Siyasi Coğrafyada Bloklar ve Blokların Güçlendirilmesinde Eğitimin Rolü: Türk Devletleri Teşkilatı Örneği

Bu araştırma siyasi coğrafya açısından bloklar ve bu bloklardan biri olan Türk Devletleri Teşkilatına üye devletler arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde eğitimin rolü üzerinde durmaktadır. Ülkeler arası bloklar kurulması çeşitli faktörlere dayanır. Ekonomik, siyasi ve kültürel etkenlerle oluşturulan bloklarda temel ilkelerden birisi ülkeler arası ilişkilerin geliştirilmesidir. Bunu toplumsal ve siyasal düzlemde kalıcı olarak sağlamanın etkili yollarından biri şüphesiz eğitim uygulamalarıdır. Araştırmanın ana hipotezi Türk Devletleri özelinde siyasi birliklerin sürdürülebilirliğini sağlamada eğitimin rolü ve özellikle öğrenci hareketliliğinin önemli bir argüman olduğudur. Literatürden ve ArcGIS’le yapılan şekillerden de anlaşılacağı üzere Türk Devletleri Teşkilatının asil üyeleriyle gözlemci üyeleri bölgesel ve küresel konumda güçlü bir siyasi birlik oluşturma potansiyeline sahiptir. Teşkilat bilhassa son yıllarda jeopolitik önemi artan bir örneklem olarak dikkati çekmektedir. Türk Dünyası olarak bilinen geniş coğrafi alanda toplumsal ve siyasal bağları güçlendirmek için eğitim uygulamalarının geliştirilmesi ve bu uygulamalardan birisi olan öğrenci hareketliliğinin daha fazla yaygınlaştırılıp işlevsel hale getirilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamak için tüm öğretim kademelerini kapsayan ve yeniden yapılandırılmış bir Türk Dünyası Öğrenci Hareketlilik Programı kurgulamak mümkündür. Bu sayede öğrenci hareketliliğinin artacağı ve bunun Türk Devletleri Teşkilatı üyeleri arasındaki ilişkilerin gelişmesine ve toplumsal birlikteliğin kalıcı hale gelmesine zemin hazırlayacağı düşünülmektedir. Ancak Türk Devletleri Teşkilatına üye olan devletler arasında eğitim konusunun henüz yeterince gündeme gelmediği ve öğrenci hareketliliğinin yalnızca sınırlı olarak Yükseköğretim kademesini kapsadığı görülmektedir. Ayrıca teşkilata üye devletlerin temel eğitim ve ortaöğretim kademelerinde geliştirilmeye açık birçok alan olduğu ve bu ülkeler arasında öğrenci hareketliliğinin son derece düşük kaldığı tespit edilmiştir. Bu konuda yeniden yapılandırılmış eğitim uygulamalarına ihtiyaç olduğu ve öneri planın bir alternatif olarak değerlendirilebileceği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

siyasi coğrafya, blok, Türk Devletleri Teşkilatı, eğitim, öğrenci hareketliliği

Blocs in Political Geography and the Role of Education in Empowerment of Blocs: The Example of the Organization of Turkish States

In this research, the role of education in the development of the relations between the blocs in terms of political geography and the member states of the Organization of Turkish States, which is one of these blocs, is emphasized. In terms of political geography, the establishment of pacts between countries is based on various factors. One of the main objectives is to develop relations between countries in political blocks formed by economic, political and cultural factors. One of the ways to achieve this is undoubtedly educational practices. In the research, permanent members and observer members of Organization of Turkish States are considered as a sample. A holistic approach, an inductive methods were used. The data were obtained from the institutions of the relevant states. ArcGIS 10.4softwarewas used for geographical location, population map of countries. It’sconcluded that student mobility should be further expanded and fuctionalizedin a wide geographical area known as the Turkish World. For this purpose, a reconstituted Turkish World Student Mobility Program covering all levels of education has been proposed. It’spredicted that student mobility will increase and relations between the members of Organization of Turkish States will develop and be permanent. However, it is seen that the issue of education among the states that are members of the Organization of Turkish States is not sufficiently on the agenda and student mobility only covers the Higher Education level in a limited way. It is obvious that there is a need for restructured educational practices in this regard.

Keywords:

political geography, pacts, Organization of Turkish States, education, student mobility,

PDF

___

Akengin, H. (2017), Türk Dünyası ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Üzerine Jeopolitik Bir Değerlendirme. Mutad, sayı. 4, no. 1, s. 1-11.
Atalay, İ. (2013), Türk Dünyasının Coğrafyası, Yeni Türkiye, Türk Dünyası Özel Sayısı, cilt I, sayı 53, s.166-198.
Bağırzade, E. R. (2011), Türk Cumhuriyetleri Arasında Ticari İşbirliği: Mevcut Durum ve Perspektifler”, Istanbul Journal of Sociological Studies, sayı. 41, s. 41-59.
Bıyıklı, M. (2016), Türk Dünyası Ortak Kuruluşu Olarak Türk Akademesi Uluslararası Teşkilatı (TWESCO), Rolü ve İşbirlikleri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, s.404-418.
Birleşmiş Milletler Geliştirme Programı, (2021), http://hdr.undp.org/en/countries
Doğanay, H. (t.y.), Türk Dünyasının Siyasi Sınırları, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Coğrafya Eğitimi Bölümü, s.132-154.
Dok, B. (2009), Türkiye’nin Gururu Büyük Öğrenci Projesi, Türk Yurdu Dergisi, Cilt 29, sayı 260.
Erol, S., Mehmet Ç., Ertaç, K. (2017), Türk Dünyasında İşbirliği Denemesi: Türk Keneşi ve Kazakistan, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 17/2, s.15-32.
Göney, S. (1993), Siyasi Coğrafya, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay. No, 103, cilt II,
Günel, K. (1997), Coğrafyanın Siyasal Gücü, Çantay Kitapevi.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. 2020 Türkiye Göç Raporu.
Horata, O. (2017), Türk Dünyası’nın Kültürel Ufukları: Tarihsel Bağlam İçinde Genel Bir Değerlendirme, bilig, sayı 82, 117-131.
İlhan, S. (1993), Türkiye’nin ve Türk Dünyasının Jeopolitiği, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
İşcan, İ. H. (2004), Uluslararası İlişkilerde Klasik Jeopolitik Teoriler ve Çağdaş Yansımaları, Uluslararası İlişkiler Akademik Dergi, Cilt 1, sayı 2, s. 47-79.
Johanson, L. (2001), Çev. Demir, N., Türk Dünyası’nın Sınırları: Türk Topluluklarının Gelişmesinde Bağlayıcı ve Ayırıcı Unsurlar, Türkbilig, s.168-177.
Kara, H. (2006), Orta Asya Ülkelerindeki Etnik Yapının Bölge Güvenliğine Etkileri, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, cilt 6, sayı 1, s.103-111
Karymbaeva, Z. (t.y.), Türkiye’nin Büyük Öğrenci Projesi: Orta Asya Cumhuriyetleri, Gazi Üniversitesi, s.8
Kavak, Y. ve Baskan, G. A. (2001), Türkiye’nin Türk Cumhuriyetleri, Türk ve Akraba Topluluklarına Yönelik Eğitim Politika ve Uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 20, s.92-103.
Kazel, E. (2021), Türkiye’nin Siyasi Coğrafyası Açısından Sınırlar, Gümrükler ve Güvenlik Sorunları: Batı Kara Hudutlarımız, Dizin, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Kazel, E., ve Bayartan M. (2021), Siyasi Coğrafyası Açısından Türkiye’nin Sınır Güvenliği: Batı Kara Sınırları, Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, sayı 6, s. 201-219.
Kırgızistan Hedef Pazar Ülke Analizi, Türkiye İhracatçılar Birliği, (2020), https://tim.org.tr/files/downloads/Analiz_Rapor/K%C4%B1rg%C4%B1zistan%20Hedef%20Pazar%20%C3%9Clke%20Analizi.pdf
Özey, R. (2010), Dünya ve Türkiye Ölçeğinde Siyasi Coğrafya, Baskı 7, Aktif Yayıncılık.
Öztürk, S. (2014), Büyük Öğrenci Projesinden Türkiye Bursları Projesine Geçiş Süreci ve Türkiye’nin Öğrenci Politikasındaki Değişim, Dizin, Uzmanlık Tezi, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı.
Savaş, S. (t.y.), Türk Dünyasında Eğitim Alanındaki Gelişmeler ve Yenilikler, Journal of Azerbaijani Studies, s.269-283.
Tezer, H. (2018), 21. Asırda İpekyolu Ekonomileri ve Türk Dünyasının Ekonomik Gelişim Süreci, Uluslararası İpek Yolunun Yükselişi ve Türk Dünyası Bilgi Şöleni, s.1-29.
Topal, E., ve Sezer, A. (2016), Üniversite Öğrencilerinin Türk Dünyası Coğrafyasına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 33, s. 96-113.
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin Kurulmasına Dair Nahçıvan Antlaşması, 2009. s.7.
Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi, (2021), https://www.turkkon.org/assets/pdf/haberler/turk-dunyasi-2040-vizyonu-2396-98.pdf
TÜİK, “Türkiye Nüfusu, (2021), https://data.tuik.gov.tr
Türk Devleri Teşkilatı, (2022), https://www.turkkon.org/tr
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, (2021), https://www.ytb.gov.tr/uluslararasi-ogrenciler/uluslararasi-ogrenci-hareketliligi
Veliyev, D. (2009), Küreselleşme Sürecinde Türk Dünyası, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 19, s.103-110.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, (2021), https://mevlana.yok.gov.tr/temel-bilgiler
Yükseköğretim Kurulu Yabancı Öğrenci Yapısı, (2021), https://www.yok.gov.tr/ogrenci/kendi-imkaniyla-egitim-alacaklar-yurt-disinda-lise-egitimi-alanlar/yurt-disindan-kabul-edilecek-ogrenci-kontenjanlari-kilavuzu
Yabancı Uyruklu Öğrenci Sayıları (2021), https://akipress.com/news:661436:63,418_foreign_students_study_at_universities_of_Kyrgyzstan/
https://www.aa.com.tr/tr/egitim/turkiye-2023-e-kadar-uluslararasi-ogrenci-sayisini-300-bine-yukseltmeyi-hedefliyor
https://www.turktoyu.com/kazakistan-uluslararasi-ogrenci-sayisini-artiriyor
https://www.educations.com/study-guides/asia/study-in-azerbaijan/
http://www.directtalk.ru/_download/Market-snapshot-UZ.pdf