Gübre üreticisinin hedef pazar seçiminde bütünleşik AHP-TOPSIS yöntemi

Bir işletmenin uluslararası ticarette başarılı olabilmesi ihracat pazar araştırması sürecinin verimliliğiyle ilişkilidir. Genellikle uluslararası piyasalarda bulunan tüm fırsatlar tek seferde kullanılamadığı için hedef pazarlar seçerek o pazarlara odaklanmak gerekmektedir. Literatürde uluslararası pazar yeri seçimi için farklı yöntemler ve modeller önerilmektedir. Her işletme seçilen modeli belirli bir durum için ve kendi yapısı için uyarlamalıdır. Bu çalışmada Antalya’da faaliyet gösteren bir gübre üreticisi işletmesinin hedef pazar seçimi problemi üzerinde durulmuştur. Çalışmada öncelikle AHP Yöntemi kullanılarak işletmenin hedef pazar seçiminde önem verdiği kriterlerin ağırlıkları belirlenmiştir. Nüfus, kişi başı GSMH, gübre tüketimi, gübre üretimi, gübre ticareti dengesi, iş yapma kolaylığı, ülkelere uzaklık ve lojistik performans şeklinde belirlenen kriterler içerisinde en önemli ilk iki kriterin ülkelere uzaklık ve ticaret dengesi olduğu tespit edilmiştir. AHP yöntemiyle elde edilen kriter ağırlıkları TOPSIS yönteminde kriterlerin ağırlıkları olarak kullanılmış ve 33 ülke arasından hedef pazar için uygun ilk 10 ülke belirlenmiştir. Ele alınan kriterler açısından hedef pazar olarak Hindistan ve Brezilya’nın en uygun ilk iki ülke olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

AHP, TOPSIS, Hedef pazar, Gübre üreticisi

Integrated AHP-TOPSIS method for fertilizer producer’s target market selection

The efficiency of a company in international trade is related to the efficiency of the export market research process. Generally, since all opportunities in international markets cannot be used in one time, it is necessary to focus on those markets by selecting target markets. In the literature, different methods and models have been proposed for the selection of international market place. Each company must adapt the selected model to a specific situation and its structure. In this study, the target market selection problem of a fertilizer manufacturer operating in Antalya is emphasized. In the study, first of all, using AHP method, weights of the criteria (population, per capita GNP, fertilizer consumption, fertilizer production, fertilizer trade balance, ease of doing business, distance to countries and logistic performance) that the enterprise attaches importance to the selection of target market were determined. Distance to countries and trade balance are the two most important criteria among these criteria. Determined criteria were weighted by Analytical Hierarchy Process (AHP) and it was determined that the first two criteria were distance and trade balance to countries. The benchmark weights obtained by the AHP method were used as criterion weights in TOPSIS method and the top 10 countries were selected among 33 countries for the target market. In terms of the criteria considered, India and Brazil are the most suitable first two countries as the target market.

Keywords:

AHP, TOPSIS, Target market, Fertilizer producer,

PDF

___

Bhushan N, Rai K (2007) Strategic decision making: applying the Analytic Hierarchy Process. Springer Science & Business Media.
Cuyvers L, De Pelsmacker P, Rayp G, Roozen IT (1995) A decision support model for the planning and assessment of export promotion activities by government export promotion institutions—the Belgian case. International Journal of Research in Marketing 12(2): 173-186.
Çakır S, Perçin S (2013) Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarinda performans ölçümü. Ege Akademik Bakış 13(4): 449.
Distance From To (2015) Distance between countries. http://www.distancefromto.net/countries.php Erişim 25 Aralık 2015.
Górecka D, Szałucka M (2013) Country Market selection in international expansion using multicriteria decision aiding methods. Multiple Criteria Decision Making (8): 32-55.
Gould RR (2002) International market selection-screening technique. Australia: RMIT University Faculty of Constructed Environment a Doctoral Dissertation.
Holzmüller HH, Kasper H (1990) The decision-maker and export activity: a cross-national comparison of the foreign orientation of Austrian managers. Management International Review 30(3): 217-230.
Hwang CL, Yoon K (1981) Multiple Attributes decision making methods and applications. Berlin: Springer.
Malhotra S, Sivakumar K, Zhu P (2009) Distance factors and target market selection: the moderating effect of market potential. International Marketing Review 26(6): 651-673.
Miečinskienė A, Stasytytė V, Kazlauskaitė J (2014) Reasoning of export market selection. Procedia-Social and Behavioral Science 110: 1166-1175.
Özyörük B, Özcan E (2005) Otomotiv sektöründe tedarikçi seçimine etki eden faktörler ve tedarikçi seçimi. V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu 625-629.
Rahman SH (2003) Modelling of international market selection process: a qualitative study of successful Australian international businesses. Qualitative Market Research: An International Journal 6(2): 119-132.
Robertson KR, Wood VR (2001) The relative importance of types of information in the foreign market selection process. International Business Review 10(3): 363-379.
Saaty T, Vargas L (2001) Models, methods, concepts and applications of the Analytic Hierarchy Process. New York: Springer.
Sakarya S, Eckman M, Hyllegard KH (2007) Market selection for international expansion: assessing opportunities in emerging markets. International Marketing Review 24(2): 208-238.
Şener HY (2014) Determining new markets using Analytic Hierarchy Process: case study in Güral Porcelain. International Journal of Marketing Studies 6(5): 149.
Simkin L, Dibb S (1998) Prioritising target markets. Marketing Intelligence & Planning 16(7): 407-417.
Soner S, Önüt S (2006) Multi-Criteria supplier selection: an ELECTRE-AHP application. Sigma 4: 110-120.
Söyler H, Yaraş E (2016) Küresel pazara giriş kararının bulanık AHP ve bulanık TOPSIS yaklaşımıyla analizi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 5(4): 77-96.
Steenkamp E, Rossouw R, Viviers W, Cuyvers L (2009) Export market selection methods and the ıdentification of realistic export opportunities for South Africa using a decision support model. Trade and Industrial Policy Strategies Working Paper Series 3: 1-34.
Ticaret Bakanlığı (2015) Hedef ve öncelikli ülkeler. https://www.ticaret.gov.tr/ihracat/pazara-giris/hedef-ve-oncelikli-ulkeler. Erişim 15 Aralık 2015.
Toksarı M, Toksarı MD (2011) Bulanık Analitik Hiyerarsi Prosesi (AHP) yaklaşımı kullanılarak hedef pazarın belirlenmesi. METU Studies in Development 38(1): 51.
Trademap (2015) Trade statistics for international business development. http://www.trademap.org/Index.aspx. Erişim 31 Aralık 2015.
Uygurtürk H, Korkmaz T (2012) Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7(2): 95-115.
Vargas L, Saaty T (1982) The logic of priorities. USA: Springer.
World Bank Group (2015) Indicators database. http://data.worldbank.org/indicator/ Erişim 21 Aralık 2015.
Yavuz V (2016) Coğrafi pazar seçiminde Promethee ve Entropi yöntemlerine dayalı çok kriterli bir analiz: mobilya sektöründe bir uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9(2): 163-177.
Yılmaz K, Öztürk Y, Burdurlu E (2017) Çok ölçütlü karar verme yaklaşımı ile mobilya işletmeleri için hedef pazar seçimi. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi 6(3): 744-756.