Trabzon İlini Kalkındırma Cemiyeti’nin Kuruluşu Faaliyetleri ve Bu Kapsamda Ortaya Çıkan Bir Mahalle: Kalkınma Mahallesi

Tarihi İpek Yolu’nun Karadeniz’e çıkış kapılarından biri olan Trabzon, bu özelliği sayesinde oldukça canlı bir ticari hayata sahne olmuştur. Trabzon’un ticari bünyesine zarar veren gelişme 1914 yılında yaşanmış ve Birinci Dünya Savaşı’nın yıkıcı etkisi, başta tarihi İran transit ticareti olmak üzere Trabzon ekonomisini sarsmış ve böylece Trabzon, geri dönülemeyecek bir biçimde ticaret merkezi olma konumunu yitirmiştir. Cumhuriyetin ilanı sonrası kenti eski parlak günlerine döndürmek için bazı projeler ortaya atılsa da değişen şartların da etkisiyle Trabzon, geçmişteki canlı ekonomik yapısını kaybetmiştir. 27 yıllık Tek Parti İktidarı Döneminde beklenen atılımların gerçekleştirilemediğini gören ve doğal olarak ümitsizlik içine düşen Trabzon kamuoyu 1950 yılında yaşanan iktidar değişikliğini bir fırsat olarak değerlendirmiştir. Yeni iktidarın yeni bir ekonomik anlayışla Trabzon’a ve kentin meselelerine sahip çıkacağını ümit eden bir kısım müteşebbis bu konudaki beklentileri daha yüksek bir sesle dile getirmek amacıyla merkezi Ankara’da olmak üzere Trabzon İlini Kalkındırma Cemiyeti adı altında bir örgütlenme içine girmişlerdir. Trabzon’u Kalkındırma Cemiyeti en önemli hamlesini 1956 yılında gerçekleştirmiş ve Değirmendere’de 200 evden oluşan modern bir mahalle kurulmasına karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Trabzon, Transit Ticaret, Kalkınma, Cemiyet

The Establishment Activities of the Development Socıety of Trabzon Provınce Its Actıvıtıes and a Neıghborhood: Kalkınma Neıghborhood

Trabzon, which is one of the departure points of the historical Silk Road to the Black Sea, was a lively commercial life scene because of this feature. The development that harmed Trabzon's commercial sector was experienced in 1914 and the destructive effect of the First World War shook the Trabzon economy, mainly the historical Iranian transit trade, and Trabzon thus lost its position as a trade center in a way that could not be reversed. Although some projects were put forward to turn the city into an old bright day after the declaration of the Republic, Trabzon lost its vivid economic structure in the past due to the changing conditions. Trabzon’s public opinion that saw the expected breakthroughs could not be performed during the 27-year Single Party rule, fell into despair and saw the power change in 1950 as an opportunity. Some entrepreneurs who hoped that the new government would take on the issues of Trabzon and the city with a new economic understanding entered an organization under the name of the Society of Development of Trabzon Province in central Ankara in order to express this expectation with a higher voice. The Association for the Development of Trabzon made its most important move in 1956 and it was decided to establish a modern neighborhood consisting of 200 houses in Degirmendere.

Keywords:

Trabzon, Transit Trade, Development, Society,

PDF

___

ARSLAN, Zehra, (2011) “Demokrat Parti Döneminde Trabzon 1950-1960”, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.BAŞKAYA, Muzaffer, (2014) “Tek Parti İktidarı Döneminde Trabzon Ekonomisi 1923-1950”, KTÜ SBE Dergisi, Sayı: 7, Trabzon, ss.17-32. ______________, (2015) Cumhuriyetin İlk Yıllarında Trabzon’da Ekonomik Hayat (1923-1950), Serander Yayınları, Trabzon.COLLAS, M.B.C. (1861) La Turquie En 1861, Paris.KAZGAN, Haydar –TOKDEMİR, Ertuğrul, (1997) “Trabzon-Tebriz Yolu”, Bir Tutkudur Trabzon, Yay Haz: İ. Günday Kayaoğlu-Öner Ciravoğlu-Cüneyt Akalın, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.KÜÇÜKUĞURLU, Murat, (2009) “Türkiye’de Livaların Vilayetlere Dönüştürülmesi, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 10, Hacattepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, ss.23-50.KÜTÜKOĞLU, Mübühat S.(1988), “XIX Yüzyılda Trabzon Ticareti”, Ondokuz Mayıs Eğitim Fakültesi, Birinci Tarih Boyunca Karadeniz Tarihi Bildirileri (13-17 Ekim 1986), Samsun, ss.97-131.LOWRY, Heat-Emecen Feridun, (2012) “Trabzon”, DİA, Diyanet Vakfı Yayınları, ss.296-301.ÖKSÜZ, Hikmet (2006),“Birinci Dünya Savaşı Sırasında Rus Donanması’nın Karadeniz Limanlarını Bombalaması”, Uluslararası Trabzon ve Çevresi Kültür ve Tarih Sempozyumu 16-18 Mayıs 2006, Cilt:1, Yay. Haz: Mithat Kerim Arslan-Hikmet Öksüz-Veysel Usta, Türk Ocağı Trabzon Şubesi Yayınları, Trabzon, ss. 391-398.TEKİNDAĞ, M.C. Şehabettin (1974), “Trabzon”, DİA, XII/1, İstanbul.TEZCAN, Mehmet (2002), “İpek Yolu ve XIV. Yüzyıla Kadar İpek Yolu Ticaretinde Trabzon’un Yeri”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil-Edebiyat Sempozyumu 3-5 Mayıs 2001, Cilt:1, Yay. Haz: Mithat Kerim Arslan-Hikmet Öksüz, Trabzon Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Trabzon, ss.71-90.TOZLU, Selahattin (2002), “Trabzon-Erzurum-Tebriz Yolu (XIX. Yüzyılda Sosyal ve Ekonomik Bakımdan Bir İnceleme)”, Türkler, Cilt:14, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss.481-492.YILMAZ, Özgür, (2009), “Karadeniz’in Uluslararası Ticarete Açılması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı:7, İlkbahar, Ordu, ss.359-382.
Arşiv Belgeleri ve Süreli YayınlarBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10 Yer No: 71.465.1Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.01 Yer No: 39.233.11.9Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10 Yer No: 65.433.4.Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey, Report for the Year 1886 on the Trade of the Vilayet of Erzeroum, London, 1887.Erzurum GazetesiCumhuriyet GazetesiÇaykara GazetesiDoğu Gazetesiİstikbal GazetesiYeniyol GazetesiTrabzon Belediyesi Zabıtları, 1969.