Cahiliye Araplarında Falcılık

Fal, bilinmeyeni meraktan kaynaklanan ve çeşitli tekniklerle yapılan bir uğraştır. Her toplumda insanlar bu alanla ilgilenmiş ve farklı metotlarla geleceği bilmeye çalışmıştır. Bazıları topraktan, bazıları canlılardan bazı-ları da fal oklarından faydalanarak bu işi yapmıştır. Fakat hepsinin ortak noktası geleceği öğrenmek olmuştur. İnsanlar tarih sahnesine çıktığı andan itibaren hep sonrayı ve gizemli olanı merak etmiştir. Bilinmeyeni bilinir kılmak için de akla gelebilecek her türlü tekniği kullanmıştır. Toplumda bu işle uğraşanlar da şeref payesi kazanmıştır. Çünkü anda durup an ötesi hakkında bilgi vermek herkesin yapabileceği bir iş değildir. Bu, yetenek, tecrübe ve birikim gerektirir. Dolayısıyla falcıların bulundukları toplumda kalburüstü ve aranan şahsiyetler olması bu durumdan kaynaklanmaktadır. Fal, eskilere dayanan bir iştir. Bu gerçekten hareketle biz de bu çalışmada Cahiliye Arapları arasında falın ve falcılığın izini sürmeye çalıştık. Falcılığın kısa bir tarihini anlattıktan sonra Araplar arasında hangi fal türleri oldu-ğuna değindik. Cahiliye Arapları arasında yaygın olarak bilinen ve yapılan ezlâm, firâset, iyafet, kitfe, turuk, remil gibi falları açıkladık. Neticede ça-lışmada bu fal türlerinin bazı inanışlarla ilişkisinin olup olmadığı, Arapların hangi amaçlarla faldan yararlandıkları ve bunların sosyal ve gündelik ha-yata etkisinin nasıl olduğu ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fal, Cahiliye Arapları, fal okları, iyafet, firâset, remil, turuk

PDF

___

Adam, Baki, “Din Hakkında Genel Bilgiler”, Dinler Tarihi El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları, 2015. Albayrak, Kadir, Dinlerin Rengi Renklerin Dili, İstanbul: Sarkaç Yayınları, 2010.
Apak, Adem, “İslam Öncesi Arapların Ulûhiyet Anlayışında Kahinlerin Yeri”, Cahiliye Araplarının Ulûhiyet Anlayışı, Ed.: M. Mahfuz Söy- lemez, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
Aydın, Mehmet, “Fal”, DİA, C.12, TDV Yayınları, İstanbul, 2000.
Cevâd Ali, el-Mufassal fî Tarihi’l-ArabKable’l-İslam, I-X, Bağdat, 1993.
Çağatay, Neş'et, İslam’dan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara: Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Yayınları, 1957.
Çelebi, İlyas, “İyafe”, DİA, C.23, TDV Yayınları, İstanbul, 2001.
_____ “Remil”, DİA, C.34, TDV Yayınları, İstanbul, 2007.
Challaye, Felicien, Dinler Tarihi, Çev.:Samih Tiryakioğlu, 7. baskı, İstanbul: Varlık Yayınları, 2015.
Demircan, Adnan, Cahiliye Arapları, İstanbul: Beyan Yayınları, 2014.
Dindi, Korkut, “İslam Öncesi Arapların Düşünce Dünyasında Cin ve Şey- tanın Yeri”, Cahiliye Araplarının Ulûhiyet Anlayışı, Ed.: M. Mahfuz Söylemez, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz Yayıncılık, 1996
Eliade Mircea ve Ioan P. Couliano, Dinler Tarihi Sözlüğü, Çev: Ali Erbaş, İs- tanbul: İnsan Yayınları, 1997.
Harman, Ömer Faruk, “Kahin”, DİA, C.24, TDV Yayınları, İstanbul, 2001.
Ersoylu, Halil, “Fal, Falname ve Fal-ı Reyhan-ı Cem Sultan”, İslam Medeni- yeti Mecmuası, C.5, Sayı: 2, İstanbul: 1994.
Günaltay, Şemsettin, İslam Öncesi Araplar ve Dinleri, Sad.: M. Mahfuz Söyle- mez; Mustafa Hizmetli, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1997.
_____ İslam Öncesi Arap Tarihi, Sad.: Mehmet Mahfuz söylemez, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
Gündüz, Şinasi, Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
İbnü Habîb, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye b. Amr el-Hâşimî el-Bağdâdî, el Muhabber, Beyrut: Menşûrâtü Dârü’l-Âfâki’l-Cedîde, trz.
İbn Haldûn, Mukaddime, Çev.: Halil Kendir, C.1, Yeni Şafak Yayınları, İstan- bul, 2004.
İbnül Kelbi; Mihail Nuayma, Geçmişten Günümüze Putlar, Çev.: Erdinç Doğru- Kemal Çelik, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
İbn Manzûr, Ebü’l- Fazl Cemâleddîn Muhammed b. Mükrim el- İfrikî el- Mısrî (v. 711/1311), “Firâset”, Lisânül- Arab, Beyrut: Dârü’l-Fikr,1990.
Kıran, Yavuz Selim, Fal ve Falcılık, İzmir: Işık Yayınları, 2008.
Sayed Khatab, The Political, Thought of Sayyid Qutb, London: Routledge Press, 2006.
Kutsal Kitap (Eski ve Yeni Antlaşma), İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2001.
Mahmûd, Mahmûd Arefe, el-Arabkable’l-İslâm, 1. Baskı, İskenderiye: Aynûnli’d-Dirâsât ve’l-Bûhûsi’l-İnsâniyye ve’l-İctimâiyye, 1995.
Mengi, Mine, “Kıyafetnâme”, DİA, C.25, TDV Yayınları, İstanbul, 1996.
Mûğniyye, eş-Şeyh Ahmed, Tarihu’l-Arabi’l-kadim, Beyrut: Dârü’s-Safve, 1. baskı, 1994.
Öz, Mustafa, “Ezlam”, DİA, C.12, TDV Yayınları, İstanbul, 1995.
Palabıyık, M. Hanefi, “İslam Öncesi Arap Düşüncesinde Din ve Din Adamı Algısı”, Cahiliye Araplarının Ulûhiyet Anlayışı, Ed.: M. Mahfuz Söyle- mez, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
Seyidoğlu, Bilge, Mitoloji Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2014.
Sarıcık, Murat, “Cahiliye Kumarı Meysir”, Süleyman Demirel Üniversitesi İla- hiyat Fakültesi Dergisi, sayı:5, Isparta:1998.
Söylemez, Mehmet Mahfuz, “Cahiliye Arap İnancında Putların Yeri”, Milel ve Nihal, C.11, sayı: 1, İstanbul: 2004.
Şulul, Kasım, İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi, 4. baskı, İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
Uludağ, Süleyman, “Firaset”, DİA, C.13, TDV Yayınları, İstanbul, 1996. Tayşi, Mehmet Serhan, “Kıyâfe”, DİA, C.25, TDV Yayınları, İstan- bul, 2002