Cevat SİPAHİ, Ahmet Cumhur AKIN, Güler Berat BOZOĞLAN

Hayvancılıkta Alternatif Bir Üretim Sahasının Ekonomik Analizine İlişkin Bir Pilot Çalışma: Solucan Gübresi Üretimi – Vermikompost

Hayvancılık sektörü içerisinde barındırdığı farklı alt sektörlerle insanoğlunun ara ve nihai ürün ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Hayvancılıkta et, süt, kanatlı sektörleri gibi lokomotif sektörler olmakla birlikte alternatif üretim olanakları da bulunmaktadır. Bu alternatif üretim alanları hayvancılığın kırsal alanda yarattığı ekonomik potansiyelin sürekliliği için önem arz etmektedir. Türkiye’de solucan yetiştiriciliği son dönemde alternatif bir üretim alanı olarak ön plana çıkmaktadır. Yapılan bu çalışmada Burdur ili sınırlarında faaliyet gösteren bir işletmenin 2015-2016 yıllarına ait ekonomik analizleri yapılarak sürdürülebilirliği incelenmiştir. Çalışmada üretim maliyetleri, maliyet oluşturan masraf unsurları ve işletmenin ekonomik rasyoları ortaya konmuştur. Solucan gübresi üretiminin masraf unsurları incelendiğinde 100m2 üretim alanında 2015 yılı için başlıca masraf unsurlarının; solucan maliyeti %46,1, işgücü %33,1, hayvan gübresi %7, elektrik ve su masrafları %2,5, ambalajlama %1,2 olarak dağılım gösterdiği belirlenmiştir. 2016 yılında ise solucan maliyeti olmamakla birlikte dağılımın hayvan gübresi %20,3, işgücü %56,9, elektrik ve su masrafları %4,8, ambalajlama %5,6 oranına sahip olduğu görülmüştür. İşletmenin 2015 ve 2016 yıllarında masraf unsurlarının dağılımında en önemli değişkenin solucan maliyeti olduğu görülmektedir. Üretimin ilk yılında alınan solucanın sürekli üremesi nedeniyle ilerleyen yıllarda tekrar alınmadığı ve diğer üretim alanlarında belirlenen canlı amortismanın bu üretim alanında hesaplanmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada diğer bir incelenen husus ise işletmenin ekonomik rasyolarıdır. Yapılan analizler sonucunda işletmenin ekonomik rasyoları sırasıyla; mali rantabilitesi 2015 yılında %-2,22 iken 2016 yılında %62,36; ekonomik rantabilite 2015 yılında %-2,22 iken 2016 yılında %58,11; rantabilite faktörü 2015 yılında %-4,26 iken 2016 yılında %72,04 olarak hesaplanmıştır. Yapılan bu pilot çalışma sonucunda solucan gübresi üretimi hayvancılık sektörü içerisinde sürekli üretim olanağı ve incelenen dönemler itibariyle üretimin karlılığı noktasında üreticiyi tatmin edecek noktada olduğu görülmüştür. Günümüz piyasa şartlarında bu üretim dalı sürdürülebilir bir üretim yapısıyla kırsal kalkınmada ve çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına olanak sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kârlılık ve verimlilik analizi, maliyet, solucan gübresi üretimi, vermikompost

A Pilot Economic Analysis of an Alternative Production Area in Livestock Farming: Worm Manure Production - Vermicomposting

Livestock sector fulfills the needs of humanity regarding intermediate and final product through the various sub-sector embodied in itself. In livestock farming, there are meat, milk, poultry sectors as well as alternative production opportunities. These alternative production areas have importance on the sustainability of the economic potential livestock farming has created in rural areas. In Turkey, worm breeding has come into prominence lately as an alternative production area. In this research, the sustainability of the field of activity has been examined through conducting an economic analysis of data obtained from the business administration activities of an establishment operating in provincial borders of Burdur which were performed between 2015-2016. In the study, production cost, cost factors and the economic ratios of the establishment has been presented. When the cost factors of warm manure production is analyzed, it is determined that the primary cost factors for the year 2015 in a 100 square meters of production area ranges as; 46.1% for cost of worm, 33.1% for labor force, 7% for animal manure, 2.5% for electricity and water bills and 1.2% for packaging. It is established that there has not been any worm cost in 2016 and that the distribution has been sorted as 20.3% for animal manure, 56.9% for labor force, 4.8% for electricity and water bills and 5.6% for packaging costs. It is observed that the most important variable regarding the distribution of the cost factors of the establishment in 2015 and 2016 was the worm cost. It is determined that there is no need to acquire the worm to the establishment in the upcoming years since the production rate of the worm supplied in the first year of production is very high if there are no caregiving mistakes, not only it has not created a depreciation of live inventory. On the contrary, it has provided a high incidence of increase in value. Another issue reviewed in the study is the economic ratios of the establishment. As a result of the analyses, the economic ratios of the establishment are calculated as respectively; the return on equity of 62.36% in 2016 while -2.22% in 2015, economic rentability of 58.11% in 2016 while -2.22% in 2015, rentability factor of %72.04 in 2016 while -4.26% in 2015. It has been conferred that the worm manure production is a field with continuous manufacturing and market opportunity in livestock farming industry and its profitability is at a point where it will satisfy the manufacturer as of the periods examined. It can be asserted that this production branch will play an active role in rural development in the market conditions nowadays with its sustainable production structure and it will be an alternative production area for monetizing for the farmers.

Keywords:

Cost, profitability and productivity analysis, vermicompost, worm manure production,

PDF

___

1. Açıl F. 1977. Tarımsal ürün maliyetlerinin hesaplanması ve memleketimizde tarımsal ürün maliyetlerindeki gelişmeler. A.Ü. Ziraat Fak Yayın no:665, Şark Matbaası, Ankara.
2. Aydın E. 2011. Kars ve Erzurum İlleri Sığır Besi İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı Doktora Tezi.
3. Çiçek H, Sakarya E. 2003. Afyon İli Sığır Besi İşletmelerinde Kârlılık ve Verimlilik Analizleri. Lalahan Hay.Araşt. Enst. Derg., 43 (2) 1-13.
4. Demir P, Aral S. 2010. Kars İli Süt Sanayi İşletmelerinde Üretim ve Sanayi Entegrasyonunun Ekonomik ve Sosyo-Ekonomik Analizi. Kafkas Univ Vet Fak Derg 16 (4): 585-592.
5. Eren E. 2006. Kahramanmaraş İli Göksun İlçesinde Sığır Besiciliği Yapan İşletmelerin Yapısı ve Sorunları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
6. Erkuş A, Bülbül M, Kıral T, Açıl F, Demirci R. 1995. Tarım ekonomisi. A.Ü. Ziraat Fak. Eğt. Araş ve Geliştirme Vakfı Yayın no:5 s:192-194.
7. Garg VK, Yadav YK, Sheoran A, Chand S, Kaushik P. 2006. Livestock Excreta Management Through Vermicomposting Using an Epigeic Earthworm Eisenia Foetida. Environmentalist 26:269–276.
8. Günlü A, İmik H, Tekerli M. 2001. Afyon İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Genel Özellikleri ile Kârlılık ve Verimlilik Analizleri. Lalahan Hay. Arşt. Derg. 2001, 41 (1) 1 – 12.
9. İçöz Y. 2004. Bursa İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Kârlılık ve Verimlilik Analizi. TEAE Yayınları Yayın No:116, ISBN: 975-407-148-9.
10. Kale RD. 2000. An Evaluation of the Vermitechnology Process for the Treatment of Agro, Sugar and Food Processing Wastes. Technology Appreciation Programme on Evaluation of Biotechnological Approaches to Waste Management held on 26th October, 2000. Industrial Association-Ship of IIT, Madras, 15–17.
11. Microsoft 2016. Microsoft Office Professional Plus 2016 Excel, MSO (16.0.4266.1001). Champaign, IL: Microsoft.
12. Ndegwa PM, Thompson SA. 2001. Integrating Composting and Vermicomposting the Treatment and Bioconversion of Biosolids. Biores. Technol. 76, 107–112.
13. Sakarya E, Günlü A. 1996. Limuzin X Jersey (F1) Melezi ve Holştayn Irkı Tosunlarda Optimal Besi Süresının Tesbiti Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 43: 113-120.
14. Sarıözkan S, Sakarya E. 2006. Afyon İli Yumurta Tavukçuluğu İşletmelerinde Kârlılık ve Verimlilik Analizleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 46 (1) 29 – 44.
15. Şahin A, Yıldırım İ. 2001. Van İlinde Yumurta Tavukçuluğu Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 11(2):57-66.
16. Tomati U, Grappelli A, Gallii E. 1987. The Presence of Growth Regulators in Earthworm-Worked Wastes. in: Proceedings of International Symposium on Earthworms, A.M. Bonvicini Paglioi and P. Omodeo (eds.), Unione Zoologica Italiana, 2, Mucchi, Modena, pp. 423–435.
17. Türkyılmaz MK, Aral S. 2002. Aydın İli Süt Sığırcılık İşletmelerinde Kaynak Kullanımında Etkinlik Derecesi ile Örgütlenme ve Pazarlama Sorunları. Kafkas Univ Vet Fak Derg 8 (1): 41-48.