Toplu Konutlardaki Yerleşim Kararlarının Enerji Etkin Mimarlıktaki Rolü

Çalışma sonucunda değerlendirilen toplu konutlardaki yapılar arasındaki uzaklık ile yönlenmede güneş ve rüzgardan yararlanmayı veya korunmayı sağlayacak uygun mesafe ve yönlenmenin uygulanmadığı, açık alan tasarımlarının bu anlamda oluşturulmadığı, toplu konutlarda yerleşim ile ilgili enerji etkin pasif sistem kararları alınabilecekken bu yönde bir uygulamanın gerçekleştirilmediği görülmüştür. Bu çalışmada amaç, toplu konutlarda uygulanan yerleşme kararları ile bölge ikliminin güneş ve rüzgar enerjisinden pasif olarak ne ölçüde yararlanıldığını ve/veya korunulduğunu incelemek ve değerlendirmektir. Çalışma kapsamında ılıman-nemli iklim özelliği gösteren Trabzon’da, kentin yeni ve yoğun yerleşim yerlerinden biri olan Çukurçayır çalışma alanı olarak ele alınmıştır. Çalışmada, ılıman-nemli iklimde pasif enerji kullanımı açısından uygun yükseltide yeralan toplu konutlar, mevcut alanda bulunan üç farklı yönden (kuzey, doğu ve batı aksı) seçilmiştir. Her bir yönden iki olmak üzere toplam altı toplu konutta binalar arasındaki uzaklık, yönlenme ve açık alanlardaki pasif sistem kararları analiz edilerek değerlendirilmiştir. Dünya’da ve ülkemizde tüketilen enerjinin büyük bir bölümünden konutlar sorumludur. Konut alanlarında enerji gereksinimini ve kullanım talebini en alt düzeye çekmek ve enerji etkinliğini artırmak konut alanlarından kaynaklı çevresel etkileri azaltmak açısından önem taşımaktadır. Enerji etkin mimarlık yaklaşımlarında yerleşme, kütle, yapı kabuğu ve mekan gibi parametreler tasarım aşamasında ele alınarak mevcut iklim şartları en iyi şekilde değerlendirilmekte ve enerji kazanımı sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilir Mimarlık, Enerji Etkin Mimarlık, Pasif Sistemler, Ilıman-Nemli İklim Bölgesi, Yere Göre Mimarlık

Role Of Energy Effıcient Architecture Of Settlement Desicion On Mass Housing

Housings are responsible for a large part of the energy consumed in our country and in the World. İt is important to minimize energy usage and demand, and to increase energy efficiency in order to reduce the negative environmental impacts caused by residential buildings. In the design phase of energy efficient architecture, such parameters as settlement orientation, mass, building skins and space are considered, together with the evaluation of existing climatic conditions to gain the most efficent energy usage outcomes.The purpose of this study is to examine the energy efficiency in mass housing at the level of 'settlement' and to evaluate practices in these cases. For this purpose, the city of Trabzon, and it’s dense public housing area, typical of many Turkish cities, is considered as the work area. Six housing units, each with different orientations, were examined in the area of Çukurçayır. Çukurçayır is one of the new areas of the city and is a high density settlement, in a temperate climate zone. The study aims to show through analysis how the afore mentioned characteristics are applied to this mass housing settlement, such as: the choice of building location, distance between buildings, orientation and design of open spaces and wether renewable energy systems, solar and wind were incorporated into the overall design. As a result of the study, it has been observed that the appropriate distance and orientation to maximise the benefits of sun and wind have not been applied, and that open space designs were not created in the case study. As a result of the evaluations of the study, it has been determined that the designers of typical housing estates do not consider energy efficiency as important and therefore building orientation and locations result in a higher energy demand.

Keywords:

Sustainable Architecture, Energy Efficient Architecture, Passive System, Temperate-Humid Climatic Region, Architecture by Location,

PDF

___

Abbasi, O. G., 2019. International Responsibility for Environmental Pollution Crimes Resulting from Armed Conflicts in the Light of the
Provisions of the Statute of the International Criminal Court, European Journal of Scientific Research, Vol. 151 No 3 January, 2019, pp. 335-347
Crowther, R. L., 1992. Ecologic Architecture, Butterworth Architecture, Boston.
Doğan Z., 2012. Sürdürülebilir Konutlar İçin Bir Değerlendirme Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimler Enstitüsü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Duriex, M.J., 2001. Çevre ve Kanserler. Bilim Teknik Dergisi, sayı 403, s.62.
Engin, N., ‘Enerji Etkin Tasarımda Pasif İklimlendirme: Doğal Havalandırma’, Tesisat Mühendisliği, ss. 62-70, 2012.
Hui, C.S.M., 2001. Low Energy Building Design in High Density Urban Cities, Renewable Energy, No.24, Pergamon, Elsevier Science Ltd., s.627-640.
Karaca, M.,ve Varol,Ç.,2012. Konut Alanlarında Enerji Etkinliği: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) Toplu Konut Projeleri Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme, METU JFA 2012/2 (29:2) 127-141
Katırcı, U.,2003. Çevre ve Yaşam İçin Yapı Tasarımı: Norman Foster, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Keskin, K. 2014. Enerji Etkin Pasif Sistem Parametrelerine Yönelik Bir Model Önerisi /Ilıman Nemli İklim Bölgesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2014.
Mary Reena K. E., Mathew A. T. ve Jacob, L., 2018. A flexible control strategy for energy and comfort aware HVAC in large Buildings, BuildingandEnvironment, 145 (2018) 330-342.OK, V., 2007. “Sağlıklı Kentler İçin Pasif İklimlendirme ve Bina Aerodinamiği”, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir.213-227
Orhon, İ., 1998. Toplu Konut İşletmesi, Proje Planlama-Tasarım El Kitabı, Yayın No: U.9 Özdemir,B.,2005. Sürdürülebilir Çevre İçin Binaların Enerji Etkin Olarak Tasarlanması,Yüksek Lisans Tezi,İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü ,İstanbul.
Van Proijen, A.M.,2019. Public trust in energy suppliers' communicated motives for investing in wind power, Journal of Environmental Psychology 61 (2019) 115–124
Wang, Y., Cao Y. ve Meng, X., 2019. Energy efficiency of industrial buildings, Indoor and Built Environment 0(0) 1–5
Watson, D. ve Kenneth Labs., 1992. “Climatic Building Design Energy Efficient Building Principles and Pracrise”, McGraw-Hill Book Company.
Yeang, K.,1999. The Green Skyscraper: The Basis For Designing Sustainable Intensive Buildings, Prestel Verlag, Munich
Zarandi, M. M., 2006. Natural ventilation as a solution towards sustainability in architecture, İnternational Workshop on Energy Performance and Environmental Quality of Buildings, Milos İsland, Greece.1-4
Zeren, L. 1977. Türkiye’de İklimle Dengeli Mimari Uygulama. İstanbul Teknik Üniversitesi, Tübitak VI. Bilim Kongresi.
Zeren,L., 1990. Fiziksel Çevre Kontrolü Ders Notları, Fiziksel Çevre Kontrolü Birimi, İ.T.Ü., İstanbul.URL-1.
https://maps.google.com/maps.Trabzon. 20 Temmuz 2018.