MECMUALARDAN HAREKETLE BALDIRZÂDE SELÎSÎ’NİN ŞİİRLERİ
Klasik Türk edebiyatı araştırmacılarının başvurdukları önemli kaynaklardan biri de şiir mecmualarıdır. Derleyeninin ve derlendiği dönemin edebî zevk ve eğilimini yansıtan şiir mecmualarının edebiyatımız için birçok faydası vardır. Şiir mecmuaları sayesinde yayımlanmış divanlarda olmayan şiirler gün yüzüne çıkar. Ayrıca divanları bulunmayan, bulunamayan şairlerin şiirleriyle mecmualarda karşılaşabiliriz. Bu yazı bugün için divanı elimizde olmayan 17. yüzyıl şairlerinden Baldırzâde Selîsî’nin şiirleri üzerinedir. Kaynaklara göre 17. yüzyılda yaşamış Selîsî mahlaslı iki şair bulunmaktadır. Bu şairler Âvâre-zâde Selîsî ve Baldırzâde Selîsî’dir. Bursa şeyhlerinden Baldırzâde Selîsî, Tokatlı Ali Dede’nin torunu Ulucami vaizlerinden Mustafa Efendi’nin oğludur. Şair, Bursa ve İstanbul’da birçok medresede müderrislik yapmış ve Mekke kadılığından emekli olmuştur. Velud bir sanatçı olan Baldırzâde Selîsî 1060 yılında vefat etmiştir. Baldırzâde Selîsî’nin edebiyatımızdaki asıl ünü “Ravza-i Evliyâ” adlı eserinden gelmektedir. Bursa’da yaşayan âlim, şeyh ve şairlerin hayat hikâyelerini ihtiva eden bu eser Türk edebiyatı tarihinde kendi türünde ilk eserdir. Çalışmada öncelikle Selîsî mahlaslı şairler hakkında bilgi verilecek, ardından Baldırzâde Selîsî’nin mecmualardan elde edilen 4 kaside ve 19 gazeli şekil ve muhteva yönünden incelenecektir. Makalenin sonunda kaside ve gazellerin transkripsiyonlu metni verilecektir. Mecmuaların klasik Türk edebiyatı için önemini örneklendiren bu çalışma ile ortaya çıkan yeni bilgiler veya divan nüshasının bulunmasıyla oluşturulacak “Selîsî Dîvânı”na küçük de olsa bir adım atılacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Klasik Türk edebiyatı, mecmua, Selîsî, kaside, gazel
BALDIRZADE SELİSİ’S POEMS BASED ON POEM COLLECTİON
The one of the important sources of classical Turkish literary researchers is poetry collections. Poetry collections which reflect the literary pleasure and tendency of the compiler and the period they compiled, have many benefits for our literature. Poets come out which puplished thanks to poem collections but aren’t puplished in divans. In addition, we can encounter the poems of poets who do not have divans and cannot be found. This article is about the poems of Baldırzade Selisi of whom is the 17th century poet that does not have a divan today. According to the sources, there are two poets with the pseudonym(called) Selisi who lived in the 17th century. These poets are Avarezade Selisi and Baldırzade Selisi. Baldırzâde Selisi from the sheikhs of Bursa, the grandson of Tokatlı Ali Dede, was the son of Mustafa Efendi, one of the preachers of Ulucami. The poet worked as a professor in many madrasahs in Bursa and Istanbul and retired from Mecca. Baldırzade Selisi, a very fruitful artist, died in 1060. The famous fame of Baldırzade Selisi in our literature comes from “Ravza-i Evliya”. This work, which contains the life stories of scholars, sheikhs and poets living in Bursa, is the first work of his kind in the history of Turkish literature. In the study, firstly, information about the poets with the pseudonym (called) Selisi will be given and then Baldırzade Selisi’s 4 kasida and 17 ghazal obtained from the poem collections will be examined in terms of shape and content. At the end of the article, the transcriptions of the kasidas and ghazals will be given. In this study which exemplifies the importance of poetry collections for classical Turkish literature, a small step will be taken in the “Selisi’s Divan” has which will be formed by the discovery of new information or divan copies.
Keywords:
Classical Turkish Literature, poem collection, Selisi, kaside, gazel,
___
- KaynakçaAbdulkadiroğlu, Abdulkerim (1992). “Baldırzâde Mehmed Efendi”. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, TDV Yayınları, Ankara.Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (1999). Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’ar, AKM Yayınları, Ankara.Aça, Mehmet; Gökalp, Haluk; Kocakaplan, İsa (2012). Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında Tür ve Şekil Bilgisi, Kesit Yayınları, İstanbul.Altun, Kudret (1997). Tezkire-i Mucîb, AKM Yayınları, Ankara.Aslan, Hatice (2016). Süleymaniye Kütüphanesi Es’ad Efendi Bölümü 3424 Numaralı Şiir Mecmûası (Mecmû’a-i Kasâ’id) (299ᵇ-337ᵃ Varak) (İnceleme-Transkripsiyonlu Metin), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamışYüksek lisans tezi, Sivas.Baka, Şermin (2014). Milli Kütüphane Yz. A 801 Numaralı Mecmua (Transkripsiyonlu Metin-İnceleme). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamışYüksek lisans tezi, Sivas. Giresun. Çapan, Pervin (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr) İnceleme-Metin-indeks, AKM Yayınları, Ankara.Çavuşoğlu Mehmet (1979). Amrî Dîvanı Tenkidli Basım, İÜEF Yayınları, İstanbul. Demirel, Şener (1999). “16. Yüzyıl Divan Şairlerinden Mânî”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 9/1, s. 25-51. Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.Gıynaş, Kamil Ali (2011), “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi/Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 25, s. 245-260. Gökalp, Haluk; Yıldız, Enes (2018). “İ.B.B. Atatürk Kitaplığı K 1565 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuasının Nazireler Kısmı Üzerine”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 11/55, s. 91-113.Gökalp, Haluk (2009). Mûyî Nâlân u Handân, Karahan Kitapevi, Adana.Gökalp, Haluk (2013). “Seyyid Vehbî’nin Divanında Yer Almayan Bir Kasidesi”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Sayı 8/1, s. 299-314. Güzel, Bilal (2012). Kemiksiz-zâde Safver Mustafa ve “Nuhbetü’l- Âsâr Min Fevâidi’l- Eş’âr” İsimli Şair Tezkiresi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamışYüksek lisans tezi, Ankara.Hızlı, Mefail; Yurtsever, Murat (2000). Ravza-i Evliya Baldırzade Selîsî Şeyh Mehmed, Arasta Yayınları, Bursa.Kartal, Ahmet (2006). Basîrî ve Türkçe Şiirleri, Akçağ Yayınları, Ankara.Kesik, Beyhan (2012). “Bazı Şiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı Şiirler”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 9, s. 115-122. Kut, Günay (1986). “Mecmuʿa” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Devirler, İsimler, Eserler, Terimler), C. 6, DergahYayınları, İstanbul.Levend, Agah Sırrı (2008). Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Yayınları, Ankara.Mengi, Mine (2000). Divan Şiiri Yazılar, Akçağ Yayınları, Ankara.Mengi, Mine (2004). Eski TürkEdebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.Özel, Songül (2016). Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümü 3424 Numaradaki Mecmû’a-i Kasâ’id (261b-299a Varakları Arası) İnceleme Metin. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamışYüksek lisans tezi, Sivas.Özveren, Sedat (2015). Süleymaniye Kütüphanesi Es’ad Efendi Bölümü 3424 Şiir Mecmuası (Mecmû’a-i Kasâ’id)(91ᵇ-126ᵃVarak)(Transkripsiyonlu Metin- İnceleme). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamışYüksek lisans tezi, Sivas.Parlatır, İsmail (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınevi, Ankara.Sami, Şemseddin (2009). Kâmus-ı Türkî, Enderun Kitabevi, İstanbul.Selçuk, Bahir (2014). “Bir Şehir Medhiyesi: Nergisî’nin Saray Kasîdesi”, International Journal of Language Academy, Sayı 2/3, s. 27-39. Şentürk, Ahmet Atilla; Kartal, Ahmet (2005). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yayınları, Ankara.Yıldız, Enes (2018). Klasik Türk Edebiyatında Şehir Şiirleri ve Revânî’nin Yayımlanmış Divanı’nda Yer Almayan Medine Kasîdesi”, International Journal of Language Academy Sayı 6/2, s. 120-143. Zavotçu, Gencay (2009). “Zehr-i Mâr-zâde Seyyid Mehmed Rızâ Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Tezkiresi”, http//ekitap.kulturturizm.gov.tr., (Erişim tarihi, 22.03.2017)Zülfe, Ömer (2006). On Altıncı Yüzyıl Şairi Selîkî ve Şiirleri, Edebiyât Yayınevi, İstanbul.
- ISSN: 2587-1811
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: İbrahim Halil TUĞLUK
Sayıdaki Diğer Makaleler
TEZKİRELER ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ
TÜRKİYE’DE SON ON YILDA İŞLENEN KADIN CİNAYETLERİ ÜZERİNE: SEBEP, SONUÇ VE ÖNERİLER
DUYGUSAL ZEKÂNIN PERSONEL GÜÇLENDİRME ÜZERİNE ETKİSİ
LÂMİ’Î’NİN VÂMIK U AZRÂ MESNEVÎSİNİN VLADİMİR PROPP’UN MASAL ÇÖZÜMLEME METODUNA GÖRE İNCELENMESİ
MECMUALARDAN HAREKETLE BALDIRZÂDE SELÎSÎ’NİN ŞİİRLERİ