TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE PSİKOLOJİ DİSİPLİNİ: İDAREDE BEŞERİ İLİŞKİLERDEN YÖNETİM PSİKOLOJİSİNE

1950’lerden günümüze Türkiye’nin toplumsal, ekonomik ve politik değişimlerinin yönetim bilimine yansımasının bir sonucu olarak, psikoloji disiplininin kamu yönetimi disiplini içinde konumlanışındaki değişimler bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Çalışmada, bu süredeki değişimlerin üç dönemde incelenebileceği savından hareket edilmektedir. 1950’li yıllarda devlet eli ile kalkınma çabaları, KİT’lerin kendine özgü karakteristiği, fordizmin ülkeye 1960’larda girmesi ve birçok faktör Türkiye’de yönetim biliminde psi-koloji disiplininin yer alışının özgünlüğünü ve sonrasındaki değişimleri etkilediği tezi başlangıç noktasını oluşturmaktadır. 1980 sonrası değişen kamu yönetimi paradigması ile birlikte yönetim psikolojisinin inceleme nesnesi ve temel kaygıları da değişmiştir. Bu çerçevede kamu yönetimi ve psikoloji etkileşimindeki kavramlar, amaçlar ve temel saikler analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yönetim Psikolojisi, Beşeri İlişkiler, Türk Kamu Yönetimi, Davranışsal Kamu Yönetimi

PSYCHOLOGY DISCIPLINE IN TURKISH PUBLIC ADMINISTRATION: FROM HUMAN RELATIONS IN ADMINISTRATION TO PSYCHOLOGY OF MANAGEMENT

As a result of the fact that Turkey’s social, economic and political changes reflect on the administrative science from 1950s until today, changes in positioning psychology discipline in public administration form the basis of this study. The study is based on the argument that changes in this period can be examined in three periods. Etatism in 1950s, the distinctive characteristics of state enterprises, fordism inflowing to Turkey in 1960s and many other factors have constituted the starting point of the argument that psychology discipline originally took part in Turkish administrative science and influenced the subsequent changes. Along with the changing public administration paradigm after 1980, the subject of study and main concerns of management psychology have transumed. Within this framework; concepts, objectives and core values in the interaction of public administration and psychology are analyzed.

Keywords:

Psychology of Management, Human Relations, Turkish Public Administration, Behavioral Public Administration,

___

Abadan, Nermin, Bürokrasi, AÜ SBF Yayın No: 92-74, Ankara 1959.
Akbulut, Örsan, Siyaset ve Yönetim İlişkisi Kuramsal ve Eleştirel Bir Yakla- şım, TODAİE, Ankara 2005.
Bağımsız Sosyal Bilimciler, Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye’ye Yansıma- ları: Ücretli Emek ve Sermaye, Yordam, İstanbul 2011.
Davies, William, Mutluluk Endüstrisi, (Çev. Müge Çavdar), Sel, İstanbul 2018.
Dikmen, Ahmet Alpay, Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, Pratika, Ankara 2013.
Eren, Erol, Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 14. Baskı, Beta, İstanbul 2014.
Ergun, Turgay (Ed.), Yönetim Psikolojisi II: Yönetim Psikolojisi II. Ulusal Simpozyumuna Sunulan Bildiriler-Tartışmalar, 16-19 Kasım 1981, Se- vinç Matbaası, Ankara 1982.
Ergun, Turgay, Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı, TODAİE Yayın No: 191, Ankara 1981.
Ertekin, Yücel, Örgüt İklimi, TODAİE Yayın No: 174, Ankara 1978.
Fişek, Kurthan, Yönetim, 4. Baskı, Kilit, Ankara 2012.
Fox, Dennis, Prilleltensky, Isaac ve Austin, Stephanie. (Ed.) Eleştirel Psiko- loji, (Çev. Ed. Güneş K. Sevinç, İpek Demirok ve Baran Gürsel), Ay- rıntı, İstanbul 2012.
Hopper, Jerry R., ve Levin, Richard I., The Turkish Administrator: A Cultural Survey, AID, Ankara 1968.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, 7. Baskı, Evrim, İstanbul 1988.
Köksal, Ülker, İdarede Beşeri İlişkiler (Ders Notları), TODAİE, Ankara 1969.
Mıhçıoğlu, Cemal, Personel İdaresinde Beşeri Münasebetler, AÜ SBF, An- kara 1955.
Mıhçıoğlu, Cemal, Yönetimde İnsan İlişkileri, AÜ SBF Ders Notları (Tıpkıba- sım), Ankara 1990.
Onaran, Oğuz, Örgütlerde Karar Verme, AÜ SBF Yayın No: 321, Ankara 1971.
Öncü, Ayşe, Örgüt Sosyolojisi, Sevinç Matbaası, Ankara 1976.
Övgün, Barış, Türkiye’de Kamu Yönetiminin Dönüşümü, Nika, Ankara 2013.
Özkazanç, Alev, Neo-Liberal Tezahürler, Dipnot, Ankara 2011.
Sabuncuoğlu, Zeyyat, Çalışma Psikolojisi, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa 1984.
Sargut, Ali Selami ve Özen, Şükrü (Ed.), Örgüt Kuramları, 3. Baskı, İmge, Ankara 2015.
Schein, Edgar H., Örgüt Psikolojisi, (Çev. Mustafa Tosun), TODAİE Yayın No: 173, Ankara 1978.
Shafritz, Jay M. ve Albert C. Hyde, Classics of Public Administration, 3. Baskı, Wadsworth Publishing Company, California 1992.
Simon, Herbert A., Donald W. Smithburg ve Victor A. Thompson, İnsan Dav- ranışı ve Teşkilat, (Çev. Cemal Mıhçıoğlu), TODAİE, Ankara 1954.
Şaylan, Gencay, Türkiye’de Kapitalizm Bürokrasi ve Siyasal İdeoloji, Sevinç Matbaası, Ankara 1974.
Taylor, Frederick Winslow, Bilimsel Yönetimin İlkeleri, 8. Baskı, (Çev. Baha- dır H. Akın), Adres, Ankara 2016.
Teo, Thomas, The Critique of Psychology: From Kant to Postcolonial Theory, Springer, New York 2005.
Tosun, Mustafa, Örgütsel Etkililik, TODAİE Yayın No: 196, Ankara 1981.
Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Yönetim Psikolojisi: Yönetim Psikolojisi I. Ulusal Simpozyumuna Sunulan Bildiriler – Tartışmalar, 7-9 Aralık 1977, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, An- kara 1979.
Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, 3. Baskı, (Çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1986.