5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası’nın belde belediyelerinin planlama süreçleri üzerinde yarattığı etkiler
2004 yılında yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası kapsamında, büyükşehirlerin sınırlarının belirlenmesine yönelik getirilen düzenlemelerle birlikte, büyükşehirlerin yakınında ya da çeperinde yer alan birçok belde belediyesi büyükşehir sınırlarına dâhil edilmiştir. Büyükşehir çeperindeki yerleşmelere ilişkin yönetsel yapı ve sınırların yeniden tariflendiği bu düzenlemeye yön veren temel düşünce ise belde belediyelerince herhangi bir üst ölçekli plan otoritesinden yoksun ve denetimsiz bir şekilde yürütülen planlama çalışmalarının, büyükşehir belediyelerince denetlenebilmesi ve üst ölçekli planlara uygun bir kentsel gelişme kurgusunun oluşturulabilmesidir. Bu çerçevede, 5216 sayılı yasa ile getirilen ve köklü bir değişimi öngören düzenlemenin sonuçlarının irdelenmesi çalışmaya yön veren temel unsur olmuştur. Çalışma kapsamında, yasa ile büyükşehir belediyesi sınırlarına dâhil edilen belde belediyelerin planlama anlayışında, yasa öncesine göre herhangi bir farklılaşma meydana gelip gelmediği irdelenmiştir. Bu kapsamda, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile Antalya Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dâhil edilen Aksu, Beldibi, Çalkaya, Çığlık, Doyran, Döşemealtı, Düzlerçamı, Pınarlı, Varsak, Yeşilbayır ve Yurtpınar İlk Kademe Belediyelerinin, farklı idari statüde oldukları dönemler içerisinde ürettikleri imar planı değişiklikleri, yapılış amacı ve tipleri açısından karşılaştırılmış, yapılan bu karşılaştırma çerçevesinde, yasa ile planlama süreci açısından amaçlanan hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı sorgulanmıştır.
The effects of 5216th metropolitan municipalities law on the planning process of town municipalities
With the Law of Metropolitan Municipalities (5216th) enacted in 2004, administrative changes occured to the status of town municipalities. While the authority border of metropolitan areas enlarged, changes were made to the administrative status of many town municipalities which were in, or on the fringesof, metropolitan areas. The aim of the 5216th Law of Metropolitan Municipalities, is to control and direct the spatial development of metropolitan areas and to provide planned and effective urban development for cities and their outskirts. This regulation has far-reaching results, the most important of which is to create an effective control mechanism on the town municipalities whose sphere of authority operates within the region of metropolitan cities. The aim of this study is to analyze the results of this law. To this end, the town municipalites of Aksu, Beldibi, Çalkaya, Çığlık, Doyran, Döşemealtı, Düzlerçamı, Pınarlı, Varsak, Yeşilbayır and Yurtpınar, all of which were beyond the Antalya Metropolitan Area before Law 5216th was introduced, were analyzed in terms of planning approach. In this comparative analysis, plan modifications were used to observe changes in the planning approach of town municipalities, with the aim of discovering if there were differences in, or changes to, their approach and process before and after the regulation.
___
- Akış, E., (1997), “Belediyenin İmar Planını Değiştirmesi ve Hukuki Sonuçları”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 4, s. 45-51.
- Can, Z., (1981), “Antalya Planlama Çalışması”, Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, 2. Kitap, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ankara.
- Demir, N.Ö., Nurhan, A.R., Ölkebaş, A., Özden, P.P., Saraçlı, C., Turgut, A., Turgut, S., Yakar, H., (2004), Gündemdeki Yasa Taslakları Üzerine Görüşlerimiz, TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi, İstanbul.
- Duyguluer, F., (1981), “İmar Planında Değişiklik Yapılması İle İlgili Talepler”, Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, II. Kitap, ODTÜ, Ankara.
- Eke, A.E., (1985), “Anakent Yönetimi ve Yönetimlerarası İlişkiler: Batı Deneyimi ve Türkiye”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:18, Sayı: 4, s. 41-62.
- Eke, F.. Özdemir, N., (2004), Antalya’da Konut Stoğu ve Nitelikleri, Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, Proje Kod No: 06/2001-25, TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayını, 10/2, Antalya.
- Ersoy, M., (2000), “İmar Planı Değişiklikleri ve Yargı Denetimi”, Mekân Planlama ve Yargı Denetimi, Yargı Yayınevi, Ankara.
- Ersoy, M., (2006), “İmar Mevzuatımızda Planlama Kademeleri ve Üst Ölçekli Planlama Sorunu”, ODTÜ, www.tepav. org.tr/sempozyum/2006/bildiri.
- Eryaman, Ş., (1996), “Belediye Meclisinin İmar Planı Değişikliği Kararları”, İller ve Belediyeler Dergisi, Mart- Nisan, s. 157-171.
- Geray, C., Keleş, R., Hamamcı, C., (1995), Büyükşehir ve İlçe Belediyesi Araştırması, Mahalli İdareler Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi Yayını, Ankara.
- Göçer, O., (1990), Metropoliten Planlama, Yıldız Üniversitesi Matbaası, Fakülte Yayın No. MF-SBP 90.001, İstanbul.
- Gök, T., (1983), İmar Kararları ve Yargı Denetimi, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ankara.
- Keleş, R., (1985), “Türkiye’de Anakent Yönetimi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, 9-82.
- Keleş, R., (2000), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
- Keleş, R., (2006), Kentleşme Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
- Kurt, H., (2006), “Türkiye’de Kent Planlarının Siyasal Amaçlarla Yozlaştırılması: Ankara Örneği”. Mersin Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümü, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, ISSN:1304-0278, Cilt: 5, Sayı: 15, www.e-sosder. com.
- Mimarlar Odası Antalya Şubesi, (2004), 50 Yılda Antalya’da Planlama-Kentleşme ve Mimarlar Odası, TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayınları: 10/3, Antalya.
- Mimarlar Odası Antalya Şubesi, (2006), Çevre Düzeni Planına Doğru, TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayını, Antalya.
- Özdemir, S., (2008), “5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu İle Yetki Alanı Genişletilen Büyükşehir Belediyelerinin İmar Planı Değişiklikleri Açısından İrdelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Konya.
- Öztürk, A., (1988), “Kent Planlaması ve İmar Kararlarının Yargısal Denetimi” Şehircilik, Hukuk ve Yönetim İlişkileri, Türkiye 12. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, AÜSBF Basımevi, Ankara.
- Tekel, A., (2002), “Metropoliten Planlamanın Önemi ve Gerekliliği Üzerine”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s. 42-55.
- Tekeli, İ., (1998), “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Planlaması”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Tekeli, İ., Ortaylı, İ., (1978), Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, Türk İdareciler Derneği, Ankara.
- TODAİE, (2002), İmar İşleri El Kitabı, Yerel Yönetimler Araştırma Merkezi, Yayın No: 310, Ankara.
- Turak, E., (1978), “Metropoliten Alanlar”, Türkiye’de Metropoliten Alan Planlaması Deneyimler ve Sorunlar Kolokyumu, Ankara.
- Turgut, S., (2004), İstanbul’un Yönetimi: Bir Kent Planlama Yönetimi Denemesi, Kent ve Çevre Dizisi, Anahtar Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
- Ünlü, T., (2006), “Kentsel Mekânda Değişimin Yönetilmesi”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 2, 63-92.
- Yaşamış, F.D., (1993), “Belediye Reformu”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt:2, Sayı: 2, s. 19-20.
- Yıldız, R., Çıracı, H., (2006), “5216 Sayılı Yeni Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun Stratejik Mekânsal Planlama Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi”, İTÜ Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, s. 197-206.
- Yücel, A., (1971), Metropoliten Planlama, Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 1027, Ankara.
- ISSN: 1305-5798
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2006
- Yayıncı: Kare Yayıncılık
Sayıdaki Diğer Makaleler
Üniversite kampüs sistemlerinde sosyal mekan kullanımları
BEGÜM ERÇEVİK SÖNMEZ, FERİDE ÖNAL
Serkan ÖZDEMİR, MEHMET ÇAĞLAR MEŞHUR
21. Yüzyıl tasarım ortamında süreç, biçim ve temsil ilişkisi
SELİN YILDIZ, Funda KERESTECİOĞLU ÖZTÜRK
Mekansal deneyimin ilk yıl mimarlık öğrencilerinin tasarımları üzerindeki etkileri