Proje Okullarının Yapı ve İşleyişine İlişkin Bir Örnek Olay İncelemesi

Bu araştırmanın temel amacı, özelde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı, Proje Okulları (PO)’nda okul müdürlerine verilen “kendi takımını” oluşturma uygulamasının bu okullarda görev yapan yöneticiler ve öğretmenlerde nasıl bir karşılık bulduğunu bir örnek olay üzerinden betimlemektir. Genelde ise yönetsel olarak bu uygulamanın, eğitim sistemimizde okul yönetim yapı ve işleyişinde yeni bir paradigma değişimi sürecine gidişin öncü bir işareti olup olmadığını anlamaya çalışmaktır. Araştırma; nitel araştırma yöntemlerinden, örnek olay yöntemi ile yapılmıştır. Katılımcı seçiminde ise amaçlı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu; 2014-2015 Eğitim-Öğretim yılında proje okuluna dönüştürülen Gaziantep il merkezinde yer alan bir Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi ve bir Fen Lisesi’nde görev yapan yöneticilerden ve öğretmenlerden oluşmuştur. Araştırma; 4 yönetici ve 14 öğretmen 18 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma; verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Yüz-yüze yapılan görüşmelerden ulaşılan veriler içerik ve betimsel analize tabii tutularak bulgulara ulaşılmıştır. Proje Okullarının yapı ve işleyiş modelinin avantajlı yönlerinin dezavantajlı yönlerine göre daha fazla olduğu ve bu yeni okul yönetim modelinin sürdürülebilir olduğuna dair bulgulara ulaşılmıştır. Proje okullarında okul müdürünün kendi ekibini oluşturma yetkisi okul çalışanları arasında; ekip ruhu duygusunu, öğretim sürecinde inisiyatif kullanımını, memnuniyeti, mesleki doyum düzeyini yükseltmiş ve bu sonuçların okulun eğitsel başarısını olumlu etkileyecek gibi göründüğünden Proje Okullarına yönelik öğrenci talebini de artırmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

A Case Study on the Structure and Functioning of Project Schools

The aim of this research in particular is to describe the effect of “building their own team” practice in project schools on principals and teachers using a case study. In general, the study describes whether this practice might result in a paradigm-shift in school administration. The study has used a qualitative case study method. The participants are selected using purposeful sampling method. The participants were administrators and teachers from two different schools in the city of Gaziantep; an Anatolian Religious Vocational High School which was transformed into a project school in 2014, and a Science High School. The participants included 4 administrators and 14 teachers. Data were collected through semi-structured interview forms. The data were analyzed by implementing content and descriptive analysis methods. The results show that the advantageous aspects of the structure and functioning model of the Project Schools are more compared to the disadvantageous aspects and it was concluded that this new school management model is sustainable. The results suggest that the administrators’ authority to create their own team has positive effects on the teachers since the sense of “team” is established. It also resulted in the use of initiative in the teaching process that resulted in higher level of personal and professional satisfaction. It also increased student demand for Project Schools as it seemed to positively impact the school’s educational success. Suggestions are given at the end of the study for researchers and practitioners based on research findings.

PDF

___

Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya İli). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-172.
Arar, K. ve Romi-Abu, A. (2016). School-based management: Arab education system in Israel, Journal of Educational Administration, 54(2), 191-208.
Arterbury, E. ve Hord, S. M. (1991). Site-based decision making: Its potential for enhancing learner outcomes. Issues About Change. 26 Aralık 2017, 1(4), http: //www.sedl.org/change/issues/issues14. html
Bakioğlu, A. ve Kaya, G. T. (2015). Dünyada eğitimde yerelleşme deneyimleri: başarı ve başarısızlık ne bağlı? VI. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi – Ankara / 2015,.125-142.
Balcı, A. (2000). İki binli yıllarda Türk milli eğitim sisteminin örgütlenmesi ve yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 495-497.
Balıdede, F. (2012). Türkiye, İrlanda ve Kanada eğitim sistemlerinde okul yönetim yapılarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
Cadwell, B. J. (2005). School-based management. International Academy of Education. International Institute for Educational Planning, 1-32.
Cheng, Y. C. (2001). New vision of school-based management: Globalization, localization, and ındividualization, Keynote Speech presented at The First national Conference on School-Based Management Organized by The Ministry of Education of the Israel Government,1-20.
Crescentini, A. ve Mainardi, G. (2009). Methodologıcal Corner Qualitative research articles: guidelines, suggestions and needs. Journal of Workplace Learning, 21 (5), 431-439.
Creswell J. W. (2014). Research desing. Qualitative Methods. Validity and Reliability. 251-260. SAGE Publication, Inc. London ECIY ISP, United Kingdom.
Çevik. Y. (2011). Müfredat laboratuvar okulları. Eğitimişim Dergisi, 21 Şubat 2018.
Demir, K. A. (2014). Klasik kamu yönetimi yapısından yerelleşmeye geçiş: yönetişim kapsamında bir değerlendirme. ANEMON Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 151-171.
Dışişleri Bakanlığı. (Kasım 2017), Yerel gündem 21. 27 Kasım 2017, www.mfa.gov.tr/yerel-gundem-21. tr.mfa
Demirtaş, Z. (2010). Liselerde okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 208-223.
Dünya Bankası Grubu. (2014). Okul-temelli yönetim uluslar arası deneyimlerden çıkarılan dersler ve Türkiye için seçenekler, World Bank Group Eğitim Sektörü Birimi Avrupa ve Orta Asya Bölgesi,1-16.
Döş, İ. ve Kır, E. (2013). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında sosyal etkinlik ve yönetimi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(3), 527-544.
Duman, A. (1998).Yerinden yönetim mi, yoksa yerelleşme mi? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16, 467-483.
Erdinç, H. S. (2006). Toplam kalite yönünden müfretad laboratuar okulları ve diğer okullarda çalışan öğretmenlerin nitelikleri ile okula yönelik tutumları araısndaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayınlanmış doktora tezi, Dokuz eylül üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ERG (2017). Nitelikli eğitim için güçlü öğretmen şart. 24 Aralık 2017. http://www.egitimreformugirisimi.org/ erg-nitelikli-egitim-icin-guclu-ogretmen-sart/
Ergin, A., E. (2016), Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici seçme ve atamaya ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşlerinin değerlendirilmesi; bir durum çalışması. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Fındık, Y. L. ve Kavak, Y. (2017). PISA 2012 sonuçlarına göre yönetici liderliği ve okul özerkliğinin öğrenci başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 32(4): 939-959, doi: 10.16986/HUJE.2016019330
Fullan, M. ve Watson, N. (1999). School-based management: Reconceptualizing to improve learning outcomes. Final paper prepared for The World Bank: “Improving Learning Outcomes in the Caribbean” August, 1999, 1-31.
Gaziantep MEM. (Ekim, 2017). Sosyal okul projesi. 30 Aralık 2017, http:// gaziantephttp://gazianteparge. meb.gov.tr/www/ilimiz-genelindeki-resmi-okullarda-sosyal-okul-projesi-hayata-gecirilmistir/ icerik/442
Geçit, Y. (2008). Eğitimde yerinde yönetim. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gözütok, F. D. (2004). Eğitim bilimleri bakış açısıyla eğitimin güncel sorunları ve çözüm önerileri. Okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, mesleki-teknik eğitim, yetişkin eğitimi ve özel eğitim çalıştay raporu, Ortaöğretimde sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları (194), 32-64.
Güney, S. (2011). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hagberg, S. (2010).Decentralisation and citizen participation in West Africa, Bulletin de l’APAD [En ligne], 31-32 | 2010, mis en ligne le 26 juillet 2010, consulté le 04 décembre 2017. URL :http://apad.revues. org/4056 http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/decentralization, 04 Kasım 2017.
Hugh Watson Consulting (2004). ACT Department of Education and Training Report on Evaluation of School Based Management, 6, Retrieved Deecember 29, 2017 from 2017, https://www.education.act.gov. au/__data/assets/pdf_file/0009/17982/sbmevaluationreport.pdf.
Hutabarat, W. (2015). Implementation of School Based Management in Indonesia. Affecting Work Motivation, Job-Satisfaction, and Teacher Job-Performance. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR) 22(2), 428-440.
Karadağ, N. (2010). İlköğretim okul müdürlerinin etkili okul bağlamında olası bir okul merkezli yönetim uygulamasına ilişkin rol ve sorumluluk algıları. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karataş, S., Başyayla, Y., E., Taş, A. ve Topçu, B. (2016). Okul yöneticilerinin eğitimle ilgili kararlara katılmada karar mercileri ve yerinden yönetim anlayışına ilişkin görüşleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi – Journal of The Toretical Educational Science, 10(1), 73-94.
Karataş, S., Korkut, G., Kulaksız, S., Tonbak, Z. ve Sarıoğlu, S. (2017). Eğitim yöneticilerinin okul merkezli yönetim anlayışının uygulanabilirliğine ilişkin görüşlerine nitel bir bakış açısı. Eğitim ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 311-326.
Kıran, H. (2011). Milli Eğitim Bakanlığı taşra örgütü yöneticilerinin eğitimde yerinde yönetime ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(9), 1-9.
Köklü, M. (2012). Participations in decision making, desires for participation, Job satisfactions and conflict management styles of secondary education teachers. Eğitim ve Bilim, 37(165), 208-223.
Köse, E. (2013). Eğitim kurumlarında gerçekleştirilen ders dışı etkinliklerin sınıflandırılmasına yönelik bir öneri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(2), 336-353.
Kösterelioğlu, İ. ve Bayar A. (2014). Türk eğitim sistemi sorunlarına ilişkin güncel bir değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 25(1), 177-187.
Lin, Y. J. (2014). Teacher involvement in school decision making. Journal of Studies in Education, 4(3), 52-54. doi:10.5296/jse.v4i3.6179
MEB. (2016). MEB Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği (2016), Md. 6.
Odabaşı, H., Tekdere, M., Aktepe, E. (2016). Eğitim Hizmetlerinin Yerelleşmesinin Muhtemel Etkileri: Türkiye’de Uygulanabilirliği. 31 Aralık 2017, http://barcelona2016.econworld.org/papers/Odabas_Tekdere_Aktepe_Possible.pdf
ORE. (2010). Okulların iyileştirilmesi ve desteklenmesi için yeni yöntemler.1-8, Retrieved 29 Aralık 2017 from http://www.edchreturkey-eu.coe.int/ Source/ Resources/ Poland/P_System_TR.pdf
Osorio, F. B., Faih, T., Patrinos, H. A. and Santibanez, L. (2009). Decentralized decision-making in schools the theory and evidence on school-based management. Public Disclosure Authorized. The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank,1-98.
Öz, Y. (2013). Eğitim paydaşlarının Türk eğitim sisteminde yerelleşme sürecine ilişkin görüşleri nelerdir? Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Educational Administration Theory and Practice, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 599-620.
Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 40-55.
Özgen, V. (2011). Eğitim hizmetlerinde yerelleşme ve hizmet kalitesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’deki okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm öneriler. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9(2).1817-1845.
Resmi Gazete, (2014). Milli Eğitim temel kanunu ile bazı kanun ve khk’lerde değişiklik yapılmasına dair
kanun.
Sarpkaya, R. (2000). Liselerde çalışan öğretmenlerin iş doyumu: Manisa ili örneği. Amme İdaresi Dergisi, 33(3), 111-124.
Sezer, Ö. ve Vural, T. (2010). Kamu hizmetlerinin sunumunda devletin değişen rolü ve merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yetki ve görev paylaşımı. Maliye Dergisi (159), 203-219.
Sözbilir, M. (2009). Nitel Veri Analizi. 1-13, 23 Ekim 2016, https://fenitay.files. wordpress.com/2009/02/1112-nitel-arac59ftc4b1rmada-veri-analizi.pdf
Soydan, T. (2012). Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: İstihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(2), 1-13.
Summak, M. S. (2016). Yüksek lisans ders notlarından. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Şahin, İ. (2006). İlköğretim müfredat laboratuar okullarının okul geliştirme süreci açısından incelenmesi. Yayınlanmış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Eğitimde yerelleşme ve demokratikleşme çabaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34(34), 300-315.
Tatık, R. Ş. (2013). Okul merkezli yönetime ilişkin öğretmen görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tellis, W. M. (1997). Introduction to case study. The Qualitative Report, 3(2), 1-14. Retrieved, March, 10, 2018, from http://nsuworks.nova.edu/tqr/ vol3/iss2/4
Tutar, H. ve Yılmaz, M. K. (2013). Örgütsel davranış: Örgütlerde iletişim (s.215). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Waldron, N. L., ve Mcleskey, J. (2010). Establishing a collaborative school culture through comprehensive school eeform. Journal of Educational and Psychological Consultation, (20), 58–74. doi:10.1080/10474410903535364
Word Bank. (2000), 1999 The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank. 1818 H Street, N.W., Washington, D.C. 20433, U.S.A. ss.8-9.
Yalçınkaya, M. (2004). Okul merkezli yönetim. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 21-34.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Dokuzuncu Baskı.
Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi,8(1), 943-973.
Zaidah, Z. (2007.) Case study as a research method. Jurnal Kemanusiaan bil.9, 1-6. Retrieved December 12, 2017 from http://psyking.net/htmlobj-3837/case_study,_ as_a_research_method.pdf.
Zajda, J. (2006). Decentralisation and privatisation in education the role of the state, 1-27. Published by Springer, The Netherlands.