Engelli bireylerin meslek seçiminde etkili olan faktörlerin incelenmesi

Engelli bireylere iş ve meslek kazandırmada yardımcı olmak, onları ekonomik açıdan bağımsız hale getirmek önemli amaçlardan biri sayılmaktadır. Fakat engelli bireylerin meslek seçimleri diğer bireylere göre daha zor bir süreçtir. Bu çalışmada 2015-2016 eğitim öğretim yılında farklı üniversitelerde okuyan veya mezun olmuş engelli bireylerin meslek seçimlerini etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden “Olgubilim (fenomenoloji)” deseni kullanılmıştır. Çalışmada 10 engelli bireyle birebir görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır. Engelli bireylerin meslek seçimini etkilediği düşünülen, sosyal çevre etkisi, ekonomik düzey, anne-baba tutumları, ilgi alanı, kampüsün fiziksel koşulları ve engel durumu değişkenleri incelenmiş ve katılımcılar tarafından sıralamaya konulmuştur. Buna göre engelli bireylerin meslek seçiminde en çok engel durumlarını, en az ise anne-baba tutumlarını dikkate aldıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Engelli birey, meslek seçimi, mesleki rehberlik, üniversite öğrencisi

PDF

___

Akturan, U. ve Esen, A. (2008). “Fenomenoloji”, Nitel Araştırma Yöntemleri. (Editörler: Baş, T. ve Akturan, U.). Ankara: Seçkin Yayıncılık, s. 83-98.
Ali, M., Schur, L., & Blanck, P. (2011). What types of jobs do people with disabilities want? Journal of Occupational Rehabilitation, 21(2), 199-210.
Altunışık, R., Çoşkun, R., Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı, Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Arsoy, S. (2010). Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Rehberlik. “Mesleki Rehberlik”, Pegem Akademi, Ankara.
Burcu, E. (2002). Üniversitede okuyan özürlü öğrencilerin sorunları: Hacettepe-Beytepe Kampüsü öğrencileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 83-103.
Creswell, J. W. ve Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130.
Çoban, A. (2005). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Olgunluk Düzeylerinin Yordayıcı Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 10, 39 -54.
Davey, L. (1991). The Application of Case Study Evaluations. Practical Assessment, Research & Evaluation, 2(9).
Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı.
Gökçe, F. vd. (2002). ‘Özürlülerle İlgili Mevzuat’, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları/19, Ankara, s. 7
Hibbard, R. A., & Desch, L. W. (2007). Maltreatment of children with disabilities. Pediatrics, 119(5), 1018-1025.
Ilgar, R. (2003). Çevreden Gelen Uyaranların Eğitime Etkisi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, (4) 2, 39-44.
Kuzgun Y. (1973). Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 57-70
Kuzgun, Y. (2011). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş. Nobel Yayınevi, Ankara.
Law, M. (2002). Participation in the occupations of everyday life. The American journal of occupational therapy, 56, 640-649.
Moores, D. F. (2013). One size does not fit all: Individualized instruction in a standardized educational system. American Annals of The Deaf, 158(1), 98- 103.
Niles, S. G., Harris-Bowlsbey, J. (2013). 21. Yüzyılda Kariyer Gelişimi Müdahaleleri. Çeviri Ed. Fidan Korkut Owen, Nobel Yayınevi, Ankara.
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) (2010). Pathways for Disabled Students to Tertiary Education and Employment. http://www.oecd.org/edu/innovation-education/47469308.pdf (Erişim Tarihi: 07.06.2016)
Ören, K. (2004). “Zihinsel Engellilerin İstihdam Sorunu ve Dengeleyici Tedbirler”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 65, 126-139.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd Ed.). Thousand Oask, CA: Sage.
Rubinton, N. (1980). Instruction in Career Decision Making and Decision-making Styles. Journal of Counseling Psychology, 27, 581-588.
Super, D. E. (1957). The Psychology of Careers. New York, Harpers, 45-53.
Tokar, D. M., Fisher, A. R., Subich, L. M. (1998). “Personality and Vocational Behavior: A Selective Review of the Literature”, 1993-1997. Journal of Vocational Behavior, 53-115.
Türkiye İstatistik Kurumu Özürlülerin Sorunları ve Beklentileri Araştırması 2010. (2011) Yayın No: 3636, Kasım 2011, Ankara.
Vanderstop, S. W. & Johnston, D. D. (2009). Research methods for everylife: Blending qualitative and quantitative approach. San Francisco: Jossey-Bass.
WHO (World Health Organization) (2011). World Report on Disability. http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/report.pdf (Erişim Tarihi: 18.05.2016)
World Bank (2015). Overview. http://www.worldbank.org/en/topic/disability/overview (Erişim Tarihi: 19.05.2016)
Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel Yayınevi, Ankara.
Yıldırım, F., Dökmen, Z., Mamatoğlu, N., Özuğurlu, M., Karabulut, E. ve diğ. (2011). “İşgücü Piyasasının Özürlüler Açısından Analizi”, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Kasım, Ankara.