Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Maliye Bakanı Gümüşhane Milletvekili Hasan Fehmi Ataç’ın Mali Alandaki Faaliyetleri

1879’da Gümüşhane’de doğan Hasan Fehmi Bey, başladığı ilk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamlamıştır.  Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra Osmanlı Mebusan Meclisinde 18 Nisan 1912-5 Ağustos 1912 ile 15 Şubat 1913-21 Aralık 1918 tarihleri arasında iki dönem Gümüşhane mebusluğu yapmıştır. Daha sonra Ankara’ya geçerek Mustafa Kemal Paşa’nın yanında Millî Mücadeleye katılmıştır. Türk siyasi hayatında çok önemli bir yere sahip olan Hasan Fehmi Ataç’ın en önemli hizmeti kuşkusuz Millî Mücadele Dönemi’nde 19 Mayıs 1921-9 Temmuz 1922 tarihleri arasında yaptığı maliye vekilliğidir. Çünkü devletin kısıtlı gelirlerine rağmen Türk ordusunun hemen hemen bütün ihtiyaçlarını karşılamayı başarmıştır. Doğu ve Batı orduları için iki ayrı defterdarlık kurarak subay maaşlarının düzenli olarak ödenmesini sağlamış, ayrıca Büyük Taarruz’un finans kaynaklarını temin ve organize etmiştir. Hasan Fehmi Bey, Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasından itibaren ilk sekiz dönem boyunca Gümüşhane milletvekilliği yapmıştır.  1 Kasım 1923-2 Ocak 1924 tarihleri arasında cumhuriyet tarihinin ilk maliye vekilliği görevinde bulunmuş, daha sonra 1924-1925 yıllarında ise ziraat vekilliği yapmıştır. Sonraki yıllarda anayasa, bütçe ve maliye komisyonlarında görev almış ve 1961’de vefat etmiştir. 

Economic Activities of Gümüşhane Congressman Hasan Fehmi Ataç, the First Finance Minister of Turkey Republic

Born in 1879 in Gümüşhane, Hasan Fehmi Bey, started his primary and secondary education in Gümüşhane and completed it in Istanbul. After serving in various positions, he served as the deputy of Gümüşhane for two terms in the Ottoman Parliament between 18 April 1912-5 August 1912 and 15 February 1913-21 December 1918. Later, he went to Ankara and joined the National Struggle with Mustafa Kemal Pasha. The most important service of Hasan Fehmi Bey, who has a very important place in Turkish political life, is undoubtedly his Deputy Finance Minister during the National Struggle Period between 19 May 1921-9 July 1922. Because of the limited income of the state, it has managed to meet almost all the needs of the Turkish army. He established two separate registries for the Eastern and Western Armies, ensuring that officers' salaries were paid regularly, and provided and organized the financial resources of the Great Offensive. Hasan Fehmi Ataç has made Gumushane Parliament during the first eight periods, from 1 November 1923 to 2 January 1924, he served as the first deputy of finance in the history of the republic, and later served as Deputy Minister of Agriculture in 1924-1925. In the following years, he served in the constitution, budget and finance commissions and passed away in 1961. 

___

  • Başbakanlık Cumhuriyet ArşiviTBMM ArşiviTBMM Gizli Celse Zabıtları, Devre: I, Cilt: I, İçtima: ITBMM Zabıt Ceridesi, Devre: V, Cilt: I, İçtima: 1