Rusya’da Kilise-Devlet İlişkilerinde “Asimetrik Senfoni” Modeli: Ukrayna Krizi Örneği

Bizans etkisiyle Ortodoksluğun kabulünden itibaren, Rusya'da siyasal otorite kadar önem kazanan ve ona eş tutulan Kilise, Bizans'ın yıkılmasını takiben tam anlamıyla bağımsızlaşmış, Rus devletini koruyan ve güçlendiren bir misyon kazanmıştır. Rus toplumu ve yöneticileri açısından sadece dinsel değil, politik bir aktör olarak da değerlendirilen Kilise, Batıda sekülerleşme ve laikleşme süreçleri yaşanırken, Rus siyasetinin önemli bir unsuru olmayı sürdürmüştür. Ancak Kilisenin 18. yüzyıldan itibaren Çarlık yönetiminin kontrolü altına girmesi, siyasal otorite ile arasında var olan eşitlik ve "senfoni"yi sonlandırmış, siyasal mecrada bağımsız bir aktörden çok siyasal otoritenin bir aracı olarak var olmasına yol açmıştır. Bu bağlamda siyaset dışına itilmeyen Kilise, siyaset içinde farklı bir sıfat ile var olabilmiştir. Sovyet döneminde, toplum nezdinde itibarsızlaştırılan ve zayıflatılan Kilise, 1990'lar Rusyası'nda gerek toplumsal gerekse siyasal düzlemde yeniden güç kazanınca, Sovyet öncesi dönem ile günümüz Rusyası arasında kilise-devlet ilişkileri açısından bir benzerlik kurulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, Putin iktidarında Kilise ile devlet arasındaki ilişkileri, geçmişten gelen süreklilik ve değişimler bağlamında, bir dış politika örneği üzerinden açıklayabilmektir. Gerek ulusal gerekse uluslararası literatürde dış politika örneği üzerinden yapılan bu tarz bir araştırmanın eksik olduğu düşüncesi, amacın belirlenmesinde etkili olmuştur. Örnek olay olarak Ukrayna'nın seçilmesi, Kilise açısından kutsal ve üzerinde politikalar yürütülen bir alan olmasından kaynaklanmıştır. Varılan sonuç, Putin iktidarının 2014 itibariyle yürüttüğü Ukrayna politikasının, Kilisenin Ukrayna siyaseti ile tam olarak örtüşmediği, hatta onun bölgedeki hedeflerine zarar verdiği halde, Kilise yönetiminin Putin'e destek olarak, hiyerarşiye dayalı "asimetrik senfoni" modelinin tarafı olduğu şeklindedir. Bu model, tarih boyunca belirgin bir doğrultuda akan ilişkilerin, günümüzdeki versiyonu gibidir.

Anahtar Kelimeler:

Rus Ortodoks Kilisesi, Ukrayna Krizi, Putin, Asimetrik senfoni

"Asymmetric Symphonia" Model in Church-State Relations in Russia: The Case of the Ukrainian Crisis

Following the transmission of Orthodox Christianity from Byzantine to Russia, Church gained prominence and enjoyed an equal status with the political authority. After the collapse of Byzantine, Church became wholly independent and engaged in a mission of defending and strengthening the Russian state. Church, which had largely been considered not only as religious but also as political actor by Russian society and administrators, continued to be an important determinant of Russian politics concurrently with the secularization and laicism processes in Europe. However, increasing authority of Tsar’s administration over the Church depleted its equality and “symphonia” vis-à-vis political authority and the Church started to be reconstructed as an instrument of political authority rather than an independent actor in political arena. In this context, Church was not taken out of politics. It simply continued to be included in politics, but with a different attribute. Once discredited before the community by Soviet authorities, Church gained power again in both societal and political realms in the 1990s Russia. Related to this development, scholars often tried to highlight the similarities between pre-Soviet era and today’s Russia within the framework of church-state relations. The aim of this paper is to clarify the continuities and changes in church-state relations in Russia in the leadership of Putin via a foreign policy example. A foreign policy example was chosen, because the church-state relations literature concerned with Russia simply lacks a focus on foreign policy. Ukraine is selected as a case study because of Ukraine’s holiness and strategic importance for the Russian Orthodox Church. The paper concludes that, as of 2014, Putin administration’s Ukraine policy was not strictly consistent with Church’s Ukraine policy. Moreover, Putin’s policy damaged Church’s regional objectives. Even so, Church administration supported Putin and took part in “asymmetric symphonia” model based on hierarchy. This model is possibly today’s version of continuity in church state relations in Russian history.

Keywords:

Russian Orthodox Church, Ukrainian Crisis, Putin, Asymmetric symphonia,

PDF

___

Akdes, N. K. (2010) Rusya Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Alexeev, W. (1979) "The Russian Orthodox Church 1927-1945: Repression and Revival", Religion in Communist Lands, 7(1): 29-34.
Anderson, J. (1983) "Soviet Religious Policy under Brezhnev and After", Religion in Communist Lands, 11(1): 25-30.
Anderson, J. (2007) "Putin and the Russian Orthodox Church: Asymmetric Symphonia?", Journal of International Affairs, 61(1): 185-201.
Anderson, J. (2015) Conservative Christian Politics in Russia and the United States: Dreaming of Christian Nations, New York: Routledge.
Anderson, P. B. (1961) "The Orthodox Church in Soviet Russia", Foreign Affairs, 39(2): 299-311.
Asker, A. (2010) "Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul", 21. Yüzyıl, 21 (Eylül): 31-38.
Aslanova, S. (2006) Kutsal Sinod'tan Rus Ortodoks Kilisesi'ne, İstanbul: IQ.
BBC (2012) "Pussy Riot Üyeleri Yargılanıyor", [Erişim Tarihi: 16.01.2016].
Bennets, M. (2012) “V Rassii Tserkov Poçti ni Otdelena ot Gosudartsva”, İnosmi.ru, [Erişim Tarihi: 23.03.2016]
Bugriy, M. (2015) "The War and the Orthodox Churches in Ukraine", Eurasia Daily Monitor, 12 (30), [Erişim Tarihi: 11.01.2016].
Burgess, J. P. (2014) "Christian Witness in Ukraine", First Things, Ekim: 33-39.
Cherenkov, M. (2015) "Orthodox Terrorism", First Things, Mayıs: 17-18.
Chumachenko, T. A. (2002) Church and State in Soviet Russia: Russian Orthodoxy from World War II to the Khrushchev Years, Armonk: M.E. Sharpe.
Daniel, W. L. (2006) The Orthodox Church and Civil Society in Russia, Texas A&M University Press.
Diuk, N. (2014) "Euromaidan: Ukraine's Self-Organizing Revolution", World Affairs, March/April: 9-16.
Dualı, Ş. M. (2013) "Rus Ortodoks Kilisesi'nin Siyasi Tarihi", Milel ve Nihal, 10(2): 63-94.
Evans, A. (2002) "Forced Miracles: The Russian Orthodox Church and Postsoviet International Relations", Religion, State and Society, 30(1): 33-43.
Geanakoplos, D. J. (2011) "Bizans İmparatorluğu'nda Kilise ve Devlet: Sezaropapizm Sorununu Yeniden Düşünmek" (çev. M. Alican), Tarih Okulu, 9 (Ocak-Nisan): 169-198.
Hosking, G. (2011) Rusya ve Ruslar: Erken Dönemden 21. Yüzyıla (çev. K. Acar), İstanbul: İletişim.
Hovorun, C. (2014) "The Church in the Bloodlands", First Things, Ekim: 41-44.
Huntington, S. (1993) "The Clash of Civilizations?", Foreign Affairs, 72(3): 22-49.
Hupka, J. (2011) "The Russian Orthodox Church as a Soviet Political Tool", Constellations, 2(2): 31-40.
Inosmi.ru (2015) “Vliyaniye Pravoslavnoy Tserkvi na Vneşniyuyu Politiku Kremliya”, , [Erişim Tarihi: 22.03.2016].
Jarzynska, K. (2014) "Patriarch Kirill's Game over Ukraine", OSW Commentary, 144: 1-10.
Jelen T. G. ve C. Wilcox (2002) "Religion: The One, the Few and the Many", in T. G. Jelen and C. Wilcox (eds.), Religion and Politics in Comparative Perspective: The One, the Few and the Many, Cambridge, Cambridge University Press.
Kalkandijeva, D. (2015) The Russian Orthodox Church, 1917-1948: From Decline to Resurrection, New York: Routledge.
Knox, Z. (2003) "The Symphonic Ideal: The Moscow Patriarchate's Post-Soviet Leadership", Europe-Asia Studies, 55(4): 575-596.
Knox, Z. (2005) Russian Society and the Orthodox Church: Religion in Russia after Communism, New York: Routledge.
Koesel, K. J. (2014) Religion and Authoritarianism: Cooperation, Conflict and the Consequences, New York: Cambridge University Press.
Korostelina, K. V. (2014) Political Insults: How Offenses Escalate Conflict, New York: Oxford University Press.
Krindatch, A. D. (2006) "Changing Relationships between Religion, the State and Society in Russia", GeoJournal, 67(4): 267-282.
Kuzio, T. (2015) Ukraine: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism, California: Praeger.
Mackinnon, M. (2014) "How Vladimir Putin Helped Resurrect the Russian Orthodox Church", [Erişim Tarihi: 16.01.2016].