Bilimsel Yönetim ve Bazı Değişkenler Kavramı

Bilimsel çalışmada tekrarlanabilirliğin sağlanması ve buna dayalı olarak yapılan çalışmanın diğer araştırmacılar tarafından değerlendirilebilmesi için yöntembilimsel olarak değişkenlerin doğru ve açık biçimde ele alınması gerekmektedir. Temel olarak sosyal bilimlerin konusu olan insan davranışlarının yordanması, ilgili değişken sayısının çok fazla ve değişkenler arasındaki ilişkinin de karmaşık olması nedeniyle değişken seçiminin daha dikkatli yapılmasını ve araştırmalarda kullanılan değişkenlerin açık biçimde ele alınmasını, işe vuruk tanımların daha net yapılmasını gerektirmektedir. Bu araştırmanın amacı, ülkemizde sosyal bilim alanlarındaki araştırmalarda yaygın olarak kullanılan “bazı değişkenler” kavramının içeriğinin incelenmesi ve insan davranışlarının nedeni (bağımsız değişken) olarak bir grup değişkeni ifade eden bu kavramın daha açık tanımlanması ve yöntembilimsel yetersizliğin tartışmaya açılmasıdır. Bu amaca yönelik olarak, başlığında “bazı değişkenler” terimi kullanılan Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde hazırlanmış 57 yüksek lisans ve 20 doktora tezi, ulusal kongrelerde sunulmuş 61 bildiri ve ulusal hakemli dergilerde yayımlanmış 17 makale olmak üzere toplam 155 araştırma incelenmiştir. Bulgular, “bazı değişkenler” kategorisinde cinsiyet (%77) ve yaş (%40) değişkenlerinin oldukça yaygın kullanıldığını gösterirken, her araştırmanın konusuna göre tamamen o araştırmaya özgü olan değişkenlere de rastlanmaktadır. Bunun yanında araştırma problemiyle ilişkili görünmeyen ancak araştırmadaki bağımsız değişken sayısını artırmak amacıyla kullanıldığı düşünülen birçok değişkenin de bu araştırmalar kapsamında ele alındığı gözlenmiştir. Bulgular, bilimsel süreç açısından tartışılmıştır.

Methodology and Some Variables Concept

Scientific research requires that the variables should be defined accurately and clearly in the methodological process to ensure replicability and assessment by scientific community. The prediction of human behavior generally is the general subject matter of behavioral sciences. Because the number of variables that might affect the human behavior are plentiful and the relationships between these variables are complex, in the process of determining the relevant independent variables the rationale behind human behaviors must be examined deliberately and the operational definitions of such variables must be made carefully. The aim of the present survey was to examine the content and context of the term “some variables” which is commonly exerted in scholarly studies in Turkey, to clarify the definition of “some variables” term as an independent factor explaining human behavior, and discuss the methodological inefficacy. For the presented aim, 57 master’s thesis and 20 doctoral dissertations from the Turkish universities, 61 papers presented at the national congress and 17 articles from refereed journals (totally 155 studies) referenced with the term “some variables” in their titles were examined. Results indicate that while the gender (%77) and the age (%40) variables were generally placed under the headings of some variables, every research created its own original variables at the heading of some variables as well. Furthermore, in some cases, it is observed that many irrelevant variables were also incorporated to inflate the number of independent variables in these studies. The results were discussed in relation with the scientific methodology.

PDF

___

Arık, A. (1992). Psikolojide bilimsel yöntem. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi.
Aşık, E. (1992). Üniversite öğrencilerinin kendini açma davranışını etkileyen bazı etmenler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Collings, J.N. (1994). Some fundamental questions about scientific thinking. Research in Science & Technological Education, 12(2), 161-173.
Elshtain, J.B. (1981). Public man: Private woman. Princeton: Princeton University Pres.
Geban, Ö. (1990). Effects of two different instructional treatments on the students’ chemistry achievement, science process skills, and attitude towards chemistry at the high school level. Yayımlanmamış doktora tezi, ODTÜ, Ankara.
Giddens, A. (1996). Introduction to Sociology. New York: Norton & Company.
Hançerlioğlu, O. 1989. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Halsam, N. ve Kim, H.C. (2002). Categories and continua: A review of taxometric research, Genetic, Social and General Psychology Monographs, 128 (3), 271-320.
Kaval, K. (2001). 12 yaş çocuklarında denetim odağını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kieffer, K. M., Reese, R. J., ve Thompson, B. (2001). Statistical techniques employed in AERJ and JCP articles from 1988 to 1997: A methodological review, Journal of Experimental Education, 69(3).
Köse, M.R. (1989). Prediction of educational performance of Turkish high school seniors from selected variables. Yayımlanmamış doktora tezi, ODTÜ, Ankara.
Oktay, A. ve Güven, Y. (1998). Sosyo-kültürel faktörlerin matematik yeteneği ile ilişkisi üzerine bir araştırma. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, Konya: Selçuk Üniversitesi, 9-11 Eylül. s. 619-629.
Pithers, R.T. ve Soden, R. (2000). Critical thinking in education: A review. Educational Research, 42(3), 237-249.
Pitkala, K. ve Mantyranta, T. (2000). Evidence-based medicine: How to teach critical scientific thinking to medical undergraduates. Medical Teacher, 22(1), 22-26.
Rosiek, J. (2003). A qualitative research methodology psychology can call its own: Dewey’s call for qualitative experimentalism, Educational Psychologist, 38(3), 165–175.
Smelser, N.J. (2005). The questionable logic of "mistakes" in the dynamics of knowledge growth in the social sciences. Social Research, 72(1), 237-262.
Thompson, B. (2002). “Statistical”, “practical” and “clinical”: How many kinds of significance do counselor need to consider?, Journal of Counseling & Development, 80, 64-71.
Yang, Y. (2003). Dimensions of Socio-economic status and their relationship to mathematics and science achievement at individual and collective levels, Scandinavian Journal of Educational Research, 47(1), 21-41.
Yıldırım, C. (1995). Bilim felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, C. (1965). Eğitimde araştırma metodları ve uygulaması. Ankara: Yayınevi bilinmiyor.