20279

Masallardaki devlet kuşu motifi

Masal motiflerinin çözümlenmesinde tarihsel süreç içerisinde birçok yöntem ortaya konulmuştur. Bu yöntemler süreç içerisinde çeşitli eleştirilere uğramış ve yeni metodolojik kabuller ortaya çıkmıştır. Türkiye merkezli çalışmalarda yoğunlukla “Tarihi coğrafi Fin metodunun ve psikanalitik yöntemin” kullanıldığı görülmektedir. Ancak tek yönlü çalışmalar ve bu bağlamda araştırıcılarca kullanıldığı belirtilen inceleme yöntemleri dünya ekseninde çeşitli eleştiriler almıştır. Bilimsel eleştirileri göz önüne almaksızın yapılacak incelemeler, doğal olarak tarihsel sürecin gerisinde kalacaktır. Şu ana kadar yoğunlukla Türk masallarının bir motifi şeklinde ele alınan ve daha ziyade tarihsel kökenlerine vurgu yapılan “devlet kuşu” motifi, bu çalışmada halkbilimine dair ortaya konulan farklı yaklaşımlar doğrultusunda ele alınmıştır. Çalışma bağlamında, “devlet kuşu” motifine ait temel değerlendirmeler özetlenmiş, bu anlatının Türk devlet anlayışındaki yeri belirtilmiştir. Bu kapsamda masallardaki “devlet kuşu” motifiyle, yönetim anlayışı arasındaki tezatın neden/nedenlerinin çözümü için halkbilimi ürünlerine yaklaşım metotlarından yararlanılmıştır. Halkbilimi metotlarının konuya ilişkin farklı sorunları barındırdığı ifade edilmeye çalışılmış, yöntemlerinin özellikle çeşitli ihtiyaçlardan ve sorunlardan hareketle ortaya konulduğu gerçeğinden hareket edilerek, Türk sözlü kültür ürünlerinim çözümlenmesinde, kendi gerçekliği bağlamında bir yaklaşım sergilemenin gerektiği vurgulanmak istenmiştir.

Motif of state bird in tales

There have been suggested many methods to analyse the motifs of tales during historical process. These methods have been criticised so new methodical admisions have appeared. The usage of historic-geogrophical Fin method and physchoonalitic method is commonly seen in Turkey-centered Works. But these single directed Works and survey methods that are used bye researchers have taken variable criticism araund the world. The surveys that aremade ignoring the scientific criticism, naturally will stay behind historical process. “The State Bird” motif which has been taken up as a motif ofTurkısh tales until now, is taken up in this work according to different approaches that are folklore. İn this work main evaluations on state Bird motif has been summarized and ıts place in Turkısh State is told. For that reason, by the help of state bird motifi, I benefited from folklore products methods to make a solution for reason of contrasts between management understonding. Also in this work I tried to declare thet; methods include different problems related to this subject. These methods have been put forward because of needs and problems and I wanted to emphasise on that; A real approach has to be put forward to analyse the oral culture products.

PDF

___

Akal Cemal Bali, 1995, Yasa ve Kılıç, İstanbul, Engin Yayıncılık.
Akalın L. Sami, 1993, Türk Folklorunda Kuşlar, Ankara, Kültür Bakanlığı.
Akkaş Sema Önal, “Mit ve Felsefe”, Milli Folklor, S.77, 2008, s.83–88
Akkoyunlu Ziyat, 1996, “Binbir Gece Masallarının Türk Masallarına Tesiri”, PAÜ. Eğitim Fak. Der., S.l, s.1-12
Arsal Sadri Maksudi, 1947, Türk Tarihi ve Hukuk, İsmail Akgün Matbaası,
Arslan Mahmut, 1984, Step İmparatorluklarında Sosyal Ve Siyasi Yapı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi,
Bascom William R, 2005, “Folklorun Dört İşlevi”, Çev. Ferya Çalış, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, Ankara, Geleneksel Yayınları, s.125- 152
Batislam H. Dilek, 2002, Divan Şiirinin Mitolojik Kuşları: Hüma, Anka, Simurg, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi l, İstanbul 2002, s. 185-208.
Campbell Joseph, 2000, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Çev. Sabri Gürses, İstanbul, Kabalcı Yay.
Cassirer Ernst, 2005, Devlet Efsanesi, İnsan Üstüne Bir Deneme, Çev. Necla Arat, İstanbul, Say Yay.
Dağı Satiye, 2008, Safranbolu Masalları, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,
Deer Jozsef, 1954, “İstep Kültürü”, Çev. Şerif Baştav, A.Ü.D.T.C.F. Dergisi XII. C. I-II Ayrıbasım. Mart-Haziran, Ankara, T.T.K. Basımevi,
Demir Gülter, 2006, Konya İli Cihanbeyli İlçesi’nde Anlatılan Masalların Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi,
Demirbaş Seher, 2006, Sütçüler Masallarında Motif ve Tip Yapısı, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi,
Doğan Abdullah, 2006, Adıyaman Yöresi Masalları Üzerine Bir İnceleme, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,
Donuk Abdülkadir, 1981, “Türk Devletinde Hâkimiyet Anlayışı”, Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Matbaası, s.29-56
Duverger Maurice, 1982, Siyaset Sosyolojisi, İstanbul, Varlık Yayınları.
Duymaz Ali, 1998, “Mitolojik Bir Kuş: Zümrüdü Anka”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi C. 1 S. 1, s. 91-97
Eberhard Wolfram, 1946, “Eski Türk Devletlerinin Ekonomisi Hakkında İncelemeler 2”, Belleten, C.10, S.37. s.81-95.
Günay Umay, 1975, Elazığ Masalları, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Basımevi
Günay Umay, 1983, “Türk Masallarında Geleneksel ve Efsanevi Yaratıklar”, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, S.1, s.21-46
Güngör Erol, 2006, Tarihte Türkler, Ankara, Ötüken Neşriyat,
Hafızoğlu Elif Berrak, 2005, Azerbaycan Masalları, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Seminer Çalışması.
Kafesoğlu İbrahim, 1996, Türk Milli Kültürü, İstanbul, Boğaziçi Yayınları,
Kara Ruhi, 1996, Erzincan Masalları, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
Kumartaşlıoğlu Satı, 2006, Balıkesir Masalarında Motif ve Tip Araştırması, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,
Lındner Rudı Paul, 2000, Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler Ve Osmanlılar, Çev. Müfit Günay, Ankara, İmge Kitabevi,
Ligeti L, 1998, Bilinmeyen İç Asya, Çev. Sadrettin Karatay, Ankara, T.D.K. Yayınları,
Okan Albay, 2005, Bingöl Masalları İnceleme Metin, Fırat Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi,
Özçelik Mehmet, 1993, Afyonkarahisar Masalları Üzerine Bir Araştırma, Konya Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ögel Bahaeddin, 1971, Türk Kültürünün Gelişme Çağları II, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi,
Ögel Bahaeddin, 1982, Türklerde Devlet Anlayışı, (13. Yüzyıl Sonlarına Kadar), Ankara, Başbakanlık Basımevi,
Propp Vladimir, 1985, Masalın Biçimbilimi, Çev: Mehmet Rıfat, Sema Rıfat, İstanbul, Bilim/Felsefe/ Sanat Yayınları,
Roux Jean Paul, 1998, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, çev. Aykut Kazancıgil, İstanbul, İşaret Yayınları
Sarıbay A.Yaşar; Öğün, S.S, 1998, Bir Politikbilim Perspektifi, Bursa, Asa Kitabevi.
Türkdoğan Orhan, 2004, Türk Tarihinin Sosyolojisi, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık,
Yavuz Mehmet, 2006, Muş Masalları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,
http://www.archive.org/stream/explanatoryele00waterich/ explanatoryele00waterich_djvu.txt