Coğrafi işaretli ürünlerin kırsal alana olan etkilerinin üreticiler açısından belirlenmesi: Finike portakalı örneği

Çalışmanın amacı coğrafi işaretli ürün olan Finike portakalının bölgeye ve kırsal alana olan ekonomik etkilerinin üretici açısından belirlenmesidir. Kırsal kalkınma stratejilerinden birisi yöresel ürünlerin korumasını sağlayan coğrafi işaretli ürünlerdir. Coğrafi işaret, belli bir niteliği, ünü ve diğer özellikleriyle bir yöre, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü tanıtıp, gösteren işaretlerdir. Coğrafi işaret, küçük üreticilerin ve yerel ürünlerin korunması bölgenin kalkınmasına önemli katkıları olmaktadır. Türkiye’de 2019 yılı itibari ile 1464 adet ürün coğrafi işarete sahiptir. Bu ürünlerden birisi olan Finike portakalı olup coğrafi işaret tanımlamasına göre üretim alanı Finike ilçesi ve mahalleridir. Finike ilçesinin toplam tarım alanı 68358 dekar olup Finike portakalının (Washington navel çeşidi) üretim alanı 30300 dekardır. Araştırmanın alanı Finike ilçesi olup ilçede 584 adet Finike portakalı üreten işletme bulunmaktadır. Çalışmada elde dilen birincil veriler, tabaklı örnekleme yöntemine göre belirlenen 75 üretici ile yüz yüze görüşmeye dayalı anket çalışmasından elde edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre üreticilere göre “coğrafi işaretin bölge gelişimine katkısı vardır” önermesine katılımı en çok etkileyen demografik unsur eğitimdir. Regresyon analizi sonucunda üreticilerin eğitim seviyesi arttıkça önermeye katılımı düşmekte, eğitim seviyesi düştükçe önermeye katılımları artmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafi işaret, Kırsal alan, Kırsal kalkınma, Regresyon analizi, Finike portakalı

The determination of the effects of geographical signed products to rural area by the farmers: The example of Finike orange

The study aims to determine the economic effects of the geo-marked product, Finike oranges, on the region and the rural areas. One of the rural development strategies is the geo-marked products that protect local products. A geographical sign is a sign indicating a product identified with a region, area or country with a certain quality, reputation and other characteristics. Geographical signs, protection of small producers and local products make a significant contribution to the development of the region. 1464 pieces of products by the year 2019 in Turkey, there are products with a geographical indication. One of these products is Finike orange, and according to the geographical sign definition, the production area is the district of Finike. The total agricultural area of Finike district is 68358 decares, and the production area of the Finike orange (Washington navel variety) is 30300 decares. The area of the study is Finike, and there are 584 Finike orange producing enterprises in the district. The primary data obtained from the study were obtained from a face-to-face questionnaire study with 75 manufacturers determined according to the stratified sampling method. At the end of the study, the demographic element that affects the participation in the producers “geographical sign contributes to regional development” statement is the level of education. As a result of the regression analysis, as the education level of the producer's increases, their participation in the proposal decreases and their participation in the proposal increases as the level of education decreases.

Keywords:

Geographical indication, Rural area, Rural development, Regression analysis, Finike orange,

PDF

___

Büyüköztürk (2004) “Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum”. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Callois JM (2004) Can Quality Labels Trigger Rural Development? A Microeconomic Model With Co- Operation for he Production of a Differentiated Agricultural Good. CESAER Centre d’Economie Et Sociologie Appliquées À l’Agriculture Et Aux Espaces Ruraux BP 87999 – 26, Bd Dr Petitjean- 21079 DIJON Cedex, P:3, Working Paper 2004/6.
Çukur F, Çukur T (2017) Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: Muğla İli Örneği. Turkish Journal of Agricultural Economics 23(2): 187-194.
Giray H, Özkan FZ, Oran H (2012) Yerel Ürünlerin Ekonomi Kalkınmadaki Önemi. T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Verimlilik Genel Müdürlüğü, Verimlilik Dergisi 4: 109-115.
Gökovalı U (2007) Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 21(2): 141-160.
Ilıcalı G (2005) Coğrafi İşaretler, Coğrafi İşaretlerde Denetim ve Denetimde Akreditasyonun Önemi. Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma Uygulama Merkezi (ATAUM), 36. Dönem Avrupa Birliği Temel Eğitim Programı Semineri, Ankara.
Kan M, Gülçubuk B (2008) Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 22(2): 57-66.
Kan M, Gülçubuk B, Kan A, Küçükçongar M (2010) Coğrafi İşaret Olarak Karaman Divle Tulum Peyniri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 12(9): 15-23.
Kan M (2011) Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Etkisi: Akşehir Kirazı Araştırması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
Oraman Y (2015) Türkiye’de Coğrafi İşaretli Ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 01(01): 76-85.
RG (1995) T.C. Başbakanlık Resmi Gazete 27.06.1995 tarih 22326 sayılı “Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” Ankara.
RG (2016) T.C. Başbakanlık Resmi Gazete 10.01.2017 tarih 29944 sayılı “6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanun” Ankara.
Şahin A, Meral Y (2012) Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 5(2): 88-92.
Şentürk B (2011) Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri: Mikro ve Makro Açıdan Bir Değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
Tepe S (2008) Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri. Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, s. 160, Ankara.
Tutuş M, Kılıç, AM (2008) Çukurova Yöresinde Bulunan Bazı Mermerlere Ait Fiziko-Mekanik Özelliklerin İstatistiksel Analizi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Cilt:17-8.