Bilimsel Yöntem ve Bazı Değişkenler Kavramı

Bilimsel çalışmada tekrarlanabilirliğin sağlanması ve buna dayalı olarak yapılan çalışmanındiğer araştırmacılar tarafından değerlendirilebilmesi için yöntembilimsel olarak değişkenlerin doğruve açık biçimde ele alınması gerekmektedir. Temel olarak sosyal bilimlerin konusu olan insandavranışlarının yordanması, ilgili değişken sayısının çok fazla ve değişkenler arasındaki ilişkinin dekarmaşık olması nedeniyle değişken seçiminin daha dikkatli yapılmasını ve araştırmalarda kullanılandeğişkenlerin açık biçimde ele alınmasını, işe vuruk tanımların daha net yapılmasını gerektirmektedir.Bu araştırmanın amacı, ülkemizde sosyal bilim alanlarındaki araştırmalarda yaygın olarak kullanılan“bazı değişkenler” kavramının içeriğinin incelenmesi ve insan davranışlarının nedeni (bağımsızdeğişken) olarak bir grup değişkeni ifade eden bu kavramın daha açık tanımlanması veyöntembilimsel yetersizliğin tartışmaya açılmasıdır. Bu amaca yönelik olarak, başlığında “bazıdeğişkenler” terimi kullanılan Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde hazırlanmış 57 yüksek lisans ve 20doktora tezi, ulusal kongrelerde sunulmuş 61 bildiri ve ulusal hakemli dergilerde yayımlanmış 17makale olmak üzere toplam 155 araştırma incelenmiştir. Bulgular, “bazı değişkenler” kategorisindecinsiyet (%77) ve yaş (%40) değişkenlerinin oldukça yaygın kullanıldığını gösterirken, heraraştırmanın konusuna göre tamamen o araştırmaya özgü olan değişkenlere de rastlanmaktadır. Bununyanında araştırma problemiyle ilişkili görünmeyen ancak araştırmadaki bağımsız değişken sayısınıartırmak amacıyla kullanıldığı düşünülen birçok değişkenin de bu araştırmalar kapsamında elealındığı gözlenmiştir. Bulgular, bilimsel süreç açısından tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

-