Erken Dönemlerden Yakın Geçmişe Kadar Açe Alimlerine Kısa Bir Bakış

Bu çalı~mada, Malay toplumunun ve Güneydoğu Asya'nın diğer topluluklarının İslamla~masındakiönemi ile dikkat çeken Açe'dc, kadim dönemlerden görece yakın geçmi~e kadar önem arz edenalimlcrle ilgili genel bilgi verilecektir.Sumatra Adası'nın kuzeyinde yer alan Açe'de ya~amı~ olan alimler ile ilgili olarak Türkçe kaynaklarda,sınırlı malumatın bulunması böyle bir metnin kaleme alınmasını zorunlu kıldı. XVII. yüzyıldayaşamı§ olan dört büyük alimin -Hamza Fansur!, Şemseddin Sumatran!, Nureddin er-Ranir! veAbdurrauf es-Singkil!- yanı sıra, farklı dönemlerde Açe'ye gelerek hizmet etmi§, yerli alimierinyeti§mesine önemli katkılarda bulunm u§, din1 eğitim kurumlarının açılmasına vesile olm u§ alimlerkadar, zamanla Açeli ve Takımadalar'ın farklı bölgelerinden Açe'ye gelerek öğrenim gören alimlerkısa da olsa tanıtılacaktır.Bu vesile ile, Açe bölgesinde kurulan çeşitli sultanlıklara ve İslam alimlerinin bu sultanlıklaragelişi, verdikleri eserler, eğitim çalı§maları, dönemin yönetim çevreleri ile kurdukları ili§kilere dedeğinilecektir.Anahtar Kelimeler: Açe, Samudra-Pasai, İslam, Açe Darüsselam Sultanlığı, Güneydoğu Asya.AbstractAceh is known as a region which has become historically a place where Islam was introduced andexpanded to not only Malay society but also the whole Southeast Asian societies. The presentstudy mainly aims to give brief information about the works, educational activities, relations withthe rulers of the lslamic scholars who paid a visit relatively short time or got education in Islamicschools in Aceh from the very early ages un til the relatively near past.The main reason to write this article is that there is not much information about the Islamicscholars who lived in Aceh, in the norhem tip of Sumatra Isiand in Turkish sources. Beyond thefour well-known Islamic scholars -Hamzah Fansuri, Syamsuddin Sumatran!, Nureddin ar-Ranir!ve Abdurrauf as-Singkil!- who lived in Aceh in around 1 7th century, some other scholars whocame to Aceh in various eras contributed to developed Islam in the region. The paper includesthe Islamic sultanates throughout the history in Aceh in terms of the religious scholars lives.Key W ards: Aceh, Samudra Pasai, Islam, Southeast Asia, Aceh Darussalam Sultanate.