Osmanlı Ekonomi ve Finans Sisteminde Banker Bir Aile: Camondolar

Osmanlı İmparatorluğu XVIII. yüzyıldan itibaren sık sık ekonomik ve mali sıkıntılarla karşı karşıya kalmıştır. Ardarda gelen savaşlar, artan ordu ve saray masrafları nedeniyle mali bunalımlar ve bütçe açıkları süreklilik kazanmıştır. Artan bütçe açıklarını kapatabilmek amacıyla başvurulan yollardan biri “Galata Bankerleri” olarak bilinen büyük sarraflardan borç almaktı. Borç alınan bu bankerler arasında Camondo ailesi de yer almıştır. Bu çalışmanın amacı, XIX yüzyılın en etkin bankerlerinden olan Camondo ailesinin Osmanlı İmparatorluğu ile olan finansal ve ekonomik ilişkilerini incelemektir. Çalışmanın sonucu ise Camondo ailesinin sadece finans (bankacılık) alanında değil, kurduğu işletmeler, verdiği istikrazlar, Osmanlı devlet adamlarıyla siyasi ilişkileri ve bir Yahudi aile olarak başkent İstanbul’da kazandığı ayrıcalıklar söz konusu dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nu ekonomik ve siyasi birçok açıdan etkilemiş olmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Comandolar, Galata Bankerleri, Bankacılık, Osmanlı İmparatorluğu

PDF

___

Akar, Ş.K. (2001). Osmanlı Devleti’nde Kısa ve Uzun Vadeli İç Borçlanmanın Gelişimi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. 51, 2.
Akyıldız, A. (2003). Para Pul Oldu Osmanlı’da Kağıt Para, Maliye ve Toplum. 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
Al, H., Ş. K. Akar ve K. Bayraktar (2014). Osmanlı Finans Sisteminde Modernleşme 1: Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye’de Merkez Bankası Arayışları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
Anonim (1994). Su. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 7, 48.
Anonim (2009). Dersaadet Ticaret Odası 1882-1923. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
Assauline, P. (1998). Camondoların Sonuncusu. İstanbul: Can Yayınları.
Avcı, M. (1994). Tercümanı Hakikat. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 7, 253.
Aydın, V. (2002). Osmanlı Maliyesinde Bir İç Borçlanma Örneği Olarak Esham Uygulaması. Türkler Ansiklopedisi. 14, 605-613.
Bağış, A. İ. (1983). Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler: Kapitülasyonlar-Beratlı Tüccarlar Avrupa ve Hayriye Tüccarları (1750-1839), Ankara.
Bayraktar, K. (2002). Osmanlı Bankası’nın Kuruluşu, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 3(2), 71-88.
Buluş, A. (2010). Vergi Toplamanın Özerkleştirilmesinin Vergi Toplamanın Etkinliğine Katkısı: İltizam Sistemi ile Bir Mukayese. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19, 81-82.
Çelebi, B. (1994). İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 4, 234.
Çelebi, M. E. (2011). Galata ve Pera’da Otel Yapılarının Gelişimi (1840-1914). Sigma 3, 300-307.
Çelik, Z. (1986). 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Çetin, C. (2009). Baltazzi Ailesinin İktisadi Faaliyetleri ve Osmanlı Maliyesi İle ilişkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demirkaya, G. (2010). İstanbul Beyoğlu’nda 19. Yüzyılda Banker Camondo Yapıları ve Adahan’ın Özellikleri, Yeniden Kullanım Önerisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Erdem, E. (2006). Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası: Dönemsel Bir Analiz. Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi. 56, 10.
Erdoğan, S. (1993), Türkiye’de Bankacılığın Tarihsel Gelişimi, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, 6, 483-496.
Genç, M. (1995). Esham. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 11, 377.
Güleryüz, N. (1994). Kamondo, Avram. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 4: 404.
Hulkiender, M. (2003). Bir Galata Bankerinin Portresi: George Zarifi (1806- 1884). İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları.
İpek, N. (2011). Selanik ve İstanbul’da Seçkin Yahudi Bankerler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kayserilioğlu, R. S. (1998). Dersaadet’ten İstanbul’a Tramvay. İstanbul: İ.E.T.T Yayınları.
Kazgan, H. 1995. Osmanlıda Avrupa Finans Kapitali. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kazgan, H. (2014). Galata Bankerleri. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
Kıray, E. (1995). Osmanlı’da Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Manav, N. (2009). Devlet-Banker İlişkileri Çerçevesinde Baltazzi Ailesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü.
Naza, E. (1994). Şirket-i Hayriyye. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 7, 181-184.
Oğlakçı, M. (2007). Galata Bankerlerinin Osmanlı Devlet Maliyesi Sistemine Etkileri: Baltazzi (Baltacı) Ailesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ortaylı, İ. (1987). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Hil Yayın.
Özdemir, B. (2009). 1854-1914 Borçlanmaları Galata Bankerleri ve Osmanlı Bankası Düyun-u Umumiye İdaresi Türkiye Cumhuriyeti’nin Kabul Ettiği Osmanlı Devlet Borçları. Ankara: Ankara Ticaret Odası Yayını.
Özdemir, B. (2009). Osmanlı Devleti Dış Borçları. Ankara: Ankara Ticaret Odası Yayınları.
Pamuk, Ş. (2014). Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Sakaoğlu, N. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Tarih Sözlüğü. İstanbul: İletişim Yayınları.
Seyitdanlıoğlu, M. (2010). Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Silier, Oya (1975), 1920’lerde Türkiye’de Milli Bankacılığın Genel Görünümü, Türkiye İktisat Tarihi Semineri Metinler/ Tartışmalar 1973, Ed. Osman Oktar, Hacettepe Matbaacılık, Ankara.
Sunay, C. (2002). Belediyeciliğin Doğuş Sürecinde Osmanlı. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3, 113-133.
Şeni, N. (2008). Seni Unutursam İstanbul… İstanbul: Kitap Yayınevi.
Şeni, N. ve Tarnec, S.L. (2010). Camondolar Bir Hanedanın Çöküşü. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Tabakoğlu, A. (2014). Türkiye İktisat Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.
TDK (2017). Levanten, http://www.tdk.gov.tr/ (12.03.2017).
Timur, T. (1990). Bir Osmanlı Banker Ailesi Kamondo’lar. Tarih ve Toplum. 64: (74), 56.
Toprak, Z. (1993). Belediye. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 2, 138-140.
Tugay, E.Ç. ve Tugay, M.S. (2009). Kamondo Han. İstanbul: İlke Basın Yayın.
Yorulmaz, Ş. (1995). "Tarih Sürecinde Bir Zümre: Levantenler." Dokuz Eylül Üniversitesi Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2:129-136.