VSEVOLOD MEYERHOLD VE “BÜYÜK TEMİZLİK” DÖNEMİ

Öz: 20. yüzyılın başlangıcında, birçok alanda olduğu gibi, tiyatroda da köklü bir değişiklikler yaşandı. Tiyatro, oyun yazarı dışında başka bir yaratıcı keşfetti-Yönetmen. Yönetmen, zamanın yeni sanatsal ve estetik araçlarıyla zenginleşen Tiyatronun ana figürüne dönüştü. Zamanının gereklerini yaratıcı bir sezgiyle hisseden ve yeteri kadar iyi bir sanat eseri sunmak isteyen yönetmenler, mesleklerini yeni reformlarla doğruladılar. Bu yönetmenlerden birisi de Vsevolod Emilyevich Meyerhold’dur. 20. yüzyıl Rus tiyatro düşüncesini etkileyen ve sadece etkilemekle kalmayıp, çehresini (aurasını) (görünürlüğünü)de belirleyen yönetmenlerden biridir. Meyerhold, yapımcı (konstrüktivist) sahne düzeni ve biyomekanik oyunculuk anlayışının yaratıcısı, tiyatro yönetmeni, teorisyen, oyuncu ve eğitimci olarak zengin bir yaratıcı mirasa sahiptir. Çalışmada Meyerhold’un yaşamış olduğu dönemde Rus tiyatro sanatına getirdiği yenilikler ve Stali’nin “Büyük temizlik” (Stalin Repressiyası) siyasetine karşı tutumu ve döneminin politik gelişmeleri ilgili yaklaşımı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

20. Yüzyıl Rus Tiyatrosu, Sovyet Rusya, Stalin, Büyük Temizlik.

VSEVOLOD MEYERHOLD AND THE “GREAT PURGE” PERIOD

ABSTRACT: At the beginning of the 20th century, profound changes occurred in various fields, including theater. Theater discovered another creative entity beyond the playwright - the Director. The Director became the central figure of Theater, which was enriched with new artistic and aesthetic tools of the time. Directors who sensed the demands of their era with creative intuition and aimed to present sufficiently good works of art validated their profession through new reforms. One of these directors is Vsevolod Emilyevich Meyerhold. He is one of the directors who not only influenced but also shaped the face (aura) and visibility of 20th-century Russian theater thought. Meyerhold, with his creatorship of producer (constructivist) stage design and biomechanical acting approach, has a rich creative heritage as a theater director, theorist, actor, and educator. This study discusses Meyerhold's innovations in Russian theater during the period he lived, his stance against Stalin’s “Great Purge” (Stalin Repression) policy, and his approach to the political developments of his time.

Keywords:

20th Century Russian Theater Soviet Rusia, Stalin, Great Purge., has a rich creative heritage as a theater director,

PDF

___

Alpers, B. V. (1931). Teatr sotsianlnoy Maski. Moskova-Leningrad.
Ayzenştayn, S. (1964). Otobiyografikeskiye zametki. Moskova.
Berdyayev, N. (1907). Sub specie aeternitatis. Opıtı Filosofskie, Soçialnıe i Literatururnıe (1900 – 1906). SPB.
Berktay, A. (1997). Tiyatro–devrim ve Meyerhold. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
Braun, E. (1995). The theatre of Meyerhold: Revolution and the modern stage. Iowa: University of Iowa Press.
Fevralski, V. (1961). Stanislavski i Meyerhold. Tarusskie Stranitsı, Kaluga.
Fevralski, V. (1964). Meyerhold i Şekspir. Vilyam Şekspir. K. Çetırehsotletiyu so dlya Rojdeniya (1564-1964), 374-402, Moskova: Materialı i İsslodeveniya.
Fevralski, V. (1966). Gorki i Meyerhold (k istorii ih otnoşenıy). Literaturnıye Problemı, 3, 171-189.
Fevralskiy, A. (1966). Gorkiy i Meyerhold, Voprosı Literaturı, 3, 171-188.
Gladkova, A. K. (1961). Vospomininaya, zametki, zapisi o. V. E. Mayorhelde. Tarusskie Stranitsı, 292-307, Kaluga.
Gvozdev, A. A. (1927). Teatr imeni Vs. Meyerholda (1920-1926). Leningrad.
Ilyinski, İgor. (1961)ç Sam o seb.. M.: VTO.
K. M. Gerasimova, O. G. Çernyavskaya, (1990). Mastera russkoy i sovetskoy stseni Moskva: Zdatelstvo Russkiy Yazık.
Leach, R. (1989). Directors in Perspective: Vsevolod Meyerhold, New York, Cambridge University Press.
Markov, P. A. (1974). O teatre. C. 4, Moskova: İskusstvo.
Mesçi, E. (1996). Ot Meyerhold do Liubimova: Liniya v teatre 20. veka (XX. yüzyıl tiyatrosunda bir çizgi). Tobarskiy Xudojestvennıy Jurnal.
Meyerhold, V. E. (1968). Stati, pisma, reçi, besedı, Moskova: İsskustvo. (Çevrimiçi), http://az.lib.ru/m/mejerholxd_w_e/text_0030.shtml, 09.04.2023.
Meyerhold. V. E. (1969). Meyerhold on Theatre. (transl. and ed. Edward Braun), Kondon: Methuen.
Özüaydın, N. U (2006). 20. yüzyıl tiyatrosunda estetik düşünce. İstanbul, Mitos Boyut Tiyatro Yayınları.
Özüaydın, N. U. (2013). Stanislavski Sistemi ve metot oyunculuğu’nun aralarındaki temel farklar açısından araştırılması. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 35, 23-36.
Polotska, E. A.– Gitoviç, N. İ. (1960). Çehov i Meyerhold. Literaturnoye nasledstvo, C. 68, 442, 443.
Qladkov, A. (1961). Meyerhold qovorit. Novıy Mir, 8.
Rostotski, B. (1960). O rejiserskoy rabote V.E. Meyerholda. Moskova: VTO.
Rudnitski, K. (1969). Rejisser Meyerhold. Moskova: Mauka.
Rudnitski, K. L. (1969). Rejisser Meyerhold, Moskva: Nauka.
Stanislavski, K. (1961). Sobraniye soçineniy, C. 8, Moskova: İskusstvo.
Stanislavski, K.S. (1960). Sbornik rabot… C. 7, Moskova: İsskustvo
Vendrovskaya, L. (1967). Vstreçi s Meyerholdom: Sbornik vospominaniy. Moskova: Vserossiykoe Teatral’no Obşçestva.