Determinizm ve Okasyonalizm Arasında: Mu'tezile'de Tevlld Dü§üncesi ve Ehl-i Sünnetin Ele§ tirisi

ÖzetTevlld, Mu'tezile kelamcıları tarafından insanın iradi fiilieri ile bu fiilierin dı§ dünyada gerçeklqensonuçları arasındaki ili§kiyi insan sorumluluğu açısından izah etmek için geli§tirilen bir dü§üncedir. Tevlldteorisi Ehl-i sünnet alimleri tarafından alemin i§leyi§inde determinizme yol açtığı ve bunun sonucundamucize anlayı§ı ve Allah'ın alem üzerindeki mutlak otoritesi ile çeli§eceği için reddedilmi§tir. Bu makaledeöncelikle Mu'tezile'de tevlldin tanımı ve faili üzerinde yapılan tartı§malar ele alındıktan sonra Ehl-isünnetin tevlldi ele§tirdiği konulara değinilecek ardından sebep, illet ve Icab kavramları etrafında tevllddeterminizmınukayesesi yapılacaktır.Anahtar Kelimeler: Tevlld, Sebep, İllet, Sebeplilik, Determinizm, OkasyonalizmAbstractThe tawlid, which was improved by the mutakallımOn of Mu'tazilah deals with the rdationship betweenthe voluntary acts of humans and its effccts in the outer world, on account of human responsibility.Theory has rejected by the authors of Ehl-i Sunnah because it causes determinism in the operation ofuniverse. For them that thought condradicts the absolute power of God in the universe and with theunderstanding of miracle. İn that article firstly the meaning of tawlld in Mu'tazılah tradition and thediscussions on it will be handled then the aspects which were critisized by Ehl-i Sunnah will be thouchedon. Finally the tawlıd and related matters will be compared around the concepts of sabab, ılla anddetermınısm.Key Words: Tawlıd, Sabab, illa, Causality, Deterıninism, Occasionalısm