Kur'an Yorumunda Mezhepsel Farklılığın Dil Kurallarına Yansıması -Akıbet Lâmı Örneği

Tefsir ilminde farklı yorumların çıkmasının öncelikli sebeplerinden bir tanesi mezhepsel farklılık ve müfessirin mensup olduğu kelâmi paradigmadır. İki farklı yorumcu aynı metinden farklı yorum çıkarma gayretinde olduğu için aynı zamanda dil alanında da farklı anlamlar ortaya çıkarma gayretinde olmaları gerekmektedir. Bundan dolayı da Arap dil kurallarını da farklı yorumlamışlardır. Bunu yaparken Arap dilinin farklı anlamlar elde etme imkanı tanıyan esnek yapısından faydalanmışlardır. O kadar ki lam harfine hangi işlevin yükleneceği, hangi mananın takdir edileceği bile müfessirlerin mensup oldukları kelami ekole ve ön kabullere göre değişmektedir. Çalışmamızda farklı mezheplere mensup kişilerin akıbet lamını hangi sebeplerle tercih ettikleri, bu anlamı tercih ederken hangi dinamiklerin rol oynadığı ve müfessirin itikadi düşüncesinin bu yorum üzerindeki etkisini tartışacağız.

Reflaction of Secterian Differences in Interpritation of Quran to Languange Rules -The Case of Aqibet's Lam

One of the primary reasons for the emergence of different interpretations in tafseer of Qur'an is sectarian differences and theological paradigm that commentator belongs. Be- cause of two different commentators are in effort to inference defferent interpratations from the same texts it's normally they are in same effort in the language field. Therefore they interpretationed the Arabic languange's rules defferently. Commentaries benefited from flexible structure of Arabic language that give opportunity to obtain different mean- ings. So much so that functions that will be installed on letter of lâm and meanings that will be dedected for it varies according to theological paradigm that commentators be- long and their preconceptions. In our study we will discuss the meanings that persons be- long to defferent sectarians gave to "aqibet's lâm", which dinamics played rol in giving this meanings and effects of commentary's theological thought on this interpratation.

PDF

___

Abbâs Hasen, en-Nahvu'l-vâfî, Dâru'l-meârif, ty.
Abdurrahman b. Ali b. Muhammed İbnü'l-cevzi, Zâdu'l-mesîr, el-Mektebetü'l-İslâmî, Beyrut, 1404. Âlûsî, Mahmûd Ebu'l-Fadl, Rûhu'l-Meânî fî Tefsiri'l-Kur'ani'l-Azîm ve's-Seb'i'l-Mesânî, Dâru ihyâi't-türâsi'larabi, Beyrut, ty.
Beydâvî, Abdullah b. Ömer, Envarü't-Tenzil ve Esrarü't-Tevil, Dâru'l-fikr, Beyrut, ty.
Bolelli, Nusrettin, İFAV Yayınları, Belâgat Beyan-Meânî- Bedî' İlimleri Arap Edebiyatı, İstanbul, 2009.
Deliçay, Tahsin, "Harf-İ Cerlerin Fiile Anlam Kazandırması: Kur'an-ı Kerim Örneği", Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl. 2012/2.
Derviş, Muhyiddin b. Ahmed Mustafa, İ'râbü'l-Kur'ân ve Beyânuh, Dâru İbn Kesîr, Şam, 1415.
Durmuş, İsmail, "Harf", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, 1997, XVI, 158.
Ebu Ca'fer Ahmed b. Muhammed İsmâil en-Nahhas, İ'râbü'l-Kur'ân, Tahkik: Züheyr Gâzi Zâhid, Âlemü'lKütüb, Beyrut, 1988.
Ebû Hayyân el-Endelüsî, Tefsîru el-Bahru'l-muhît, Dâru'l-kütübi'l-ilmiyye, Beyrut 2001.
Ebu Muhammed b. Atıyye, el-Muharraru'l-vecîz fî Tefsiri'l-Kitâbı'l-azîz, Dâru'l-kütübi'l-ilmiyye, Beyrut, 1993.
Ebu'l-Kâsım b. İshak el-Zeccâci, el-Lâmât, thk. Mâzin Mubârek, Dâru'l-fikr, Dımeşk, 1985.
Ebü'l-Hasan İbn Ebû Bişr Ali b. İsmail b. İshak Eş'arî, Makâlâtü'l-İslâmiyyîn ve'htilâfi'l-musallîn, Dâru Nehdati'l-Mısriyye, Kahire, 1950.
Hâlid Abdurrahmân el-Akk, Usûlü't-Tefsîr ve Kavâiduh, Dâru'n-nefâis, Beyrut, 1986.
Hâzin, Alâuddin Alî b.Muhammed b. İbrahim el-Bağdâdî, Lübâbu't-Te'vîl fî Me'âni't-Tenzîl, Dâru'l-fikr, Beyrut, 1979.
İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir, Tefsîru't-Tahrîr ve't-Tenvîr, Dâru Sehnûn li'n-Nesr ve't-Tevzî', Tunus, ty. İbn Hişâm, Cemaluddin ibn Yusuf, Muğni'l-Lebib an Kütübi'l-Garîb, Dâru'l-fikr, Beyrut, 1987.
Kadı Abdulhcebbâr b.Ahmed el-Hemedânî, el-Muğnî fi Ebvâbi't-Tevhid ve'l-Adl, Mısır, 1962.
Kadı Abdulcebbar, Şerhu Usûlü Hamse, Kahire, 1965.
Kadı Abdulcebbar, Müteşâbihü'l-Kur'an, Kahire, 1969.
Kefevî, Ebu'l-Beka Eyyub ibn Musa Hüseynî, el-Külliyât, thk. Adnân Derviş, Muhammed el-Mısrî, Müessesetü'r-risâle, Beyrut, 1419.
Muhammed Abduh, el-İslâm ve'n-Nasrâniyye, Dâru'l-hadâse, 1988.
Muhammed Abduh-Muhammed b. Ali Reşid Rıza, Tefsiru'l-Menâr, el-Hey'etü'l-Mısriyye'l-âmme lil-Kitâb, Kahire 1990.
Muhammed b. Hüseyn el-Kummî en-Neysâbûrî, Garâibü'l-Kur'an ve Rağaibü'l-Furkân, Dâru'l-kütübi'lilmiyye, Beyrut, 1416.
Muhammed Ebû Zehra, Usûlü'l-Fıkh, İstanbul, ty.
Nesefî, Ebu'l-Berekât, Medâriku't-tenzîl, Dâru'n-nefâis, Beyrut 2005.
Öztürk, Mustafa, Kur'an'ın Mu'tezilî Yorumu Ebû Müslim el-İsfehânî, Örneği, Ankara Okulu, Ankara, 2004.
Râzî, Fahruddîn Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer, Mefâtihu'l-Ğayb, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut, 1997.
Şenkîtî Muhammed Emin, Men'u Cevazi'l-Mecâz fi'l-münezzeli li't-teabbüdi ve'l-i'câz, Dâru Âlemi'l-fevaid, Cidde, ty.
Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethu'l-Kadîr, Dâru ibn Kesir, Dımeşk, 1414.
Tehânevî, Allâme Muhammed Ali, Keşşâfu Istılâhâti'l-Fünûn ve'l-Ulûm, thk: Ali Dehrûc, Mektebetü Lübnan, Beyrut, 1996.
Zemahşeri, Ebü'l-Kâsım b. Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf An Hakâikı Gavâmizı't-Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl, thk: Abudurrezzâk el-Mehdî, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut, ty.