19527

İzmit Yeni Kent Meydanı’nın Kamusal Mekân Kalite Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi

Kentsel kamusal mekânlar, kentin ortak kullanımına açılan ve çeşitli toplumsal ilişkilerin kurulduğu, kentliler tarafından kullanılan, sosyal bağlamda canlı ve güçlü mekânlardır. Daha çok insana ulaşma ve daha aktif bir ortam sağlama anlamında meydanlar ise temel kent mekânlarındandır. Kamusal mekân olarak meydanlar, bu ilişkiler ile kurgulanmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı 2018 yılında İzmit eski valilik alanında yapımı tamamlanan “yeni kent meydanını” kamusal mekân kalite ve performans kriterleri ile parametreleri açısından analiz etmek, değerlendirmek ve sonuçlar üzerinden öneriler geliştirmektir. Bu noktada İzmit kent meydanının analiz edilebilmesi için kamusal mekân kalite ve performans kriterleri ile parametreleri araştırılmış; diğer bütün çalışmaları içinde barındıran “kamusal mekânlar için proje şirketi” (PPS)’nin “kent meydanlarının mekân kalitesinin değerlendirilmesine yönelik” kriterlerinin yanında Çevre, Ulaştırma ve Bölgeler Daire Başkanlığı” (DETR), “Mimarlık ve Yapılı Çevre Komisyonu” (CABE) tarafından geliştirilen kriterler ile çeşitli araştırmacı ve kurumlar tarafından da üzerinde durulan “akşam kullanımı, emniyet ve güvenlik (meydanı izleyen gözler)” kriteri değerlendirmede esas alınmıştır. Bu kapsamda İzmit yeni kent meydanında belirtilen kriterlere göre bir alan çalışması yapılmış; meydanın çevresinde bulunan kentsel kamusal mekanlarla ilişkisi değerlendirilmiş ve meydan ile ilgili güçlü ve zayıf yönler tespit edilerek çözüm önerileri geliştirilmiştir. Yapılan çalışma, yeni tasarlanacak meydanların belirtilen “mekânsal kalite kriterleri” göz önüne alınarak oluşturulması ve o yerin kentlinin gündelik yaşamına dahil olması gerektiğini bir kez daha kanıtlamıştır. Araştırma sonucunda İzmit yeni kent meydanı için geliştirilen öneriler gerçekleştirildiğinde; bu meydan “kentlinin gündelik hayatına dahil olabilen, nitelikli meydanlar” sıralamasında yerini alabilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel Kamusal Mekân, Meydan, Kamusal Mekân Kalite Kriterleri, İzmit Yeni Kent Meydanı

Evaluation of Izmit New City Square in Terms of Public Space Quality Criteria

Urban public spaces are lively and strong spaces in the social context, which are opened to the common use of the city and where various social relations are established, used by the urbanites. In terms of reaching more people and providing a more active environment, squares are one of the main urban spaces. Squares as public space are built with these relationships. The aim of this study is to analyze and evaluate in terms of public space quality criteria, performance criteria and parameters of “new city square”, which was completed in the old governorship area of Izmit in 2018 and develop recommendations based on the results. At this point, public space quality criteria and parameters were investigated in order to analyze the Izmit new city square; the criteria developed by DETR and CABE, as well as the criteria for the "quality assessment of the city squares" of the PPS, which include all other studies and are comprehensive and also the criterion of “evening use, safety and security (eyes watching the square)”, which is also emphasized by various researchers and institutions, were taken as basis in the evaluation. In this context, a field study was carried out in the new city square of Izmit according to the criteria; the relationship of the square with the urban public spaces around, it was evaluated and solutions were developed by determining the strengths and weaknesses of the square. The study proved once again that the new squares to be designed by taking into account the “spatial quality criteria” obtained as a result of long studies and that the place should be included in the daily life of the city. As a result of the research, when the suggestions developed for the new city square in Izmit were realized; this square can take its place in the ranking of "qualified squares that can be included in the daily life of the city".

Keywords:

Urban Public Space, Square, Public Space Quality Criteria, Izmit New City Square,

PDF

___

Apak,H., Erdönmez Dinçer, E. (2015). Kentsel Bellekte Meydan, San Marco Meydanı. Kent Akademisi Dergisi, 8(3), 73-96. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/405848
Arendt, H.(2013). İnsanlık Durumu. Bahadır Sina Şener (Çev.), İstanbul: İletişim (Özgün eser 1958 tarihlidir).
Boğazda.org blog (2019). taksim-meydani-ve-taksim-meydani-tarihcesi [Fotoğraf]. https://bogazda.org/blog/taksim-meydani-ve-gecmisten-gunumuze-tarihi/
Can, M. E. (2022, 12 Eylül). İzmit Kent Meydanı’na Satış Kabinleri Konuldu. Özgür Kocaeli. https://www.ozgurkocaeli.com.tr/haber/12099178/izmit-kent-meydanina-satis-kabinleri-konuldu
Cabezas, R. (t.y.). Kremlin and Red Square, Moscow (Russian Federation), UNESCO- World Heritage Convention, [Fotoğraf]. https://whc.unesco.org/en/list/545/gallery/
Commission for Architecture and the Built Environment & Department of Environment, Transport and Regions. (2000). By Design- Urban Design İn The Planning System: Towards Better Practice. London: Her Majesty’s Stationery Office. Erişim : https://www.designcouncil.org.uk/fileadmin/uploads/dc/Documents/by-design_0.pdf.
Commission for Architecture and the Built Environment & Department of Environment, Transport and Regions. (2001). The Value Of Urban Design. London: Thomas Telford Publishing. Erişim: https://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/the-value-of-urban-design_0.pdf
Coşkun, D. (2003). İstanbul’da Kentsel Açık Alan Kullanımlarının 19. Ve 20.Yüzyıllardaki Değişimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2003.
Das, D. (2008). Urban Quality of Life: A Case Study of Guwahati. Social Indicators Research, 88, 297-310, https://link.springer.com/article/10.1007/s11205-007-9191-6
Erdönmez, E., Çelik, F. (2016). Kentsel Mekânda Kamusal Alan İlişkileri. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 14, 145-163.http://95.0.183.146/index.php/tubaked/article/view/216
Erol, Ö. S., Özbayraktar, M. (2015). Kollektif Belleğin Kamusal Alandaki İzleri: İzmit Fevziye, Yeni Cuma ve Çocuk Parkı. Tarih ve Uygarlık Dergisi, 7, 183-211.
Essex County Council and Essex Planning Officers Association (2007). Essex Design Guide Urban Place Supplement. Erişim:https://www.placeservices.co.uk/media/56439/Urban-Place-Supplement_2007.pdf
Firidin Özgür, E. (2017). Kamusal Alan ve Kamusal Mekân Perspektifinden Kentleşme ve Planlama. Fatma Ünsal, Ebru Firidin Özgür, T. Melih, Görgün (Der.), Bir Kenti Anlamak-Sinop Yaz Atölyesi İçinde (81-93). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi. Erişim: https://www.academia.edu/35146908/Bir_Kenti_Anlamak_Sinop_Yaz_Atölyesi
Gökgür, P. (2008). Kentsel Mekânda Kamusal Alanın Yeri. İstanbul: Bağlam.
Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (13. Baskı). Tanıl Bora, Mithat Sancar (Çev.). İstanbul: İletişim (Özgün eser 1962 tarihlidir).
Harvey, D. (2015). Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru (4. Baskı). Ayşe Deniz Temiz (Çev.), İstanbul: Metis (Özgün eser 2012 tarihlidir).
Historical İstanbul Guide,t.y., sultanahmet-cami [Fotoğraf]. https://guideofistanbul.net/tr/sultanahmet-square/
İnceoğlu, M. (2007). Kentsel Açık Mekânların Kalite Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul Meydanlarının İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
İnceoğlu, M., Aytuğ, A. (2009). Kentsel Mekânda Kalite Kavramı. Megaron Dergisi, 4 (3), 131-146. https://megaronjournal.com/tr/jvi.aspx?pdir=megaron&plng=tur&un=MEGARON-24772.
Jacops, J. (2015). Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı (2. Baskı). Bülent Doğan (Çev.). İstanbul: Metis (Özgün eser 1961 tarihlidir).
İzmit’in Kurtuluş Coşkusu Şenlendirici ile Taçlandı. (2022, 29 Haziran). Çağdaş Kocaeli. https://www.cagdaskocaeli.com.tr/video/11279785/izmitin-kurtulus-coskusu-senlendirici-ile-taclandi
Kamu. (t.y.). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr
Kent meydanı ve katlı otopark ihalesi yapıldı (2016, 19 Aralık). Çağdaş Kocaeli Gazetesi. https://www.cagdaskocaeli.com.tr/mobil/kent-meydani-ve-katli-otopark-ihalesi-yapildi-h71835.html
Kuban, D. (1968). Anadolu-Türk Şehri, Tarihî Gelişmesi Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler. Vakıflar Dergisi, 7, 53-73. http://acikerisim.fsm.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11352/1494/Kuban.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi (2. Baskı). Işık Ergüden (Çev.). İstanbul: Sel (Özgün eser 1974 tarihlidir).
Local Government Association of South Australia (2013). Prepare. Plan. Deliver Public Realm Urban Design Guidelines. Erişim: https://www.lga.sa.gov.au/webdata/resources/files/Public%20Realm%20Urban%20Design%20Guidelines.pdf
Lynch, K. (2016). Kent İmgesi. İrem Başaran (Çev.), İstanbul: İşbankası Kültür Yayınları (Özgün eser 1960 tarihlidir).
Madanipour, A. (1999). Why Are The Design and Development Of Public Spaces Significant For Cities. Environment and Planning B: Planning and Design, 26 (6), 879-891. https://doi.org/10.1068/b26087.
Ortaylı, İ. (2012). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi. Ankara: Cedit Neşriyat. Önder, S., Aklanoğlu, F. (2002). Kentsel Açık Mekân Olarak Meydanların İrdelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakütesi Dergisi, 16 (29), 96-106. https://www.researchgate.net/publication/330779442_Kentsel_Acik_Mekân_Olarak_Meydanlarin_Irdelenmesi
Özer, M. N., Ayten, M. A. (2005). Kamusal Odak Olarak Kent Meydanları. Planlama Dergisi, 3,96-103. https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/66d856ef1a6b02f_ek.pdf
Project for Public Spaces. (2005, 30 Kasım). 10 Principles For Successful Squares, https://www.pps.org/article/squaresprinciples
Project for Public Spaces. (t.y.). What Makes a Successful Place?. https://www.pps.org/article/grplacefeat
Public. (t.y.). Oxford Learner’s Dictionaries. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/public_1?q=public
Sağlam, A., İ. Öztürk, A.Ç., Kaçar, A. D. (2019). Türkiye’de Kamusal Mekânın Gelişimi. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 3 (1), 47-58. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/752586
Sennett, R. (2010). Kamusal İnsanın Çöküşü (3. Baskı). Serpil Durak & Abdullah Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı (Özgün eser 1977 tarihlidir).
Site officielde l’Office du Tourisme et des Congrès, t.y, Centre-Pompidou-Architectes-Renzo-Piano-Richard-Rogers-_-630x405-_-©-Centre-Pompidou-P-Migeat [Fotoğraf]. https://www.parisinfo.com/musee-monument-paris/71538/Centre-Pompidou
Tanyeli, U. (2010). Türkiye’nin Görsellik Tarihine Giriş. İstanbul: Metis.
Tönük, S., Barkul, Ö. (1999). Piazza, Plaza, Square, Platz, Praça, Meidan, Meydan. Ege Mimarlık Dergisi, 2, 34-38. https://www.egemimarlik.org/cevirim-ici-okuma/30/542
UN-HABITAT Global Public Space Toolkit (2015). Erişim: https://www.local2030.org/library/82/Global-Public-Space-Toolkit--From-Global-Principles-to-Local-Policies-and-Practice.pdf
Uzgören, G., Erdönmez, M. E. (2017). Kamusal Açık Alanlarda Mekân Kalitesi ve Kentsel Mekân Aktiviteleri İlişkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. MEGARON, 1, 41-56. https://jag.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON-42650-ARTICLE-UZGOREN.pdf
Whyte, W. H. (2000). The Social Life Of Small Urban Spaces. Anthony M. Orum and Zachary P. Neal (Ed.), Common Ground Readings and Reflections on Public Space içinde (s. 32-39). New York: Routledge.
UNESCO- World Heritage Convention (t.y.), Vatican City (Holy See) [Fotoğraf]. https://whc.unesco.org/en/list/286/,
Vincent, Ko Hon Chiu (t.y.). Kremlin and Red Square, Moscow (Russian Federation), UNESCO- World Heritage Convention, [Fotoğraf]. https://whc.unesco.org/en/list/545/gallery/
Yavuz, K. (2022, 21 Mayıs). İzmit Kent Meydanı'nda festival heyecanı başladı. Özgür Kocaeli. https://www.ozgurkocaeli.com.tr/haber/10372465/izmit-kent-meydaninda-festival-heyecani-basladi
URL-1. http://cografyaharita.com/haritalarim/4jturkiye_dilsiz_il_merkezli_haritasi.png, Erişim tarihi : 2022, 30 Ağustos, saat: 16.15.
URL-2: https://www.google.com/maps/@40.7644686,29.9281778,795m/data=!3m1!1e3, Erişim tarihi: 2022,30 Ağustos saat: 16.25.
URL-3. https://www.google.com/maps/@40.7644686,29.9281778,795m/data=!3m1!1e3, Erişim tarihi: 2022, 30 Ağustos, saat: 16.00
URL-4. http://www.kocaeli.gov.tr/hukumet-konagi-tarihcesi, Erişim tarihi : 2022, 25 Temmuz, saat: 16.00.
URL-5. http://trifaz.com/kocaeli-city-square-and-smart-parking-lot, Erişim tarihi: 2022, 25 Temmuz, saat:19.00.
URL-6. https://www.lampeti.com/tr/projeler/kocaeli-buyuksehir-belediyesi-izmit-eski-valilik-alani-otopark-ve-kent-meydani , Erişim tarihi: 2022, 25 Temmuz, saat: 17.44