Kavramsal ve Tarihsel Açıdan “Cahiliye”

Kur’an-ı Kerim’de, Hz. Muhammed (s) ve ashabından bize ulaşan rivayet-lerde ve zaman içinde pek çok Müslümanın dilinde önemli bir kavram olan cahiliyenin anlamı çokça tartışılmıştır. Modern dönemle birlikte cahiliye kavramı üzerine düşünme iki ana eksende ilerlemiştir. Öncelikle bilgisizlik anlamındaki cahil kelimesinden türetilen ve genel bilgisizlik durumu anla-mındaki cahiliye uzun süre kavramı perdelemiştir. Sonra da cahiliyenin bilgisizlik değil, gayri medeni bir hal anlamına geldiği iddia edilmiştir. Ha-lim selim olmama, fevri ve düşüncesiz hareketlerde bulunma cahiliyenin özellikleri kabul edilmiştir. Kavramsallaşma sürecini Medine’de tamamla-yan cahiliye kavramının erken dönemde zıddı “tefakkuh”tur. Müslümanlar Hz. Peygamberin (s) tebliğ edip yaşamakta olduğu vahiy üzerine düşünüp “tefakkuh” ediyor olmayı mensubiyetlerinin esas özelliği olarak görüyor-lardı. Hz. Muhammed’in (s) peygamberliğine ve vahye muhalefet edenler de Müslümanların karşısındakilerdi. O halde cahiliye kitabı-vahyi esas alan dönüşümden ve vahyi bilgiden mahrum kalma veya ona direnme halinin adıydı.

Anahtar Kelimeler:

cahiliye, tefakkuh

PDF

___

Altun, F. (2007). Seyyid Kutup. İstanbul: İlke Yayınları.
Barış, M. N. (2012). Cahiliye Döneminde Yargı Sistemi. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVII(1), 153-70.
Bıyıkoğlu, Y. (2012). Kur'an'da Cahiliye Kavramı. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, II(36), 233-47.
Canan, İ. (1995). Kütüb-i Sitte (Cilt 11). Ankara: Akçağ Yayınları.
Çağatay, N. (1957). İslamiyetten Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Danışman, N. (1956). “Cahiliye” Kelimesinin Mânâ ve Menşei. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, V (1), 192-97.
Demir, İ. (2002). Cahiliyet ve İslam'ın İlk Dönemlerinde Yaşamış Bazı Cömertler. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (18), 207-21.
El-İsfahani, R. (2007). Müfredât. (Y. Türker, Çev.) İstanbul: Pınar Yayınları.
Farabi. (2001). El-Medînet'ül Fâzıla. (N. Danışman, Çev.) Ankara: MEB Yayınları.
Hişam, İ. (1971). Hz. Peygamberin Hayatı. (İ. Hasan, & N. Çağatay, Çev.) Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
“Jahiliyyah”, In The Oxford Dictionary of Islam. Ed. John L. Esposito. Oxford .
İnan, A. (2002). İlkel Doğa Ortamı Bağlamında Kur'an'daki Cahiliye Kavramını Yeniden Okuma. Dini Araştırmalar, V (13), 7-26.
Izutsu, T. (1991). Kur'an'da Dini ve Ahlaki Kavramlar. (S. Ayaz, Çev.) İstanbul: Pınar Yayınları.
Kalkan, A. (2014). Kur'an Kavramları Ansiklopedisi. İstanbul: Davut Emre Yayınları.
Kazancı, A. L. (1986). Cahiliye Devrinde Müspet Davranışlar. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, I (1), 103-10.
Khatab, S. (2006). The Political Thought of Sayyid Qutb: The Theory of Jahiliyyah. Oxon: Routledge.
Kutup, S. (1980). Yoldaki İşaretler. (S. Uçan, Çev.) İstanbul: Hicret Yayınları.
Said Nursi, B. (1990). Hutbe-i Şamiye. İstanbul: Envâr Neşriyat.
Sarıcık, M. (1994). Zann-ı Cahiliyye ve Hükm-i Cahiliyye. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (1), 85-104.
Soysaldı, M. (2001). Kur'an'ı Doğru Anlamada Semantik Metodun Önemi. Kur'an ve Dil: Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu (s. 31-50). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Yalar, M. (2005). Cahiliyenin Kavramsal ve Tarihsel Mahiyeti Işığında Şiirin Sosyal Arka Planı Uludağ Üniversitesi İ.F. Dergisi Cilt 14 Sayı 2.
Yıldız, K. (2005). Din Adına Konuşmanın Fıkıh-Tefakkuh Açısından Değerlendirilmesi. Din Bilimleri Dergisi, V (3), 159-78.
Yılmaz, M. F. (1998). Kur'an'da Cehalet Kavramı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, II (2), 160-64.