OSMAN EYÜPOĞLU, ERKAN PERŞEMBE

İŞLEVSELLİK AÇISINDAN AHLAK-DİN İLİŞKİSİ

Sosyolojik açıdan ahlak ile din arasında iki temel ilişki vardır. Bunlardan biri, ahlak ve dinin özü itibariyle ne olduğunu irdeler. Diğeri de ahlakın ve dinin toplumsal açıdan ne işe yaradığı üzerinde durur. Realite açısında nasıl ki ruh ile beden ayrı ayrı ele alınamazsa, benzer şekilde öz ile işlev veya din ile ahlak da birbirinden ayrı ayrı ele alınamaz. Bir şeyin özü ile işlevi arasındaki ayırım realite dünyasında değil; zihinde var olan bir ayırımdır ve sadece o şeyi tahlil etmemizi kolaylaştırır. Bu nedenle imanı kuvvetli ama ameli zayıf Müslüman olmaz. Kur’an’a göre gerçek namaz kötülüklerden uzaklaştırır. Burada öz; imanı/dini, işlev de ameli/ahlakı temsil etmektedir. İman ile amelin veya din ile ahlakın ayrı ayrı şeyler değil de bir bütün olduğunu tüm eğitim süreçlerinde işleyebilirsek, o zaman özü-sözü-eylemi arasında tam uyum olan sağlam zihniyetli kişiler yetişmeye başlayabilir. Sağlam zihniyetli bireyler demek de, Türk-İslam dünyasının geri kalmışlıktan kurtulmaya başlaması anlamına gelecektir.

RELATIONSHIP BETWEEN MORALITY AND RELIGION FROM POINT OF FUNCTIONALITY

There are two relations between morality and religion from point of Sociology. One of them examines what morality and religion is in essence. The other focuses on what morality and religion is useful for society. How soul and body cannot be thought separately from each other in terms of reality, at the same way essence and function or morality and religion cannot be handled separately from each other. The separation between essence and function is not in realistic world but just it exists in the mind and this separation make easy just to examine it. For this reason, a Muslim cannot be that his/her faith is strong but his/her good deeds are weak. According to the Qur’an, a true prayer removes Muslims to do wrong things. In this situation, while essence represents to faith/religion, function represents to good deeds/morality. If we teach at all educational settings that faith and good deeds are not separate things but they are whole, we can succeed in bringing up people who had a balance between their essences, sayings and deeds. Sound mentality people mean that the world of Turk-Islam will begin to get rid of from being backwardness.

PDF

___

Ateş, Süleyman, Kur’an’ı Kerim’in Evrensel Mesajına Çağrı, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1990.
Aydın, Mehmet S., Tanrı-Ahlâk İlişkisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1991.
Berger, Peter L., Dinin Sosyal Gerçekliği, Çeviren: Ali Coşkun, İnsan Yayınları, İstanbul, 1993.
Düzenli, Muhittin, “Çağdaş Hadis Tartışmaları Bağlamında Dinamik Hadis Algısı”, Bilim, Ahlak ve Sanat Bağlamında Çağdaş İslam Algıları Sempozyumu (26-28 Kasım 2010), Samsun, 2011, (ss.213-237).
Efgani, C. ve Abduh, M., Urvetu'l-Vuska, Çeviren: İbrahim Aydın, Bir Yayınları, İstanbul.
el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlu’l-İlbâs, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, Cilt: 1, 1985.
es-Sicistani, Ebû Dâvud, Sünen, Çeviren: İbrahim Koçaşlı, Milsan Yayınları, İstanbul, 1983.
Eyüpoğlu, Osman, Kur’an’da İtaat Kavramının Sosyal Psikolojik Tahlili, İz Basma, Bişkek, 2006.
Garaudy, Roger, 20. Yüzyıl Biyografisi, Çeviren: Ahmet Zeki Ünal, Fecr Yayınları, Ankara, 1989.
Günay, Ünver, Din Sosyolojisi Dersleri, Kayseri, 1993. ————, Din Sosyolojisi, 6. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul, 2005.
Kurt, Abdurrahman, Din Sosyolojisi, Dora Yayınları, Bursa, 2011.
Mâlik, b. Enes, el-Muvatta’, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1413/1992.
Oliphant, M. L., “Günümüzde Bilim”, Bilim Tarihi, Çeviren ve Hazırlayan: Cemal Yıldırım, 4. Baskı, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1994.
Rahman, Fazlur, Tarih Boyunca İslami Metodoloji Sorunu, Çeviren: Salih Akdemir, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1995.
Turner, Bryan S., İslam Kapitalizm ve Weber Tezleri, Çeviren: Mustafa Özel.
Tümer, Günay, “Çeşitli Yönleriyle Din”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XXVIII, Ankara, 1986.
Usta, Niyazi, “Din ile İlgili Tutumlarımız ve Paradigma-Metodoloji Sorunu”, Dini Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 22, Mayıs-Ağustos 2005, (ss.91-104).
————, “Ahiret İnancında Yabancılaşmanın İktisadi Zihniyet Yansımaları”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, Güz 1996.
————, “Yaygın Din Eğitimi Hizmetlerinin Zihniyet Değişimindeki Rolü”, Din ve Toplum Yazıları (içinde), Platin Yayınları, Ankara, 2008, (ss.99-108).
————, “Unutulan Dindarlık Değerlerimiz”, Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 25, Güz 2005.
Weber, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Çeviren: Zeynep Aruoba, Hil Yayınları, İstanbul, 1985.
Wells, Calwin, İnsan ve Dünyası, 3. Basım, Çeviren: Bozkurt Güvenç, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1994.