SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE TEMSİLÎ RESİM KULLANIMIYLA TARİHSEL DÜŞÜNME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yapılan bazı araştırmalar, sosyal bilgiler ve tarih öğretiminde görsel materyallere yeterli düzeyde yer verilmediğini göstermiştir. “Görselin görünmezliği”ne varan ifadeler ve “öğrencilerin metin ağırlıklı çalışmalarının imgesel düşünmelerini sınırladığına” dair görüşler oldukça dikkat çekicidir. Diğer taraftan, tarihsel düşünme becerileriyle ilgili araştırmalara olan ihtiyaç da bazı araştırmalarda vurgulanmaktadır. Bu noktada, temsilî resimlerden, sosyal bilgiler ve tarih öğretiminde tarihsel düşünme becerilerini geliştirebilecek yönde yararlanmak büyük bir anlam taşımaktadır. Çalışmanın uygulama safhası; Zonguldak ili Karadeniz Ereğli İlçesi’nde yer alan bir devlet okulu olan Cumhuriyet İlköğretim Okulu 7. sınıfında okuyan 39 öğrenciyle, 2009-2010 eğitim-öğretim yılı birinci döneminde gerçekleştirilmiştir. Uygulama, 7. sınıf sosyal bilgiler dersi “Kültür ve Miras” öğrenme alanı, “Türk Tarihinde Yolculuk” ünitesiyle sınırlandırılmıştır. Araştırma problemini çözebilmek amacıyla; nitel araştırma veri toplama yöntemlerinden “doküman incelemesi”, “gözlem” ve “görüşme”den yararlanılmıştır. Eylem araştırması olarak desenlenen bu nitel çalışmada, içerik analizi uygulanmıştır. Araştırma verileri, araştırma grubunda, temsilî resmin kullanımıyla tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilebileceğini göstermiştir. Temsilî resim kullanımının; öğrencilerin, üzerinde çalışma yapılan konuyu öğrenmelerinde, derse ilgi ve katılımlarının artmasında ve yaratıcı düşünme gibi becerileri geliştirmelerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Temsilî resim, sanat ve eğitim, tarihsel düşünme becerileri, sosyal bilgiler öğretimi

-

Keywords:

-,

PDF

___

Akbaba, B. (2005). Tarih öğretiminde fotoğraf kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 185-197.
Alakuş, A.O. ve Mercin, L. (2009). Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihî mekânlarla tarih öğretimi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Demircioğlu, İ.H. ve Akengin, H. (2009). Zaman ve mekâna ilişkin becerilerin öğretimi. Sosyal bilgiler öğretimi, ed. C. Öztürk, 187-224. Ankara: Pegem Akademi.
Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (2), 633-689.
Dilek, G. (2010). Çağdaş tarih öğretimi programlarında temel yaklaşımlar. Tarih nasıl öğretilir, ed. M. Safran, 141-148. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Drake, F. ve Nelson, L. (2005). Engagement in teaching history. New Jersey: Pearson Education.
Durualp, E. (2006). İlköğretimde sosyal bilgiler öğretiminde karikatür kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Egan, K. (1983). Accumulating history. History and Theory, 22, 66-80.
Fines, N. ve Nichol, J. (1997). Teaching primary history. London: Heinemann Educational Publishers.
Işık, H. (2008). Tarih öğretiminde doküman kullanımının öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karabağ, G. (2010). Tarihsel empati becerisi. Tarih nasıl öğretilir, ed. M. Safran, 116-122. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Kırpık, C. (2009). Tarih ve sosyal bilgilerde aktif öğrenme. Çok kültürlü bir Avrupa için tarih ve sosyal bilgiler eğitimi, ed. S. Aktekin, P. Harnett, M. Öztürk ve D. Smart, 65-80. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Tarih Dersi Öğretim Programı Geliştirme ve Özel İhtisas Komisyonu (2009). Ortaöğretim 11. sınıf tarih dersi öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr web adresinden 1 Ocak 2010 tarihinde edinilmiştir.
Nichol, J. (1991). Tarih öğretimi. Çev. Mustafa Safran. Ankara: Çağrı Matbaacılık.
Nichol, J. (1995). Teaching history at key stage 3. Cambridge: Chris Kington Publishing.
Safran, M. (2002). Türk tarihi öğretimi ve meseleleri. Türkler Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
San, İ. (2003). Sanat eğitimi kuramları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Şimşek, A. (2010). Kronoloji ve zaman algısı. Tarih nasıl öğretilir, ed. M. Safran, 77-82. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
UCLA (University of California, Los Angeles). Historical thinking. http://nchs.ucla.edu/standards/thinking5-12.html. web adresinden 14 Ocak 2008 tarihinde edinilmiştir.
Vella, Y. (1999). Using historical sources with primary school children. Education 2000, 6 (5), 3-5.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.