Dilde birlik düşüncesine Türkiye Türkçesinde ve Özbek Türkçesinde söz dizim terimleri temelli yaklaşım

Türk dünyası için dilde birlik meselesi önemli görülmektedir. Gaspınarlı İsmailin dilde, fikirde ve işte birlik düşüncesinin bir ideal olarak yaşatılması ve gerçekleştirilmesi için çalışılması düşünülmektedir. Dilde birlik düşüncesinin zamanla hayata geçirilmesi mümkündür. Bunun ilk aşamalarından birini terim birliği oluşturabilir. Türkçenin en çok konuşura sahip iki kolu olan Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinde terim birliğinin sağlanması dilimizi geliştirecektir. Bu çerçevede Özbek Türkçesinde ve Türkiye Türkçesinde söz dizim terimleri karşılaştırılmıştır. Dilde birlik fikrinin gerçekleşmesi iki dilde kullanılan söz dizim terimleri temelinde değerlendirilmiştir. Söz dizim terimleri eş değerlikleri, bakış açıları, tasnifleri ve adlandırma bakımından karşılaştırılmıştır. Türk dilbilimcilerinin yapacakları çalışmalar dilde birlik meselesini gündemde tutacaktır. Böylece bu meselenin hayal olmaktan çıkacağı ve gerçekleşeceği inancı taşınmaktadır.

A syntax based approach to the idea of unity in language: The case of Uzbek

The issue of unity in the world, seems important for the Turkish language. In Gaspınarli Ishmael's language, it is being considered as a viable idea and ideal of the unity of thought and work for the realization of the study. Language can be implemented in time of unity. One of the first steps to create the term union. Ensuring the Turkish language with the most speakers of the two arms in terms of Turkish and Uzbek Turkish troops Turkey will improve our language. In this context, the Uzbek and Turkish languages are compared syntactic terms. The realization of the idea of unity was evaluated on the basis of language in terms of syntax used in the two languages. Syntax terms, perspectives were compared in terms of classification and naming. The work they do is keeping the unity of the Turkish linguist in language issues on the agenda. Thus, this issue will be a dream to be realized and carried out.

PDF

___

AKSAN, D., (2000) Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, II. Cilt, TDK, Ankara.
BANGUOĞLU, T., (1998). Türkçenin Grameri, 5. Baskı, TDK, Ankara.
COŞKUN, V., (2000). Özbek Türkçesi Grameri, TDK, Ankara.
DURAK, M. (2005). Terimden Anlama Dilbilim, Multilingual, İstanbul.
EL-CÜRCANİ, A.,Çev. Osman Güman (2008). Delailül-İcaz Sözdizimi ve Anlambilim, Litera yayınları, İstanbul.
ERKMAN-AKERSON, F., (2005). Göstergebilime Giriş, Multilingual, İstanbul.
HOJIYEV, A., (2002). Tilshunoslik Terminlarining İzohli Lugati, Davlat Milliy Nashriyoti, Toshkent.
KARAÖRS, M., (2005). Karşılaştırmalı Şekil ve Cümle Bilgisi, Akçağ, Ankara.
KERİMOĞLU, C., (2006). Türkçe Dil Bilgisi Öğretiminde Söz Dizimi ile İlgili Kabuller Üzerine I (Kelime Grupları), Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 20: 106-118.
KOMİSYON, (2005). Türkçe Sözlük, 10. Baskı, TDK, Ankara.
MENGLIYEV, B., XOLIYOROV, O., (2011). Ozbek Tilidan Universal Qollanma, 3. Baskı, akademnashr, Toshkent.
NURMANOV, A., ve diğerleri (2010). Hozirgi Ozbek Adabiy Tili, uchunchi nashr, Ilm ziyo,Toshkent.
TEKİN, F., (2009). Ortak Dil Bağlamında Terim Birliği Açısından Türkiye Türkçesi-Özbek Türkçesi Edebiyat Terimleri Üzerine Bir Karşılaştırma, Turkish Studies, Volume4/4 Summer 2009, Sayfa:922-932.
YAMAN, E., (2000). Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırılması, TDK, Ankara.
ҒУЛОМОВ, A.Ғ.; ACҚAРОВA, M.A., (1965). Ҳозирги Ўзϭек Αдаϭий Тили(Синтаксис), Ўкитувчи, Тошкент.
ИРИСКУЛОВ, M., (1992). Tилшуносликкa Кириш, Ўкитувчи, Тошкент.