DÖNEMEÇTE ROMANINA EDEBIYAT SOSYOLOJISI AÇISINDAN BIR BAKIŞ

Tarık Buğra’nın Dönemeçte romanı, edebiyat sosyolojisi bağlamında incelenmeye uygun metinlerden biridir. Eser, Tarık Buğra’nın çok partili hayata geçiş dönemini, bu dönemin getirdiği olumlu ve olumsuz durumları, bu sürecin toplum ve aydınlar üzerindeki tesirini ve bakış açısını Doktor Şerif, Handan ve Orhan arasındaki aşk üçgeninin arka plânında anlattığı bir dönem romanıdır. Romanda toplum ve aydın arasındaki çatışmadan Demokrat Parti’nin gelişim sürecine, Halk Partisi ve Millî Şef olarak nitelendirilen İsmet İnönü’ye, Demokrat Parti’nin kuruluşuyla bakışın nasıl değiştiğine, buğday fiyatlarının artmasıyla birlikte bir anda maddi refahı artan halkın parayı nasıl kullanacağını bilmeden savurmasına kadar dönemin toplumsal tarihine ışık tutan pek çok soruna değinilmiştir. Bu bakımdan eser, sosyolojik okumaya çok müsaittir. Adeta dönemin toplumsal olaylarına değinen gizli bir hazine niteliği taşır. Bu çalışmada 1946 ve 1948 yılları arası çok partili hayata geçiş sürecindeki sorunlar, bu sürecin işleyişi, aydınlar ve halk üzerindeki tesirleri örnekler üzerinden anlatılmıştır. Demokrat Parti’nin oluşumunu yeni tamamladığı bu süreçte politika, eğitim, kadın – erkek ilişkileri, aydın – halk kopukluğu gibi konulardaki sosyolojik saptamalar ve bu eksende yaşanan aydın – toplum çatışması çalışmada geniş bir şekilde ele alınmıştır.

AN OVERVIEW OF DÖNEMEÇTE NOVEL FROM IN THE PERSPECTIVE OF SOCIOLOGY OF LITERATURE

Tarık Buğra’s Dönemeçte novel is one of the most appropriate to examine is terms of literature sociology. This piece is a period novel which is described in background of Tarık Buğra’s love affoir between Doctor Şerif, Handan and Orhan and this piece is about Tarık Buğra’s passage period negative or positive silvations, this prossesing’s outlook and impression over public and endightened people. In the novel, many problems, which is about period’s public history, are mantioned from canflict between public and anlighttened people to devoloping process of Democrat batch, from İsmet İnönü who is chararterized Public (Halk) batch and nationel general to changing of standpaint thanks to foundation of Democrat batch and wealthy public thanks to increase in cost of grain, swang the money being not know how it should use; in terms of these that piece is very appropriate to read sociological. Almost that piece worths a secret treasure which mentions to social events. These two groups who are calls public and enlightened people are seen is shope of passage to multiple batch between 1946 and 1948 this process’s progress and different impressions on public and enlightened people are montioned at large giving examples ovet public and enlightened people’s conflicts. In the period of Democrat batch is getting wealthy, in the work, education, relation between men and women, segregation between public and enlightened people were handled at large.

___

  • Bağcı, Rıza, “Tarık Buğra’nın Dönemeçte Romanında Kişiler ve Karakterizasyon”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, II, (2009), s. 11-28.
  • Beyatlı, Yahya Kemal, Eğil Dağlar İstiklal Harbi Yazıları, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1966.
  • Buğra, Tarık, Dönemeçte, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
  • Cuma, Ahmet, “Edebiyat Sosyolojisi ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, V, (2009), s. 81-94.
  • Karpat, Kemal, Osmanlı’dan Gü̈nü̈mü̈ze Edebiyat ve Toplum, Timaş Yayınları, İstanbul 2009.
  • Oğuz, Öcal, “Dönemeçte Romanında Yapı ve Tema”, Tü̈rklü̈k Bilimi Araştırmaları Dergisi, 22, (2007), s. 101-117.
  • Tosun, İbrahim – Ali Koç, “Fatih Harbiye Romanına Edebiyat Sosyolojisi Açısından Bir Bakış”, Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, I, (2012), s. 24-39.
  • Uğurcan, Sema, Edebiyatımız II, Yazarlar, Meseleler, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012.
  • Youtube, “Demirkırat Belgeseli”, 32. Gü̈n, https://youtu.be/sBPfjeWbp9Q [Erişim tarihi: 26.02.2019].