Türkiye’de Geleneksel Mahalle Kimliğinin Sürdürülebilirliğinin Yarışma Projeleri Üzerinden İncelenmesi

Hızlı kentleşme süreci ile birlikte değişen yaşam biçimleri Türkiye’de yerel kimlik özelliklerini yansıtan mahalle yapısının değişmesine neden olmaktadır. Kentlerde ortaya çıkan yeni mekânların birbirini tekrarlar nitelikte olması sahip oldukları kimlik özelliklerini ortadan kaldırarak tek tip mekânlar ortaya çıkartmaktadır. İnsan ölçeğinden uzaklaşan uygulamaların standartlaştırılmış/basmakalıp yeni yaşam biçimleri sunması dünyada da yaygınlaşan yerelliğin ön plana alındığı çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Türkiye’de de dönüşüm geçirmekte olan kentlerde yapılan uygulamaların yerel kimliği vurgulayacak şekilde gerçekleştirilmesi hedeflenerek, toplumun belleğinde önemli bir yere sahip olan ancak unutulmaya yüz tutmuş mahalle geleneğinin canlandırılmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. TOKİ-Emlak Konut GYO A.Ş. tarafından düzenlenen “7 İklim 7 Bölge: Mahalle Ulusal Mimari ve Kentsel Tasarım Fikir Yarışması” ve İlbank tarafından düzenlenen “Mahalle Tasarımı Fikir Yarışması” ile günümüz ihtiyaçlarına cevap veren ve aynı zamanda geleneksel bağlama sahip mahalle tasarımı yapılması amaçlanmıştır. Bu çalışma ile öncelikle mahalle kavramı ve mahalleyi oluşturan kimlik unsurlarının ele alınması ve daha sonra “7 İklim 7 Bölge: Mahalle Ulusal Mimari ve Kentsel Tasarım Fikir Yarışması” ve “Mahalle Tasarımı Fikir Yarışması” sonucunda ödül alan projelerde “mahalle” olgusunu oluşturan bu unsurların ne ölçüde dikkate alındığının araştırılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kent Kimliği, Mahalle, Kentsel Dönüşüm, Yarışma Projeleri

Examination of the Sustainability of Traditional Neighborhood Identity in Turkey Via Competition Projects

The changing lifestyles along with the rapid urbanization process are caused changes in the neighborhood structure which shows local identity characteristics in our country. The repetition of the new spaces emerged in cities eliminates the identity characterictics they have and creates standardized spaces. Presenting standardized new lifestyles of the practices that are moving away from human scale reveal the necessity of the studies on the prominence of locality that are becoming more prevalent in the world. In this context, it was aimed to implement the practices in a way to emphasize the local identity in cities undergoing transformation also in Turkey and studies have been initiated to revive the neighborhood tradition which has an important place in the memory of society but has been forgotten. With “7 Climate 7 Region: Neighborhood National Architectural Design Competition” organized by TOKİ- EMLAK GYO A.Ş. and “Neighborhood Design Idea Competition” organized by İlbank, it was aimed to make the neighborhood design that answers today’s needs and also has traditional context. The aim of this study is firstly to examine the concept of neighborhood and the identity elements of the neighborhood and then to search the extent to which of these elements constitute the concept of neighborhood in the award winning projects of “7 Climate 7 Region: Neighborhood National Architectural Design Competition” and “Neighborhood Design Idea Competition”.

Keywords:

Urban Identity, Neighborhood, Urban Regeneration, Competition Projects,

PDF

___

Altman, Irwin; Low, Setha M. (Ed.), Place Attachment: A Conceptual Inquiry, Plenum Press, New York 1992.
Alver, Köksal, “Mahalle: Mekân ve Hayatın Esrarlı Birlikteliği”, İdealkent Dergisi, Sayı:2, Adamor Yayın Kuruluşu, Ankara 2010, s.116-139.
Alver, Köksal, Mahalle, Hece Yayınları, Ankara 2013.
Ataöv, Anlı; Osmay, Sevin, “Türkiye'de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım”, METU JFA, (24:2), 2007, s.57-82.
Demirseren Çöl, Şölen. Kentlerimizde Kimlik Sorunu ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek için Bir Yöntem Denemesi, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul 1998.
Galster, George, “On the Nature of Neighbourhood”, Urban Studies, 38(12), 2001, s.2111–2124.
Göregenli, Melek; Karakuş, Pelin; Kösten, E. Yeşim; Umuroğlu, İrem, “Mahalleye Bağlılık Düzeyinin Kent Kimliği ile İncelenmesi”, Türk Psikoloji Dergisi, 29 (73), 2014, s.73-85.
Gür, Miray; Dostoğlu, Neslihan, “Bursa Doğanbey Üzerinden Kentsel Dönüşümde Yaşam Kalitesinin Tartışılması”, Megaron, 11(1), 2016, s.89-105.
İller Bankası A.Ş. (2017a), Faaliyet Raporu, Erişim Adresi: https://www.ilbank.gov.tr/dosyalar/faaliyet/Ilbank_2017_Faaliyet_Raporu.pdf
İller Bankası A.Ş. (2017b), Mahalle Tasarımı Fikir Yarışması Şartnamesi, Erişim Adresi: https://www.mahalletasarim.com
İller Bankası A.Ş. (t.y.), Erişim Adresi: https://www.ilbank.gov.tr/index.php?Sayfa=iceriksayfa&icId=3, Erişim Tarihi: 12.07.2018.
Kutlu, Rana; Manav, Banu; Ertürk, Zafer, “İstanbul Kıyı Mimarisinin Görsel Matris Üzerinden Kimlik İncelemesi”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2011, s. 6-14.
Lynch, Kevin, A Theory of Good City Form, MIT Press, Cambridge 1984.
Özbek Eren, İmre, “Türkiye'de Dönüşen Kentlerin Son Kalesi: Kent Kurucu Öğe Olarak Osmanlı'dan Günümüze 'Mahalle'”, International Journal of Human Science. (9)2, 2012, s.1547-1568.
Özbek Eren, İmre, “What is the Theresold in Urban Regeneration projects in the Context of Urban Identitiy? The Case of Turkey”, Spatium, 31, 2014, s.14-21.
Özbek Eren, İmre,“Mahalle: Yeni Bir Paradigma Mümkün Mü?”, Tuti Kitap, İstanbul, 2017.
Relph, Edward, Place and Placelessness, Pion Limited, London 1976.
Şan, Hatice, Büyükşehirlerdeki Toplu Konut Alanlarının Mahalle Kavramı Açısından İrdelenmesi ve Konunun Eryaman Örneğinde Ortaya Konulması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara 1999.
Tuan, Yi-Fu, Space and Place: The Perspective of Experience, University of Minnesota Press, Minneapolis 1977.
Ujang, Norsidah, “Place Attachment, Familiarity And Sustainability of Urban Place Identity”, Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/237273282_PLACE_ATTACHMENT_FAMILIARITY_AND_SUSTAINABILITY_OF_URBAN_PLACE_IDENTITY, 2008.
Url 1, http://www.toki.gov.tr/
Url 2, https://www.toki.gov.tr/haber/toki-dikey-mimari-yerine-yatay-mimaride-konut-uretecek
Url 3, http://7iklim7bolge.com/, Erişim Tarihi: 12.07.2018.
Url 4, http://www.arkitera.com/proje/8078/2-odul-ege-bolgesi-denizli-7-iklim-7-bolge---mahalle-ulusal-mimari-ve-kentsel-tasarim-fikir-yarismasi
Url 5, http://7iklim7bolge.com/karadeniz-bolgesi-1-odul/
Url 6, http://7iklim7bolge.com/karadeniz-bolgesi-3-odul/
Url 7, http://7iklim7bolge.com/ic-anadolu-bolgesi-3-mansiyon/
Url 8, http://www.arkitera.com/proje/8018/mansiyon-odulu-mahalle-tasarimi-fikir-yarismasi
Url 9, http://7iklim7bolge.com/akdeniz-bolgesi-3-mansiyon/
Url 10, http://7iklim7bolge.com/dogu-anadolu-bolgesi-2-odul/
Url 11, http://www.arkitera.com/proje/8117/1-odul-ege-bolgesi-denizli-7-iklim-7-bolge---mahalle-ulusal-mimari-ve-kentsel-tasarim-fikir-yarismasi
Url 12, http://www.arkitera.com/proje/8121/7-iklim-7-bolge---ege-bolgesi-1-mansiyon
Url 13, http://7iklim7bolge.com/dogu-anadolu-bolgesi-1-odul/
Url 14, http://7iklim7bolge.com/dogu-anadolu-bolgesi-3-odul/
Url 15, http://7iklim7bolge.com/akdeniz-1-mansiyon/
Url 16, http://7iklim7bolge.com/karadeniz-bolgesi-1-mansiyon/
Url 17, http://www.arkitera.com/proje/8059/3-mansiyon-ege-bolgesi--denizli---pamukkale--7-iklim-7-bolge---mahalle-ulusal-mimari-ve-kentsel-tasarim-fikir-yarismasi-
Url 18, http://7iklim7bolge.com/guneydogu-anadolu-bolgesi-1-mansiyon-2/
Url 19, http://7iklim7bolge.com/karadeniz-bolgesi-2-mansiyon/
Url 20, http://www.arkitera.com/proje/8057/es-deger-birincilik-odulu-mahalle-tasarimi-fikir-yarismasi3
Url 21, http://7iklim7bolge.com/ege-bolgesi-1-mansiyon/
Url 22, http://www.arkitera.com/proje/8094/3-odul-ege-bolgesi-denizli-7-iklim-7-bolge---mahalle-ulusal-mimari-ve-kentsel-tasarim-fikir-yarismasi
Url 23, http://7iklim7bolge.com/marmara-bolgesi-3-odul/
Url 24, http://7iklim7bolge.com/akdeniz-bolgesi-3-odul/
Url 25, http://7iklim7bolge.com/dogu-anadolu-bolgesi-3-mansiyon/
Url 26, http://www.arkitera.com/proje/8312/2-odul-guneydogu-anadolu-bolgesi-mardin-7-iklim-7-bolge---mahalle-ulusal-mimari-ve-kentsel-tasarim-fikir-yarismasi
Url 27, http://7iklim7bolge.com/karadeniz-bolgesi-2-odul/
Url 28, http://www.arkitera.com/proje/8040/es-deger-birincilik-odulu-mahalle-tasarimi-fikir-yarismasi-2-asama
Url 29, http://www.arkitera.com/proje/8037/mahalle-tasarimi-fikir-yarismasi-esdeger-birincilik-odulu2
Url 30, http://www.arkitera.com/proje/8010/haarda
Url 31, http://7iklim7bolge.com/akdeniz-bolgesi-2-odul/
Url 32, http://7iklim7bolge.com/guneydogu-anadolu-bolgesi-3-odul/
Url 33, http://7iklim7bolge.com/ic-anadolu-bolgesi-2-mansiyon/
Url 34, http://www.arkitera.com/proje/8020/mahalle-tasarimi-fikir-yarismasi---mansiyon-odulu