1980-2020 Yılları Arasında Medyada Kadın Temsilinin Dönüşümü

Cumhuriyet tarihimiz boyunca ekonomik ve siyasi yapılardaki değişimlerin neticesinde çeşitli toplumsal normlar oluştuğu ve yaygınlaştırıldığı bilinmektedir. İktidarın ideolojik yapısının yansıması olarak oluşturulmuş olan normların yaygınlaştırılmasında ise medya yayınlarının önemli bir etkisi olduğu yapılan çalışmalarda ortaya koyulmuştur. Butler’in öne sürdüğü, toplumsal alanda özne olarak varlık gösteren kadın, ideolojik ve söylemsel pratiğin birleşimidir, düşüncesinden hareketle gerçekleştirdiğimiz araştırmamızda, iktidar yapılarının onar yıllık süreler ile değişmesi sonucu ideal kadın normlarındaki temsilin değişmesi arasındaki ilişkiyi analiz etmeye çalışmak amaçlanmıştır (2012, s.44). Bu amaçla 1980-2020 yılları arasındaki kırk yıllık dönemde her on yıl için yıllık bir sayı olacak şekilde seçilen, dönemin çok satan kadın dergilerinden dergilerinden Elele Dergisi içerik analizine tabi tutulmuştur. Örneklem yapılarındaki eğilimi belirleyebilmek, karşılaştırma yapabilmek ve sayısal değerler elde edebilmek açısından oldukça kullanışlı olan içerik analizi yöntemi ile feminist perspektifte hazırlanmış kadın temsili kategorileri araştırılmıştır. Medyada Kadın temsilini “annelik”, “cinsel obje olarak kadın” ve “kariyer sahibi kadın” olarak üç kategoride sınırlayan ve idealize eden içerik yapılarının dönemin siyasi ve ekonomik özellikleri ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın amacı dönemsel olarak içerik yapısı değişim gösteren kadın dergilerindeki kadın temsillerinin, iktidar yapıları ile ilişkisini anlayabilmektir. Tarihsel süreçteki kadın temsilinin dönüşünü analiz edebilmek açısından önemli olduğunu düşündüğümüz araştırmamızın sonuçlarına göre; ülke içindeki dönemsel ideal kadın temsilinin, ülkenin dönemsel, ekonomik ve siyasi yapısı ile ilişkili olarak şekillendiği analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kadın temsili, medyada kadın temsili, ideoljik kimlik, toplumsal cinsiyet

PDF

___

Agacinski, S. (2005) “Kadınların En Güzel Tarihi” Çev: Yonca Dalar, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Alemdar, K. (1999), Kitle İletişiminde Temel Yaklaşımlar. Savaş Yayınevi, Ankara.
Bailey, M. (2009), “Editor’s Introduction”, Narrating Media History, Bailey, M (Ed.), Routledge, London and New York.
Boratav, K. (2005). İktisat Tarihi (1981-2002) Türkiye Tarihi 5: Bugünkü Türkiye 1980-2003 Cilt: 5. Cem Yayınevi, İstanbul
Butler, J. (2012). “Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi”. Çev. Başak Ertürk. Metis Yayınları, İstanbul.
Dağtaş, B, (2009), Reklam Kültür Toplum, Ütopya Yayınları, Ankara.
Foucault, M. (2012). Cinselliğin Tarihi (Çev. H. U. Tanrıöver) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Fromm, E. (2004). “The Dogma Of Christ And Other Essays On Religion, Psychology And Culture”, Routledge Classics, New York.
Giddens, A. (2012). “Sosyolojinin Savunusu”, Çev. İbrahim Kaya, Say Yayıncılık, Ankara.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1991). “İnsan, Aile, Kültür”, Remzi Kitapevi, İstanbul.
Kongar, E. (1985), “Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği”, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Kozanoğlu, C. (1995). Cilalı İmaj Devri: 1980’lerden 90’lara Türkiye ve Starları. İletişim Yayınları, İstanbul.
Mutlu, E. (2005), Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya, Ütopya Yayınevi, Ankara.
Oktay, A. (1987). Toplumsal Değişme ve Basın 1960-1986 Türk Basını Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma, Say Yayıncılık, Ankara.
Özer; İ. (2005). Avrupa Yolunda Batılaşma Ya Da Batılılaşma: İstanbul’da Sosyal Değişimler. Truva Yayınları, İstanbul. Ritzer ve Stepnisky, (2018) “Modern Sosyoloji Kuramları”, De Ki Yayınevi, Ankara.
Simmel, G. (2014). “Paranın Felsefesi”. İthaki Yayınları, İstanbul.
Tekinalp, Ş., Uzun, R. (2009) İletişim Araştırmaları ve Kuramları, Beta Yayınları, İstanbul.
Ulağlı, S. (2020). “Toplumsal İletişim Dili Olarak Kimlikler”, Motto Yayınları, İstanbul.
Uslu, Z. K. (2001). Yazılı ve Görsel Medyada Magazinleşmenin Tarihsel ve Sosyolojik Dinamikleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
Yaylagül, L. (2012), Kitle İletişim Kuramları, Dipnot Yayınları, Ankara.