Suriye Sanatında Savaşın Görsel İzleri

Suriye, coğrafi olarak yer aldığı konumu itibariyle ilahi dinlerin ortaya çıktığı ve antik dönemlerin yaşandığı çok katmanlı coğrafyaya sahiptir. Ülkenin insanları sanata yatkın ve kozmopolit şehirleriyle çok kültürlü bir ortamı paylaşmışlardır. 16. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devleti sınırlarında yer alan Suriye, 19.yy itibariyle Osmanlı’nın Batı etkisinde kalan sanat ve sosyal hayatının benzer şekilde etkisine girmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında Fransız mandası olması sebebiyle de baskın bir Fransız kültürü söz konusudur. 1950’li yıllarda ise Arap milliyetçiliği sosyal sanat hayatına etki etmiştir. Bu dönemde Suriyeli sanatçıların alegori, hiciv ve gerçekçilikle alakalı çalışmaları dikkat çekicidir. 1960’ların sonlarına gelindiğinde Arap-İsrail savaşı yaşanmıştır. Bu dönemde Suriye’deki siyasi durumun kötüye gitmesi ve sürecin karmaşıklaşması nedeniyle sanatçılar yeni bir nesnellik biçimi geliştirmiştir. Durgun ve zorunlu sessizlikle geçen Esed yönetiminin ilk 20 yılından sonra 1990’larda sanat ortamı canlanmıştır. Şam Güzel Sanat Fakültesi ve özel grup ve galeriler canlılığı sağlamıştır. Ancak yanı başlarında devam eden savaşlar ülkede yaşayan sanatçıları derinden etkilemiş ve işlerine yansımıştır. Son olarak 2011’de Arap Baharı diye adlandırılan Ortadoğu ve Mağribi Müslüman ülkelerdeki protestolar Suriye’de bir iç savaş çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Savaş nedeniyle sanatçılar Dubai, İstanbul, Beyrut gibi şehirlerde sanat faaliyetlerini sürdürürken bir kısım sanatçı da Batı ülkelerine göç etmiştir. Sanatçıların eserlerinde yaşadıkları savaşa ve onun derin izlerine rastlanmaktadır. Bu eserler, bazen tuval üzerinde bazen bir enstalasyon-yerleştirme bazen de fotoğraf ve video gibi bir çağdaş sanat işi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma; Suriye çağdaş sanatı üzerine literatür taraması ile konunun örnek eserler üzerinden yorumlanmasından oluşmaktadır. Makalenin amacı sanatçıların savaşın etkileri ile sanat eserlerinde nasıl bir görsellikle reaksiyon gösterdiğinin incelenmesidir.

Visual Traces of War in Syrian Art

Due to its geographical location, Syria has a multi-layered geography where divine religions emerged and ancient periods were experienced. The country's people have shared a multicultural environment with their artsy and cosmopolitan cities. Syria, which has been on the borders of the Ottoman Empire since the beginning of the 16th century, has been under the influence of Ottoman art and social life, which was under the influence of the West as of the 19th century. Due to the French mandate after the First World War, French culture is dominant. In the 1950s, Arab nationalism had an impact on social art life. During this period, the works of Syrian artists related to allegory, satire, and realism were remarkable. By the end of the 1960s, the Arab-Israeli war took place. In this period, due to the worsening political situation in Syria and the complexity of the process, the artists developed a new form of objectivity. After the first 20 years of Assad's rule, which passed with stagnant and obligatory silence, the art scene was revived in the 1990s. Damascus Faculty of Fine Arts and private groups and galleries provided vitality. However, the ongoing wars next to them deeply affected the artists living in the country and reflected on their works. Finally, the protests in the Middle East and Moorish Muslim countries called the Arab Spring in 2011, resulted in a civil war in Syria. While the artists continued their artistic activities in cities such as Dubai, Istanbul, and Beirut due to the war, some artists migrated to Western countries. In the artists' works, the war they lived in and its deep traces can be found. These works sometimes appear as an installation on canvas and sometimes as contemporary artwork such as photography and video. This work; consists of a literature review of Syrian contemporary art and an interpretation of the subject through sample works. The article aims to examine how the artists reacted to the effects of war with the visuality in their artworks.

___

  • Al-Sharif T. (1998). Contemporary Art in Syria. Contemporary Art in Syria 1898- 1998 Ed. Helen Khal, Galeri Atassi. 290-307.
  • Atassi Foundation (2022, Ağustos 18). Erişim adresi: http:// www.atassifoundation.com/artists/mahmoud-jalal
  • Burchardt, T. (2012). İslam Sanatı Dil ve Anlam, çev. Turan Koç, İstanbul: Klasik.
  • Çağlar, G. (2015). Ortadoğu İslam Ülkelerinde Soyutlama Geleneğinin Görsel Sanatlardaki Güncel Yansımaları, (Yüksek Lisans Tezi) Işık Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
  • Farhat, M. (2014). Syria's Apex Generation, Ayyam Gallery. http://images.exhibit-e.com/www_ayyamgallery_com/SyriasApexGenerationCatalogue.pdf, Erişim Tarihi: 12.08.2022.
  • İslam Ansiklopedisi, Mukarnas. (2022, Ağustos 14). Erişim adresi: islamansiklopedisi.org.tr/mukarnas
  • Lenssen, A. (2017). Adham Isma’ıl’s Arabesque. Muqarnas, 34 (223-258) Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/10.2307/26551699
  • Lewis, B. (1995). Ortadoğu, Çev. Selen Y. Kölay, 3.bs. Ankara: Arkadaş.
  • Modern Art in the Arab World Primary Documents (2018). Ed. A. Lenssen, S. Rogers, N. Shabout, New York: MOMA.
  • Naef, S. (2003). Reexploring Islamic Art Modern And Contemporary Creation in The Arab World And Its Relation To The Artistic Past Anthropology and Aesthetics, Islamic Arts, 43. 164-174. https://www.Jstor.Org/Stable/20167596, Erişim Tarihi: 15.08.2022.
  • Topal, C. (2015). Suriye İç Savaşı ve Uluslararası Düzen, KTU SBE Sos. Bil. Derg., 9, 117-122. http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/sbedergisi_ffbc6.pdf, Erişim Tarihi: 10.08.2022.