Leyla YILMAZ, Fatma KORUK, İbrahim KORUK

Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler

Amaç: Çalışma, Şanlıurfa’da hastanede doğum yapan kadınların Doğum Öncesi Bakım (DÖB) hizmetlerini alma durumunu, bu hizmetlerin niteliğini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tiptedir. Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi postpartum servislerinde doğum yapmış kadınlar oluşturmuştur. Örnek büyüklüğü; tahmini orantı %48.0, hata sınırı %5 ve %95 güvenle 391 olarak hesaplanmıştır. Veriler, Tanımlayıcı Veri Toplama Formu aracılığı ile yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Araştırma için Harran Üniversitesi Etik Kurul'undan yazılı, katılımcılardan ise sözlü izin alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama, standart sapma, tek değişkenli analizlerden Ki-kare ve Man Whithney-U testi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada kadınların %93.6’sı DÖB hizmeti almıştır. Kadının yaşı, evlilik süresi, gebelik sayısı, düşük sayısı, çocuk sayısı, iki yıldan kısa aralarla doğum yapma durumu ve sayısı arttıkça DÖB hizmetini alma düzeyinin düştüğü, kadının ve eşinin eğitim düzeyi arttıkça DÖB hizmeti alma düzeyinin arttığı belirlenmiştir. Ayrıca mevsimlik tarım işçilerinde DÖB alma düzeyinin düşük olduğu belirlenmiştir. Kadınların %80.6’sı nitelikli DÖB almıştır. Aile Sağlığı Merkezinden DÖB hizmetleri alanların nitelikli bakım düzeyleri daha yüksektir. Sonuç: DÖB hizmetlerini alma düzeyi Türkiye ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden düşüktür. DÖB hizmeti alma düzeyini pek çok faktör etkilemektedir. DÖB hizmeti alımı ilk sırada devlet hastanesinden olmakla birlikte nitelikli DÖB hizmeti aile sağlığı merkezlerinde daha yüksek düzeyde verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğum öncesi bakım, doğum bakım öncesi bakım, doğum öncesi bakımın niteliği, hemşirelik

PDF

___

1. Dünya Sağlık Örgütü. Maternal mortality 2010. Factsheet N°348 November. Erişim yeri: http://www..who.int/mediacentre/factsheets/fs348/en/index.html. Erişim tarihi:15.06.2017.
2. Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi 2014. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Ankara.Erişim yeri: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/dogumonubakim.pdf. Erişim tarihi: 15.09.2017.
3. Omaç M, Günes G, Karaoglu L, Pehlivan E. Arapgir Devlet Hastanesine başvuran gebelerin DÖB hizmetlerinden yararlanma durumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi 2009;14(2):115-9.
4. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Ankara: ISBN 975-94661-0-4.2013.
5. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013. Erişim yeri: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
6. Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın İl Merkezinde Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6(2):137-141.
7. Çatak B, İkiışık H, Kartal S B, Öner C, Uluç H H, Seğmen, Ö. İstanbul'da doğum öncesi bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi, toplum tabanlı bir araştırma. Perinataloji Dergisi 2012a; 20(3):126-34.
8. Çatak B, Aksan A D, Zincir M. Karabük Toplum Sağlığı Merkezi Bölgesinde Doğum Öncesi Bakım Hizmetlerinin Nicelik ve Niteliği. TAF Preventive Medicine Bulletin 2012b; 11(2):112-119.
9. Çatak B, Öner C, Oğuz İ, Gülay M, Özbek R, Baştürk S. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi, Bursa örneği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2014;18(2):63-9.
10. Kılıç M. Doğum öncesi bakım almayı etkileyen faktörlerin çoklu analizi, bir İç Anadolu örneği. J Clin Anal Med 2014; 5 (6): 498-502.
11. Pirinçci E, Polat A, Kumru S, Köroğlu A. Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 11(2):1-7.
12. Jat T R, Ng N, San Sebastian M. Factors affecting the use of maternal health services in Madhya Pradesh State of India, a multilevel analysis. International Journal for Equity in Health 20111;10(1):59-70.
13. Ayoola AB, Nettleman MD, Stommel M, Canady RB. Time of pregnancy recognition and prenatal care use. A population based study in the United States. Birth 2010; 37 (1):37-43.
14. Bbaale E. 4 Factors influencing timing and frequency of antenatal care in Uganda. The Australasian Medical Journal 2011;(8):431.
15. Beeckman K, Louckx F, Putman K. Determinants of the number of antenatal visits in a metropolitan region. BMC Public Health 2010;10(1):527-536.
16. Neupane S, Doku DT. Determinants of time of start of prenatal care number of prenatal carevisitsduringpregnancy among Nepalese Women. Journal of Community Health 2013;37 4):865-873.
17. Regassa N. Antenatal And Postnatal Care service utilization in southern Ethiopia, a population-based study. African Health Sciences 2011;11(3):390-397.
18. Ali AA, Osman MM, Abbaker AO, Adam I. Use of antenatal care services in Kassala, Eastern Sudan. BMC Pregnancy and Childbirth 2010; 10(1):67-71.
19. Amin R, Shah NM, Becker S. Socio economic factors differentiating maternal and child health--seeking behavior in rural Bangladesh: a cross-sectional analysis. International Journal for Equity in Health 2010;9(9):1-12.
20. Akın A, Biliker MA, Güçiz B D, Mıhçıokur S. Türkiye’de anne ölümleri ve nedenleri. Aktüel Tıp Dergisi 2011;6:24-29.