Kelâle (Yansoy) Hısımların Mirasçılıklarıyla Alakalı Meşhur Bir Mesele: Müşerreke
Sahabe döneminden itibaren İslam miras hukukunda üzerinde ihtilaf ve tartışmaların bulunduğu bahislerden birisi de müşerreke meselesidir. Yansoy (kelâle) hısımların mirasçılıklarıyla ilgili olan bu mesele öz ve anne bir kardeşlerin birlikte bulunduklarındaki mirasçılıklarının keyfiyeti; yani öz kardeşlerin, anne bir kardeşlerin hisselerine ortak edilip edilmeyeceğiyle alakalıdır. Bu bahis ayrıca, mûrisin fürûu ile usül hısımlarının mirasçılık ve hisselerini ilgilendirmesi açısından da önem taşımaktadır. Bu makalede, meseleye ilişkin farklı görüş ve delillerin miras hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır
A Noted Islamic Inheritance Issue with Collateral Heirs: al-Musharaka
Al-Musharaka is one of the main issues of Islamic Inheritance Law, which has led to many controversies, different opinions and discussions since the time of the Prophet's companions. This problem, which can be defined as sharing full brothers and sisters with uterine siblings, is important not only for the true nature of it, but also for the concern of inheritors’ shares. This study aims at determining juridical opinions relating to the subject and evaluating them within the frame of inheritance rules.
___
- Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdurrezzük b. Hemmam es-Sananî, el-Musannef, nşr. Habiburrahman Azami, el-Meclisül-İlmî, Beyrut 1983.
- Aktan, Hamza, Mukayeseli İslâm Miras Hukuku, İşaret Yayınları, İstanbul 1991.
- el-Bakarî, Şemsüddîn Ebül-İkrâm Muhammed b. Kâsım, Hâşiye alâ şerhir-rahbiyye lil-Mardînî, nşr. Mustafa Dîb el-Boğa, Dârül-Kalem, yy. 1998/1419.
- Bardakoğlu, Ali, Ferâiz, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1995, XII, ss. 362-363.
- Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, es-Sünenül-kübrâ, Dâiretül-Maârifil-Osmaniyye, Haydarabad 1933/1352.
- Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâil, es-Sahîh, nşr. Mustafa Dîb el-Boğa, Dâru İbn Kesir, Beyrut 1407/1987.
- el-Cürcânî, Ebül-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, Şerhus-sirâciyye, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul 1903/1322.
- ed-Demîrî, Ebül-Bekâ Kemâleddin Muhammed b. Musa b. İsâ, en-Necmül-vehhâc fî şerhil-Minhâc = Şerhu Minhâcit-tâlibîn lin-Nevevî, Dârül-Minhâc, Beyrut 2004/1425.
- Ebû Dâvud, Süleyman b. Eşas, es-Sünen, Dârül-Kütübil-Arabî, Humus 1393/1973.
- Ebû Zehre, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa, Ahkâmüt-terekât vel-mevârîs, Dârül-Fikril-Arabî, Kahire 1963.
- el-Habrî, Ebû Hâkim Abdullah b. İbrâhim, Kitâbüt-telhîs fî ilmil-ferâiz, nşr. Nasır b. Fenhir Ferîdî, Müessesetür-Risâle, Beyrut 1995/1416.
- el-Mâverdî, Ebül-Hasan Ali b. Muhammed, el-Hâvîl-kebîr, nşr. Ali Muhammed Muavvez, Dârül-Kütübil- İlmiyye, Beyrut 1994.
- İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah, el-İstizkâr, nşr. Abdülmuti Emin Kalaci, Dâru Kuteybe, Beyrut 1993.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrahim, el-Musannef, nşr. Muhammed Avvame, Dârül-Kıble, Cidde 2006.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali, el-Muhallâ, nşr. Muhammed Münir Dımaşki, İdâretüt-Tıbaatil- Müniriyye, Kahire: 1932/1351.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed, el-Muğnî, nşr. Abdullah b.
- Abdülmuhsin et-Türkî vd. Hecr lit-Tıbaa ven-Neşr, Kahire 1992.
- İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, es-Sünen, nşr. Muhammed Fuad Abdülbâkî, Beyrut: Dârül-Fikr, ty.
- İbn Rüşd, Ebul-Velid Muhammed b. Ahmed, Bidâyetül-müctehid, Kahraman Yayınları, İstanbul 1985.
- İbnül-Hâim, Ebül-Abbâs Şihâbüddin, el-Füsûl fil-ferâiz = el-Füsûlül-mühimme fî ilmi mevârisil-ümme, nşr. Abdülmuhsin b. Muhammed b. Abdülmuhsin el-Münif, Riyad 1994.
- İbnül-Mecdî, Ebül-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Receb, et-Talîk alâ Nazmil-leâli fî ilmil-ferâiz, nşr.
- Ahmed b. Muhammed er-Rifai, Câmiatül-İslâmiyye, Medine 2008/1429.
- İbnül-Münzir, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhim, el-İşrâf alâ mezâhibil-ulemâ, nşr. Ebû Hammad Sagir Ahmed el-Ensârî, Mektebetu Mekketis-Sekafiyye, Resulhayme 2004/1425
- el-Kalvezânî, Ebül-Hattâb Necmeddin Mahfûz b. Ahmed, et-Tehzîb fil-ferâiz vel-vesâyâ, nşr. Muhammed Ahmed Havlî, 1. bs., Mektebetül-Ubeykân, Riyad 1995.
- el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, el-Câmî li ahkâmil-Kurân, nşr. Hişam Samîr el-Buhârî, Dâru Âlemil-Kütüb, Riyad 2003.
- el-Meşrikî, İbrâhim b. Abdullah, el-Azbül-fâid şerhi umdeti külli fârid, Matbaatül-Halebiyye, yy 1952/1372.
- Müslim, Ebül-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nişâbûrî, es-Sahîh, nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Dâru İhyâit- Türâsil-Arabî, Beyrut ty.
- Saîd b. Mansûr, Ebû Osman Saîd b. Mansur, Sünenu Saîd b. Mansur = es-Sünen, nşr. Habiburrahman Azamî, Dârül-Kütübil-İlmiyye, Beyrut 1985.
- es-Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed, el-Mebsût, Matbaatüs-Saade, Kahire ty.
- Seydişehrî, Mahmud Esad, Ferâidül-ferâiz, Selanik Matbaası, Dersâadet 1907.
- Sıbtül-Mârdînî, Sıbtül-Mardînî, Şerhür-rahbiyye, nşr. Mustafa Dîb el-Boğa, Dârül-Kalem, 1998.
- Sıbtül-Mardînî, Şerhul-fusûlil-mühimme fî mevârisil-ümme, nşr. Ahmed b. Süleyman Yusuf Urinî, Dârül-Asıme, Riyad 2004.
- eş-Şâfiî, Muhammed b. İdris, Kitâbül-Üm, nşr. Fevzi Abdülmuttalib, Dârül-Vefâ, yy. 2001.
- eş-Şeybânî, Muhammed b. Hasan, el-Hucce alâ ehlil-medîne, Vizâretül-Maârif, Beyrut 1964.
- eş-Şevkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali, el-Mebâhisüd-dürriye fil-meseletil-hımâriyye, el- Fethür-rabbânî min fetâval-İmâm eş-Şevkânî, nşr. Ebû Musab Muhammed Subhi b. Hasan Hallak, Mektebetül-Cilil-Cedîd, Sana 2002/1423, X, ss. 4865-4898.
- eş-Şeybânî, el-Asl, Süleymaniye Ktp, Cârullah, nr. 576.
- eş-Şinşevrî, Cemâlüddîn Muhammed b. Abdullah, Fethül-karîbil-mücîb bi- şerhi Kitâbit-Tertîb, el- Matbaatül-Behiyye, Kahire 1893/1301.
- eş-Şîrâzî, Ebû İshak Cemâleddin İbrâhim b. Ali, el-Mühezzeb fil-fıkhil-İmâm
- eş-Şafiî, Dârül-Kalem,Dımaşk 1996.
- Yazıcı, Abdurrahman, İslam Miras Hukukunda Asabe Yoluyla Mirasçılık, (Yayımlanmamış Doktora Tezi),İstanbul Üniversitesi SBE, 2011.