Nematollah AGAHABALAEI FANID, Derya YILMAZER

SİYASİ ALANDA DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİNİN TOPLUMSAL ALANDAKİ REALİTESİ (1808 – 1908)

Demokratikleşme sürecine Avrupa’ya göre çok geç başlayan Osmanlı Devletinde demokratikleşme çabaları toplumsal alanda yeteri kadar karşılığını bulamamış ve demokrasi kavramı halk için fazla bir anlam ifade etmemiştir. Osmanlı devleti için demokratikleşme azınlıkları devlet bünyesinde tutabilmek, dağılmayı engellemek için bir çare olarak düşünülmüş ve genelde dış baskılar sonucu iç sorunların çözümü için bir araç olarak kullanılmıştır. Tanzimat Döneminde aydın bir sınıfın oluşması basın yolu ile kamuoyu yaratma çabaları umut verici olsa da Tanzime ve Islahat Fermanları halk hareketlerinin değil saray bürokrasisinin çabaları sonucunda gerçekleşmiştir. Halk hukuksal olarak kendisine verilen hakların çoğu zaman farkına bile varmamıştır. Demokratik düşüncenin zayıf başarısı Kanun-i Esasi ile iki aşamalı da olsa bir seçim sisteminin getirilmesidir. Fakat hemen ardından otuz yıl sürecek bir istibdat yaşanması meşruti yönetimin halk tarafından benimsenmediğini gösterir. İncelenen yüz yıllık sürecin en önemli sonucu 1908’de Anayasanın tekrar ilan edilmesi ve 1909 değişiklikleridir. Milli Mücadeleyi gerçekleştiren ve Cumhuriyeti kuran kadro bu süreçte yetişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Demokrasi, Anayasa, Kamuoyu

THE REALITY OF DEMOCRATIZATION MOVEMENTS IN POLITICAL FIELD IN SOCIETY (1808 – 1908)

The process of democratization in the Ottoman Empire, which started too late in comparison with Europe, has not been able to find a way to democratize itself as much as the social field and the concept of democracy has not meant much for the people. Democratization for the Ottoman state was conceived as a means of keeping minorities in the state and preventing the dissolution, and often external pressures were used as a means of solving the ending internal problems. While the formation of an intellectual class in the Tanzimat Period were the efforts to create public opinion through the press have been promising, Tanzime and Reform Edicts took place as a result of the efforts of the palace bureaucracy, not the popular movements. People often do not even realize the rights given to them legally. The weak success of democratic thought is the introduction of a twostage electoral system with the Basic Law. However, a thirty-year follow-up of despotism immediately afterwards shows that the constitutional government has not been adopted by the people. The most important result of the one hundred year-period which has been examined is the revision of Constitution in 1908 and the amendment in 1909. The people who carried out the National Struggle and founded the Republic grew up in this process

Keywords:

Democracy Constitution, Public Opinion, Reform,

PDF

___

AKŞİN, S. (2014). Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul ALTUN, F. (2005). Modernleşme Kuramı, Küre Yayınları, İstanbul ARMAOĞLU F. (1983). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul BERKES, N. (2002). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul ÇAVDAR, T. (2013). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitapevi, Ankara GÖZLER, K. (2008). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitapevi, Bursa IMBERT, P.(1909). Osmanlı’da Yenileşme Hareketleri, Çeviri: Adnan CEMGİL, Engin Yayıncılık, İstanbul KARPAT, K. (2009). Osmanlı Modernleşmesi, İmge Yayınları, Ankara KOÇAK, C. (2012). Tarihçinin Eleği, Timaş Yayınları, İstanbul KURAN, E. (1997). Türk Çağdaşlaşması, Akçağ Yayınları, Ankara KURAN, E. (1994). Türkiye’nin Batılılaşması, Fikir Eserleri Serisi, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara ŞERİF, M. (1991). Türk Modernleşmesi, Makaleler 4, İletişim Yayınları, İstanbul MUMCU, A. (1996) Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, İnkılap Yayınları, İstanbul ORTAYLI, İ. (2011). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Timaş Yayınları, İstanbul ROUSSEAU,J. (2010). Toplum Sözleşmesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul TANÖR, B. (2016). Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul ÜLKEN, H. (2001). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınları, İstanbul