AKLIN TRAJEDİSİ VE BİR SUÇLAMA OLARAK BÜROKRASİ: KAFKA’NIN DAVA’SI VE ŞATO’SU

Bu çalışmada Kafka’nın Dava ve Şato adlı romanlarındaki bürokrasi inşası betimlenmekte ve bu inşa kamu yönetimi literatürü açısından bürokrasi ve kamu görevlileri bağlamında yorumlanıp sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmada Fritz Morstein Marx’ın bürokrasi kavramsallaştırması kullanılacaktır. Kafka’nın bürokrasi anlayışı literatürde çoğunlukla bir hastalık veya disfonksiyon olarak tanımlanmıştır, bununla birlikte bu çalışmada yargılayan, cezalandıran ve öldüren bir idari aygıt olarak Kafkaesk bürokrasi, aklın trajedisinin bir ürünü olarak tanımlanacak ve itham edilecektir. Ayrıca, bu idari aygıtın memurlarının insan hayatını etkileme gücü de sokak bürokrasisi kavramı ile tartışmaya açılacaktır. Son olarak bu çalışmada, umutsuzluğun kesinliğinde umudu yeşerten, idari aygıta rağmen ona karşı hâlâ bilmeye cüret eden başkarakterler de analiz edilerek bu iki romanın, itham edilen bürokratik aygıta karşı bir direniş çağrısı olarak görülebileceği savunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kafka, Teknik Üstünlük, İtham Olarak Bürokrasi, Disfonksiyon, Sokak Bürokrasisi, Aklın Trajedisi

TRAGEDY OF REASON AND BUREAUCRACY AS INDICTMENT: KAFKA’S TRIAL AND CASTLE

In this study, conceptual construction of bureaucracy in Kafka’s novels, the Trial and the Castle, will be described and this construction will be interpreted and classified in terms of public administration literature in the context of bureaucracy and public servants. Fritz Morstein Marx’ conceptualization of bureaucracy will be employed in this classification. Kafka’s bureaucracy comprehension in the literature has been mostly defined as either an ailment or a dysfunction, however, in this study, Kafkaesque bureaucracy as an administrative apparatus judging, punishing and killing will be defined and indicted as a product of the tragedy of reason. Moreover, public servants’ power to influence over the lives of humans will be opened to discussion with reference to the “street-level bureaucracy” concept. Finally, in this study, the main characters who grow hope in the certainty of despair and who still dare to know despite and against the administrative apparatus will be analysed and it will be argued that those two novels can be seen as a call for resistance against the bureaucratic device accused.

Keywords:

Kafka, Technical Superiority, Bureaucracy As An Indictment, Dysfunction, Street-Level Bureaucracy, Tragedy of Reason,

PDF

___

Aiskhylos, Zincire Vurulmuş Prometheus, (Çevirenler: Azra Erhat ve Saba- hattin Eyüboğlu), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2013.
Akbulut, Ö. Ö., “Yönetsel Gerçeklik ve Yönetsel Olan”, Prof. Dr. Kurthan Fişek İçin Yönetim Üzerine, (Yayına Haz: İpek Özkal Sayan), Ankara: Ankara Üniversitesi SBF, KAYAUM, Ankara, 2010, s. 53-60.
Akdere, Ç. ve Aydın, D. G. (Der.), Edebiyattaki İktisat, İletişim: İstanbul, 2018.
Arendt, H., Franz Kafka: A Revaluation, in Essays on Understanding: 1930- 1954 Formatio, Exile, and Totalitarianism. New York, 1994.
Benjamin, W., Kafka Üzerine, (Çeviren: Deniz Kurt), Sub, İstanbul, 2017.
Boétie, E., Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, 6. Baskı, (Çeviren: Mehmet Ali Ağaoğulları), İmge, Ankara.
Camus, A., Sisifos Söyleni, (Çeviren: Tahsin Yücel), Can, İstanbul, 2018.
Corndgold, S., Greenberg, J. ve Wagner, B., Franz Kafka: Ofis Yazıları, 2. Baskı, (Çeviren: Emre Erbatur), Everest, İstanbul, 2017.
Coser, L., An Introductory Reader: Sociology Through Literature, Prentice Hall, London, 1963.
Creswell, J. W., Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve karma Yöntem Yaklaşımları. (Çeviri editörü: Selçuk Beşir Demir). 2. Baskı. Eğiten Kitap, Ankara, 2016.
Crozier, M., The Bureaucratic Phenomenon, University of Chicago Press, Chicago, 1964.
Çiçek, N., “Franz Kafka’nın Eserlerinde Yabancılaşma Problemi”, Bey- tulhikme: An International Journal of Philosophy C. 5, S. 1, 2015, s. 141-162.
Dikmen, A. A. “Hangisi Daha Modern? Bürokrasi mi Piyasa mı?”, Prof. Dr. Kurthan Fişek İçin Yönetim Üzerine, (Yayına Haz: İpek Özkal Sayan), Ankara: Ankara Üniversitesi SBF, KAYAUM, Ankara, 2010, s. 45-54.
Dürüşken, Ç. , Antikçağ Felsefesi: Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni, 2. Baskı, Alfa, İstanbul, 2013.
Gündüz, U., “Kafka Metinlerinde İletişim, İletişimsizlik ve Yabancılaşma Ol- gusu Üzerine”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi C. 7, S. 1, 2011, s. 83-95.
Fişek, K., Yönetim, Ankara Üniversitesi Siyasal Bigiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1979.
Frederickson, H. G., The Spirit of Public Administration, Jossey-Bass, San Francisco, 1997.
Gray, R. T., Gross, R. V., Goebel, R. J., ve Koelb, C., A Franz Kafka Encyclo- pedia. Greenwood, Westport, CT, 2005.
Harrington, A., “Alfred Weber’s Essay: ‘The Civil Servant’ and Kafka’s ‘In the Penal Colony’: The Evidence of an Influence”, History of Human Sciences, C. 20, S. 3, 2007, s. 41-63.
Horkheimer, M., Akıl Tutulması. (Çeviren: Orhan Koçak). Metis, İstanbul, 1994.
Horkheimer, M. ve Adorno, T. W., Dialectic of Enlightenment. (Çeviren: Ed- mund Jephcott), Stanford University Press, California, 2002.
Kafka, F., Öyküler, Çeviren: Mehmet Harmancı, Epsilon, İstanbul, 2016.
Kafka, F., Dava, 8. Basım, (Çeviren: Gülperi Sert), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.
Kafka, F., Şato, 8. Basım, (Çeviren: Regaip Minareci), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2018.
Keskin, U., “Franz Kafka’nın Eserlerinde Aşırı Bürokrasi ve Otoriter Yönetici İmgesi”, C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S. 17, C. 2, 2016, s. 253-273.
Lipsky, M., “Sokak Bürokrasisi: Sokak Bürokratlarının Kritik Rolleri”, Kamu Yönetimi Klasikleri (Ed. J. M. Schafritz ve A. C. Hyde), (Çevirenler: Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altuntop), Global Politika ve Strateji, An- kara, 2016, s. 595-610.
Löwy, M., Kafka: Boyun Eğmeyen Hayalperest, (Çeviren: Işık Ergüden), An- kara: Ayrıntı, Ankara, 2004.
Marx, F. M., The Administrative State, The University of Chicago Press, Chi- cago, 1957.
Marcuse, H., Tek Boyutlu İnsan. Çeviren: Seçkin Çağan. May, İstanbul, 1968.
Merton, R. K., “Bureaucratic Structure and Personality”, Social Forces, C. 18, S. 4, 1940, s. 560-568.
Platon Sokrates’in Savunması, (Çeviren: Ari Çokona). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.
Rosenbloom, D. H., “Public Administrative Theory and the Separation of Powers”, Public Administration Review, C. 43, S. 3, 1983, s. 219-227.
Sophokles, Antigone, (Çeviren: Ari Çokona). Türkiye İş Bankası Kültür Ya- yınları, İstanbul, 2013.
Waldo, D. (1968) The Novelist on Organization & Administration: An Inquiry Into the Relationship Between Two Worlds, Berkeley: University of California.
Warner, M., “Kafka, Weber and Organization Theory”, Human Relations, C. 60, S. 7, 2007, s. 1019-1038.
Weber, M., Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, 2. Baskı, Çeviren: Zeynep Gürata, Ayraç, Ankara, 1999.
Weber, M., Ekonomi ve Toplum, (Çeviren: Latif Boyacı), Cilt 1, Yarın, İstan- bul, 2012a.
Weber, M., Ekonomi ve Toplum, Çeviren: Latif Boyacı, Cilt 2, Yarın, İstanbul, 2012b.
Zainab, M. ve Moinuddin, K., “Alienation, Bureaucracy and Self Identity in the Best Known Works of Franz Kafka”, IOSR Journal of Humanities and Social Sciences, S. 22, C. 7, 2017, s. 22-28.