Geyik elması’nın (Eriolobus trilobatus) doğal yayılış alanları, bazı morfolojik, ekolojik ve etnobotanik özellikleri: Antalya ili örneği

Yabani bir meyve olan Geyik/ At elması (Eriolobus trilobatus (Labill. ex Poiret) M. Roem.), sınırlı yayılışa sahip, kuraklığa dayanıklı, peyzaja uygun, aromalı meyvelere sahip odunsu bir türdür. Bu çalışmada Antalya ilinde doğal olarak bulunan geyik elması ağaçlarının yayılış alanları, bazı lokasyon ve ağaç özellikleri (iklimsel özellikler, toprak özellikleri, floristik yapı, genel fenolojik gelişim, ağaç boy ve çap ölçümleri, taç şekli, biyotik ve abiyotik faktör etkileri) ve etnobotanik kullanımı araştırılmıştır. Türün Antalya’da nadir olarak bulunduğu, 710-1400 metre yükseltilerdeki çam ormanları ve meşelikler içinde nötr, kireçli, tuzsuz ve kum oranı yüksek topraklarda yayılış gösterdiği görülmüştür. Yaprak ve meyvelerinin kalp hastalıkları, şeker, astım, gastrit gibi rahatsızlıklara karşı tüketilmekte olduğu, ancak günümüzde eski önemini kaybettiği bildirilmiştir. Ekokültürel önemi bulunan geyik elması ağaçlarının korunması, doğal popülasyonlarının artırılması ve farklı alanlarda değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Natural distribution areas of crab apple (Eriolobus trilobatus), some morphological, ecological and ethnobotanical properties: The case of Antalya province

A wild fruit, crab apple (Eriolobus trilobatus (Labill. ex Poiret) M. Roem.), is a woody species that is limited distribution, resistant to drought, suitable for landscaping and has fruit flavored. In this study, the distribution areas of crab apple trees naturally found in Antalya province, some location and tree characteristics (climatic characteristics, soil characteristics, floristic structure, general phenological development, tree height and diameter measurements, crown shape, biotic and abiotic factor effects) and ethnobotanical use was investigated. It is observed that the species is rarely found in Antalya and it is distributed in neutral, chalky, salt-free and high-sand soils in pine and oak forests, at 710-1400 m altitude. It has been reported that the leaves and fruits are consumed against diseases such as heart diseases, sugar, asthma and gastritis, but they have lost their old importance today. It is thought that conservation of crab apple trees, which have ecocultural importance, increase their natural populations and be evaluated in different areas.

___

  • Aslan S (2012) Eriolobus (Ser.) M. Roem. (Ed: Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M & Babaç T), Türkiye Bitkileri (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği yayını, İstanbul, s. 798-801.
  • Browicz K, Karaca H (1993) Eriolobus triobatus (Pairet) Roemer in Turkey. The Karaca Arboretum Magazine II 2: 79-86.
  • Çalaman G, Çamalan İ (2004) Antalya İli ve Çevresi İklim Elemanlarının Dağılımı ve Meteorolojik Risk Haritaları. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Antalya.
  • Çokuysal B, Erbaş E (2004) Bitkilerde Besin Maddeleri Noksanlıkları ve Toprak Tahlillerinin Değerlendirilmesi. EÜ Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Yayınları, Çiftçi broşürü No: 55, İzmir.
  • Davis PH (Ed.) (1972) Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburg Universty Press 4: 159-160.
  • Davis PH, Mill RR, Tan K (1972) Flora of Turkey and the East Aegean Islands book set. Edinburg University Press.
  • Ellison D (2002) An illustrated reference to garden plants of the world. New Holland Publisher, London.
  • Ganeva T, Uzunova K (2010) Comparative leaf epidermis study in species of genus Malus Mill. (Rosaceae). Botanica Serbica 34(1): 45-49.
  • Gültekin HC (2011) Eriolobus triobatus (Pair) Roeme. Orman ve Av Dergisi 2: 36-39.
  • Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç T (edt.) (2012) Türkiye Bitkileri (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği yayını, İstanbul.
  • Korakis G, Poirazidis K, Papamattheakis N, Papageorgiou A (2006) New localities of the vulnerable species Eriolobus trilobatus (Rosaceae) in northeastern Greece, Plant, Fungal and Habitat Diversity İnvestigation and Conservation Proceedings of IV BBC: 422-426.
  • MingHao C, ZhiQin Z, HongPing D, XiaoLin L (2001) A study on the taxonomy of Malus trilobata Schneid, Chinese Society for Horticultural Science Acta Horticulturae Sinica 28(3): 268- 269.
  • Orman Genel Müdürlüğü (2014) Yabanil Meyveli Türler Eylem Planı 2014- 2018. https,//www.ogm.gov.tr/ ekutuphane /Yayinlar. Erişim 20 Mayıs 2018.
  • Papamattheakis N, Papageorgiou AC, Poirazides K, Pipinis E, Doulis AD (2013) Conservation biology of the rare plant Eriolobus trilobatus in NE Greece. http,//www.agrobiodiversity.net/ greece/pdf/ General/. Erişim 28 Aralık 2018.
  • Petrova A (2015) Plants & Fungi, Eriolobus triobatus. Red Data Book of the Republic of Bulgaria, Joint edition of the Bulgarian Academy of Sciences & Ministry of Environment and Water, Vol 1, Sofya. http,/www.nationalredlist.org/red-data-book-of-the-republic-of-bulgaria-volume-1-plants-fungi. Erişim 28 Aralık 2018.
  • Polat R (2010) Havran ve Burhaniye (Balıkesir) Çevresinde Tarımsal Biyoçeşitlilik ve Etnobotanik Araştırmaları. Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
  • Ponomarenko VV (1989) Spontaneous interspecific and intergeneric hybridization in the genus Malus Mill. Nauchno- Tekhnicheskiĭ Byulleten' Vsesoyuznogo Ordena Lenina i Ordena Druzhby Narodov Nauchno-Issledovatel'skogo Instituta Rastenievodstva Imeni N. I. Vavilova 194: 53-58.
  • Robertson KR, Phipps JB, Rohrer JR, Smith PG (1991) A Synopsis of Genera in Maloideae (Rosaceae). Systematic Botany 16(2): 376-394.
  • Robinson JP, Harris SA, Juniper BE (2001) Taxonomy of the Genus Malus Mill. (Rosaceae) With Emphasis on the Cultivated Apple, Malus Domestica Borkh. Plant Systematics and Evolution 226(1-2): 35-58.
  • Rohrer JR, Robertson KR, Phipps JB (1994) Floral Morphology of Maloideae (Rosaceae) and its Systematic Relevance. American Journal of Botany 81(5): 574-581.
  • Satıl F, Akçiçek E, Selvi S (2008) Madra Dağı (Balıkesir/ İzmir) ve Çevresinde Etnobotanik Bir Çalışma. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 1(1): 31-36.
  • Sayılı M, Adıgüzel F, Gözener B (2010) Tokat İli Merkez İlçede Kuşburnu Ürünleri Tüketim Durumlar ve Tüketimde Etkili Faktörlerin Belirlenmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi 16(2): 33-43.
  • Tuzlacı E (2002) Baba Dağı (Muğla) Florası ve Fethiye Yöresinde Halkın Yararlandığı Bitkiler Hakkında Bir Ön Araştırma. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Eskişehir, s. 417-426.
  • Wood P (2015) The Street Tree, London’s Street Tree, middle Eastern migrant adds sweet interest to London streets. https,//thestreettree.com/2015/09/20/middle-eastern-migrant-adds-sweet-interest-to-london-streets. Erişim 20 Ocak 2019.
  • Yılmaz M (2008) Optimum germination temperature, dormancy, and viability of stored, non- dormant seeds of Malus trilobata (Poir.) CK Schneid. Seed Science and Technology 36: 747-756.
  • Yılmaz M, Ok T (2012) Geyik Elması (Malus trilobata C.K. Schneid.)’nın Bazı Biyolojik, Ekolojik ve Etnobotanik Özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayı: 156-160.
  • Yılmaz M, Yüksel MC (2014) Mersin Yöresindeki Geyik Elması (Malus trilobata C. K. Schneid.) Gen Kaynakları. III. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, Kahramanmaraş, s. 116-126.
  • Yılmaz M, Yüksel MC (2016) Geyik Elması (Malus trilobata C. K. Schneid.)’nın Etnobotanik Özellikleri ve Fidan Üretimi, El- Cezeri Journal of Science and Engineering 3(1): 1-8.
  • Yılmaz M, Parlak S, Kalkan M (2019) Güney Marmara ve Ege Bölgesindeki Geyik Elması (Malus trilobata C.K. Schneid.) Gen Kaynakları. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 20 (2): 1-6.
  • Zahreddine HG (2005) The Domestication of Lebanese Native Tree Species. Dissertation, Graduate School of The Ohio State University, Lebanon.
  • Zahreddine HG, Barker DJ, Quigley MF, Sleem K, Struve DK (2007) Patterns of woody plant species diversity in Lebanon as affected by climatic and soil properties. Lebanese Science Journal 8: 21-44.
Mediterranean Agricultural Sciences-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1988
  • Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Şekerleme ürününde nişastanın pullulan ile ikame edilmesinin lokumda nişasta jel yapısı üzerine etkisi

Barçın KARAKAŞ BUDAK

Ordu ili sığırcılık işletmelerinin yapısal özelliklerinin belirlenmesi

Sezai ALKAN, Zeki GÜNEY

Programlanabilir lojik kontrolör (PLC) tabanlı iklim istasyonu için bitki su tüketimi hesap yazılımının geliştirilmesi

Cafer GENÇOĞLAN, Selçuk USTA, Serpil GENÇOĞLAN, Ekin ŞARLI

Coğrafi işaretli ürünlerin kırsal alana olan etkilerinin üreticiler açısından belirlenmesi: Finike portakalı örneği

Münire ARIKAN, Yavuz TAŞCIOĞLU

Biber hafif benek virüs’üne (PMMoV) karşı L4 dayanıklılık durumunun taranması ve moleküler yöntemlerle karakterizasyonu

Hakan FİDAN, Murat BARUT

Farklı sulama düzeylerinin pamuk’da verim ve bazı kalite parametreleri üzerine etkisi

Yusuf AYDIN

Geyik elması’nın (Eriolobus trilobatus) doğal yayılış alanları, bazı morfolojik, ekolojik ve etnobotanik özellikleri: Antalya ili örneği

Nurtaç ÇINAR, Ramazan Süleyman GÖKTÜRK

Süzme ve petekli balların pestisit, naftalin ve antibiyotik kalıntıları bakımından karşılaştırılması

Erkan ÇAKAR, Fehmi GÜREL

Antalya ili yayla koşullarında örtüaltında yetiştirilen hıyarlarda yeni bir zararlı; Chrysodeixis chalcites (Lepidoptera: Noctuidae)’in tanınması ve zararı

Nurdan TOPAKCI, Utku YÜKSELBABA, Hüseyin GÖÇMEN

Zeytinyağı işleyen tesislerde karasu probleminin çözümü konusunda sanayicilerin görüş ve önerileri: İzmir ili örneği

Zühtü KOÇASLAN, Nevin DEMİRBAŞ, Hatip ALTEKİN, Duygu TOSUN