AYŞE NUR ALBAYRAK, Gülden ERKUT

3010

Türkiye’de bölgesel rekabet gücü analizi

Günümüzde ekonomik yapıda meydana gelen değişimlerle birlikte rekabet gücü yaklaşımı giderek daha fazla önem kazanmıştır. Firmalar kadar kentler ve bölgeler de rekabet güçlerini artırmak için birbirleriyle yarışmaktadır. Bu süreçte ekonomik yapı kadar kentsel altyapı, sosyal ve kültürel donatılar ve yenilikçilik özellikleri de etkili olmaktadır. Bu nedenle bölgelerin sahip olduğu özelliklere ve bölgeler arası gelişmişlik farklarına göre bölgelerin rekabet düzeyleri değişmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki bölgeler rekabet güçlerine göre sınıflandırılmakta ve belirlenen bölgelerin özellikleri tanımlanmaktadır. Bu amaçla temel bileşen analizi ve hiyerarşik kümeleme analizi kullanılarak geliştirilen bölgesel rekabet gücü endeksi kullanılmıştır. Bu sınıflama bölgelerin kalkınmaya yönelik stratejilerinin belirlenmesinde yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler:

Türkiye

The regional competitiveness analysis in Turkey

The competitiveness approach has been on the research agenda following the transformation of the global economic structure. Cities and regions are competing with each other as companies do in order to increase their competitiveness. Innovation and, the urban social and cultural infrastructure are influential on this process. In a related context, regions differ in their ability to complete and this is connected to their qualities and the differences in their development levels. In this research paper, first Turkey’s regions are classified according to their competitiveness level and then the characteristics of these regions are defined. To this aim, a regional competitiveness index is used which has been developed using principle component analysis and hierarchical clustering analysis. As a result of this research, five regional competitiveness groups have been determined, based on NUTS II level regions of Turkey. We suggest that regional policies should be developed considering the competitiveness level and global competitiveness of these five groups.
Keywords:

Turkey,

PDF

___

  • Akgül, A. ve Çevik, O., (2003). İstatistiksel analiz teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
  • Albayrak, A.N., (2009). Bölgesel Rekabet Gücü ve Yenilikçilik: Doğu Marmara Bölgesi / Otomotiv Sektörü, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • Albayrak, A.N., Erkut, G., (2006). Regional Competitiveness in Turkey, 46th Congress of the European Regional Science Associations, Volos, Greece.
  • Albayrak, A. N., Erkut, G., (2009). Bölgesel Rekabet Gücü Perspektifinde Kalkınma Ajanslarının Öncelikleri İçin Öneriler, III.Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Denizli.
  • Alkin, K., Bulu, M., Kaya, H., (2007). İllerarası Rekabet Endeksi: Türkiye’deki İllerin Rekabetçilik Seviyelerinin Göreceli Olarak Ölçülebilmesi İçin Bir Yaklaşım, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 221-235.
  • Atkinson, R.D. ve Coduri, (2002). The 2002 State New Economy Index – Benchmarking Economic Transformation in the States, Progressive Policy Institute, Technology & New Economy Project, July.
  • Atkinson, R.D. ve Gottlieb, P.D., (2001). The Metropolitan New Economy Index, Benchmarking Economic Transformation in the Nation’s Metropolitan Areas, Progressive Policy Institute, April.
  • Batey, P.W.J. ve Friedrich, P., (2000). Aspects of Regional Competition, Regional Competition içinde, Ed: P.W.J.Batey ve P.Friedrich, Springer - Verlag, Berlin, Heidelberg, NY.
  • Begg, I., (1999). Cities and Competitiveness, Urban Studies, 36(5-6), 795-809.
  • Budd, L. ve Hirmis, A. K., (2004). Conceptual Framework for Regional Competitiveness, Regional Studies, 38(9), 1015- 28.
  • Camagni, R., (2002). On the concept of territorial competitiveness: sound or misleading? Urban Studies, 39(13), 2395-2411.
  • Castells, M., (1989), The Informational City: Information Technology, Economic Restructuring and the Urban-Regional Process, Blackwell Publishers.
  • Cheshire, P., (1990). Explaining the Recent Performance of the European Community’s Major Urban Regions, Urban Studies, 27(3), 311-33.
  • Clark, G.L., Palaskas, T., Tracey, P. ve Tsampra, M., (2004). Globalization and Competitive Strategy in Europe’s Vulnerable Regions: Firm, Industry and Country Effects in Labour-intensive Industries, Regional Studies, 38(9), 1085-100.
  • Crane, D., Creutzberg, T., Garkut, D., (2002). Ontario Innovation 2002 Index, Ontario Science & Innovation Council.
  • Deas, I., Giordano, B., (2001). Conceptualising and measuring urban competitiveness in major English cities: an exploratory approach, Environment and Planning A, 33, 1411-29.
  • Demir, S., (2006). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye Açısından Değerlendirme, DPT, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr.
  • Dinçer, B, Özaslan, M., Kavasoğlu, T., (2003). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT-BGYUGM, Ankara.
  • Dinçer, B, Özaslan, M., Satılmış, E., (1996). İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT-BGYUGM, Ankara.
  • DeVol, R. ve J. Ki, (2004). State Technology and Science Index, Milken Institute Report, March.
  • DTI, (2005). Regional Competitiveness & State of the Regions, April 2005, www.dti.gov.uk/publications.
  • EDAM, (2009). Türkiye İçin Bir Rekabet Endeksi, EDAM ve Deloitte Türkiye, Şubat.
  • Edmonds, T., (2000). Regional Competitiveness and the Role of the Knowledge Economy, Research Paper, 00/73, House of Commons Library, 27 July 2000.
  • Esty, D.C., Levy, M.A., Kim, C.H., Srebotnjak, T. ve de Sherbinin, A., (2005). Environmental Sustainability Index: Bechmarking National Environmental Stewardship, New Haven: Yale Center for Environmental Law and Policy.
  • Esty, D.C., Levy, M.A., Kim, C.H., de Sherbinin, A., Srebotn- jak, T., ve Mara, V., (2008). Environmental Performance Index-2008, New Haven: Yale Center for Environmental Law and Policy.
  • Glasson, J., Chadwick, A. ve Lawton Smith, H., (2006). Defining, Explaining and Managing High-tech Growth: The Case of Oxfordshire, European Planning Studies, 14(4), 503-24.
  • Göçer, K, (2002). Avrupa Birliği Adaylığı Sürecinde Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyleri, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Henderson, (1986). Efficiency of Resource Usage and City Size, Journal of Urban Economy, 19, 47-70.
  • Huggins, R., (2003). Creating a UK Competitiveness Index: Regional and Local Benchmarking, Regional Studies, 37(1), 89-96.
  • Huggins, R., (2009). Regional Competitive Intelligence: Benchmarking and Policy-making, Regional Studies, ifirst article, 1-20.
  • Johansson, B., (2000). Regional Competition: Endogenous and Policy Supported Process, Regional Competition içinde, Ed: P.W.J. Batey ve P. Friedrich, Springer - Verlag, Berlin, Heidelberg, NY.
  • IMD, (2002). The World Competitiveness Yearbook,: International Institute for Management Development, Lousanne, Switzerland.
  • IMD, (2003). The World Competitiveness Yearbook,: International Institute for Management Development, Lousanne, Switzerland.
  • IMD, (2007). The World Competitiveness Yearbook,: International Institute for Management Development, Lousanne, Switzerland.
  • IMD, (2008). The World Competitiveness Yearbook,: International Institute for Management Development, Lousanne, Switzerland.
  • Innometrics, (2006). European Innovation Scoreboard 2006 Comparative Analysis of Innovation Performance.
  • IP, (2002). Innovation and Entrepreneurial Index, Innovation Philadelphia Inc., www.IPphila.com.
  • Kalaycı, Ş., (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım AŞ.,3. Baskı, Ankara.
  • Kara, M., (2008). Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kavramı ve Bölgesel Kalkınma Politikalarına Yansımaları, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: DPT:2774.
  • Ketels, C. ve Sölvell, Ö, (2004). State of the Region Report, An Assessment of Competitiveness in the Baltic Sea Region, VINNOVA-Baltic Development Forum.
  • Kitson, M, Martin. R. ve Tyler, P., (2004). Regional Competitiveness: An Elusive yet Key Concept?, Regional Studies, 38(9), 991-9.
  • Krugman, P., (1994). Competitiveness: a dangerous obsession, Foreign Affairs, 73, 28-44.
  • Krugman, P., (1996). Making sense of the competitiveness debate, Oxford Review of Economic Policy, 12, 17-35.
  • Lever, W.F., (1999). Competitive Cities in Europe, Urban Studies, 36(5-6), 1029-44.
  • Malecki, E. J., (2004). Jockeying for Position: What It Means and Why It Matters to Regional Development Policy When Places Compete, Regional Studies, 38 (9), 1101- 1120.
  • Martin, (2003). A Study on the Factors of Regional Competitiveness, A Final Report for the European Commission Directorate-General Regional Policy, University of Cambridge, Cambridge Econometrics and Ecorys-NEI, 24 November 2003.
  • Marquez, M.A., Ramajo, J. ve Hewings, G.J.D., (2006). Dynamic effects within a regional system: an empirical approach, Environment and Planning A, 38, 711-732.
  • NCC, (2004), Annual Competitiveness Report 2004, Forfas.
  • OECD, (2004). Territorial Review Athenne, www.oecd.org. Porter, M. E., (1990). The Competitive Advantage of Nations, Free Press, New York.
  • Porter, M.E. vd., (2000). The Global Competitiveness Report 2000, Oxford Unv. Press.
  • Porter, M.E. ve Schwab, K., (2008). The Global Competitiveness Report 2008-2009, World Economic Forum.
  • Romer, P.M., (1990). Endogenous Technical Change, Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
  • Sarajeva, M., Gatelli, D., Tarantola, S., Hollanders, H., (2005). Methodology Report on European Innovation Scoreboard 2005, European Commission, Trend Chart, A discussion paper from the Innovation/ SMEs Programme, May 20.
  • Sassen, S., (1996). Global City, reprinted in Reading in Urban Theory eds: Fainstein S. and Campbell S., Blackwell Publishers, Cambridge.
  • Storper, M., (1997). The Regional World: Territorial Development in a Global Economy, New York: Guilford Pres.
  • Tekeli, İ., (2008). Dört Plan Döneminde Bölgesel Politikalar ve Ekonomik Büyümenin Mekânsal Farklılaşması, Türkiye’de Bölgesel Eşitsizlik ve Bölge Planlama Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İlhan Tekeli Toplu Eserler Dizisi No:2, Nisan, İstanbul.
  • Turok, I., (2004). Cities, Regions and Competitiveness, Regional Studies, 38 (9), 1001-120.
  • WEF, (2006), Turkey’s Competitiveness in a European Context, www.weforum.org.
  • Wong, C., (1998). Determining Factors for Local Economic Development: the Perception of Practitioners in the North West and East Regions of the UK, Regional Studies, 32, 707-20.
Megaron-Cover
  • ISSN: 1305-5798
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Kare Yayıncılık
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Anayasa Mahkemesi kararı ışığında Türkiye’de (Bölge) Kalkınma Ajansları

Bilal ŞİNİK

Türkiye’de bölgesel gelir eşitsizliği

Alpay FİLİZTEKİN, Murat Alp ÇELİK

Türkiye’de bölgesel rekabet gücü analizi

AYŞE NUR ALBAYRAK, Gülden ERKUT

Ekonomik büyüme ve girişimcilik aktivitelerinde kümeleşmenin rolü: Bursa ve Konya sanayi kümeleri örneğinde karşılaştırmalı bir araştırma

ÖZER KARAKAYACI

Bölgesel gelişmede Ulus-devletin rolü: 1999–2009 yılları arası kamu yatırımları üzerinden bir değerlendirme

TOLGA LEVENT, YASEMİN SARIKAYA LEVENT