Beyin ölümü kriterlerinin tarihsel gelişimi ve kadavradan organ nakline etkisi

İnsanlar, ölümü ve ölüm sürecini başlangıçtan beri merak etmiş,anlamaya ve tanımlamaya çalışmıştır. Hekimler de, tıptakigelişmelere paralel olarak ölümün tanımında birçok değişiklikyapmışlardır. Bu değişimlerden, 1959’da yapılan “coma dépassé”tanımı ve 1968 yılında yayınlanan Harvard kriterleri, “beyinölümü” tanımının yapılmasını sağlamıştır. Kadavradan organnakilleri de beyin ölümü tanımlamasıyla birlikte daha önemli birhale gelmiştir. Türkiye’de de, birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi“beyin ölümü” tanımı yasal düzenlemelerle uygulanmaktadır. Buyazıda, “beyin ölümü” tanımının tarihsel olarak gelişimi, vekadavradan organ nakline etkileri derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Beyin ölümü, Organ bağışı, Organ transplantasyonu, Türkiye, Kadavra,

-

People have wondered about death and process of death since the begining of time, trying to understand and explain it. Physicians change the definition of death as medical knowledge changes. The term “brain death” was introduced after the term “coma dépassé” had been defined in 1959 and a report about the “definition of irreversible coma” was published by Harvard Medical School in 1968. Cadaveric organ transplantation became more important with the introduction of the term “brain death”. In Turkey, “brain death” is used for legal and medical purposes according to the law as in most European countries. This article reviews the historical evolution of “brain death” and its effects on cadaveric organ transplantation.

Keywords:

Brain death, Organ donation, Organ transplantation, Turkey, Cadaver,

PDF

___

Daroff RB. The historical evolution of brain death from former definitions of death: Harvard criteria to present. The Signs of Death. Scripta Varia 110, Vatican City: The Pontificial Academy of Sciences, 2007:217-21.
Machado C, Ferrer Y, Portela L. The concept of brain death did not evolve benefit organ transplants. J Med Ethics 2007:33:197-200. doi: 1136/jme.2006.016931
Dorland’s Illusturated Medical Dictionary. 27th edition. London: W.B.Saunders Company, 1988.
Stedman’s Medical Dictionary. 26th edition. London: Williams&Wilkins Company, 1995.
Kocatürk U.Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü. 10.baskı. Ankara:Nobel Tıp Kitabevi, 2005.
Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınevi, 2007.
Feifel H. New Meanings of Death. New York:Mc-Graw Hill, 1977:4. Younger SJ, Arnold R.M, Schapiro R. The definition of death, contemporary controversies, Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1999:.3-10.
O’Malley CD. Andreas Vesalius of Brussels. Berkeley, Los Angeles: University of California Press, 1965.
Trubuhovic RV. History of mouth to mouth rescue breathing, Crit Care Resusc 2005:7:250-7.
Price JL. The evolution of breathing machines. Med His 1962:6:67 doi: 10.1017/S0025727300026867
Baker AB. Artificial respiration, the history of an idea. Med His 1971:15:4:336-50. doi: 10.1017/S0025727300016896
Pallis C. Whole brain death reconsidered-physiological facts and philosophy, J Med Ethics 1983:9:32-7. doi: 10.1136/jme.9.1.32
Younger S J , Arnold RM , Schapiro R. The definition of death, contemporary controversies. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1999:258.
Report of Ad Hoc Committee of Harvard Medical School to examine the definition of brain death. A definition of irreversible coma. JAMA 1968:205:337-40.
World Health Organization, Guiding Principles on human organ transplantation. The Lancet 1991:337:1470-1.
Atabek EM. Tıbbi Deontoloji Konuları. İstanbul: Yenilik Basımevi, 1983:177-9.
Veatch R. Transplantation ethics. Washington: Georgetown University Press, 2000: 202.
Statement issued by Honorary Secretary of the Conference of Medical Royal Colleges and their faculties in the United Kingdom. Diagnosis of brain death. Ann R Coll Surg Engl 1977;59:170-2.
Rogers A, Durand de Bousingen D. Bioethics in Europe. Netherlands: Council of Europe Press, 1995:210.
Görkey Ş. Hasta hakları. Medikal Etik 2003;4:100-26.
Text of Council of Europe on Bioethical Matters, Report on the Rights of Sick and Dying, Strasbourg, Council of Europe Publishing, 26-30 Jan 1976, Vol.6, Doc: 3699. 03/06/1979 tarihli resmi gazetede yayınlanan 29/05/1979 tarihli 2238 sayılı, Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkındaki Kanun (http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/16655.pdf , son erişim tarihi 20/10/13) 20/08/1993 tarihli 21674 sayılı resmi gazetede yayınlanan Organ Nakli Merkezleri Yönetmeliği , Ek-1 Beyin Ölüm Kriterleri, (http:// www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21674.pdf, son erişim tarihi 20/10/13) 01/02/2012 tarihli resmi gazetede yayınlanan Organ ve Doku Nakil Hizmetleri” Yönetmeliği, (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/02/20120201-4.htm, son erişim tarihi 21/10/13)
Wijdicks EFM. Brain death worldwide: Accepted fact but no global consensus in diagnostic criteria. Neurology 2002:58:20-5.
T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı, 03/03/1980 tarihli “organ nakli” konusundaki bildirisi (http://www2.diyanet.gov.tr/dinisleriyuksekkurulu/Sayfalar/OrganNakli.aspx son erişim 20/10/13)
Council of Europe, International Figures on Donation and Transplantation. Newsletter Transplant , 2011:16:34-6.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Organ Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı internet sitesi, Türkiye 2012 beyin ölümü verileri, (https://organ.saglik.gov.tr/web/Content. aspx?menu=(3)beyin_olumu_istatistikleri son erişim:19/06/2013)
Feifel H. New meanings of death. New York: McGraw Hill, 1977:99. Younger SJ , Arnold RM, Schapiro R. The definition of death, contemporary controversies. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1999:313-6.