Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki

Araştırmanın amacı, öğretmenlerin algılarına göre ilkokul ve ortaokul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın çalışma evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında Balıkesir ilinin Bandırma ve Erdek ilçelerinde bulunan resmi ilkokul ve ortaokullarda görev yapmakta olan 693 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Yılmaz (2005) tarafından geliştirilmiş “Etik Liderlik Ölçeği” ile Basım ve Şeşen (2006) tarafından geliştirilmiş “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS for Windows 21.0 programı kullanılmıştır. Verilerin gruplar halinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma dağılımları gösterilmiştir. Alt amaçlara uygun olarak demografik değişkenlere göre gruplar arası farklılaşma olup olmadığını belirlemek için “t-testi” ve “Tek Yönlü Varyans Analizi” (ANOVA) yapılmış; anlamlı farklılığa neden olan grubun tespitinde “Tukey Post Hoc” testi kullanılmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin etik liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemede “Korelasyon Analizi” kullanılmıştır ve sonuçlar tablo haline getirilmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde araştırmaya katılan öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ve öğretmenlerin genel örgütsel vatandaşlık davranışları ortalamalarının yüksek olduğu görülmüştür. Etik liderlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılan korelasyon analizi sonucuna göre algılanan genel etik liderlik ile genel örgütsel vatandaşlık arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki bulunmuştur. Buna göre okul müdürlerinin genel etik liderlik davranışı düzeyi öğretmenlerin genel örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyini arttırmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Etik, Etik Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Okul Müdürleri, öğretmenler

PDF

___

Allison, B., Richard S. V., Sean D.. (2001). Student Classroom and Career Success: The Role of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Education for Business. 76(5) 282-288. (Aktaran: Sezgin, F. (2005) Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1) 317-339).
Arslantaş, C. ve Dursun, M. (2008). Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven Ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1) 111-128.
Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Basım, N. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama Ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 61(4) 83-101.
Beckett, R. İletişim Etiği Ve Enformasyon: Küresel Dünyanın Vatandaşları Kendileri İçin Düşünüyorlar. çev. Ersoy Kontacı. (2006). İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi, 23, 117-134.
Brown, M.E. , Treviño, L. (2006). Ethical Leadership: A Review and Future Directions. The Leadership Quarterly, 17, 595-616. (Aktaran: Celep, C. (2014). Eğitim Yöneticisinin Liderlik Davranışı. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.)
Cullen, J. B., Praveen K. P., Bart V. (2003). The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two-Study Analysis. Journal of Business Ethics, 46, 127-141. http://www.researchgate.net/publication/226150884_The_Effects_of_Ethical_Climates_on_Organizational_Commitment_A_Two-Study_Analysis. [17.04.2014]
Çelik, M. (2007). Örgüt Kültürü Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bir Uygulama. Yayımlanmamış Doktora tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelik, M. (2010). Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Öğretimsel Liderlik Davranışı İle Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çelik, V. (2012). Eğitimsel Liderlik. (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çetin Ölçüm, M. (2004). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Eraslan, L. (2004). Okul Düzeyinde Dönüşümcü Liderlik. Atatürk Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1) 1-22.
Greenberg, J. ve Baron, R.A. (2000). Behavior in Organizations. Seventh Edition, Prentice Hall, New Jersey. (Aktaran: Songür, Neşe, Basım N.ve Şeşen, H. (2008). Örgütsel Vatandaşlık Davranışında Adalet Algısının Öncüllük Rolü. Amme İdaresi Dergisi, 41 (4) 79-100.
Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş Okul Müdürünün Liderlik Alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (28) 531-548.
Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Piccolo F., Greenbaum,R., Hartog, D., Folger, R. (2010). The Relationship Between Ethical Leadership And Core Job Characteristics. Journal of Organizational Behavior. (31) 259-278. http://ron-piccolo.com/wordpress/wp-content/uploads/2010/12/2010-JOB-EL-JCT-Piccolo-et-al1.pdf. [17.07.2014]
Podsakoff, P, M., MacKenzie, S., Paine, B., Bachrach, D. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestion for Future Research. Journal of Management, 26 (3) 513-563.
Serinkan C. ve Erdiş, Y. (2014). Dönüşümcü Liderlik Bağlamında Örgütsel Vatandaşlık Ve Örgütsel Adalet. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Songür, N., Basım, N., Şeşen H. (2008). Örgütsel Vatandaşlık Davranışında Adalet Algısının Öncüllük Rolü. Amme İdaresi Dergisi. c.41 s.4:79-100.
Şişman, M. (2004). Öğretim Liderliği. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Turhan, M. (2007). Genel Ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğurlu, C.T. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğurlu, C.T. ve Üstüner, M.(2011). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (41) 434-448.
Yıldırım, A. (2010). Etik Liderlik Ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.