşayan Türk Aşiretlerine umumi bir bakış. İstanbul İktisat Fakültesi Mecmuası, No: 1-4, 509-523.
Şenesen, R. (2011). Çukurova bölgesi Girit Göçmenleri Halk Kültürü Araştırması. Adana: Karahan Kitabevi.
Yalgın, A. R. (1993). Cenup’ta Türkmen Oymakları I. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.