Kentsel Dönüşümde Finansman Yöntemleri ve Kamu Müdahalesi

Türkiye’de artan nüfusun ihtiyaçlarına cevap verecek bir konut üretiminin yanı sıra riskli olarak belirlenmiş yaklaşık on dört milyon konutun yenilenmesi ya da güçlendirilmesi için önemli bir finansman ihtiyacı bulunmaktadır. Sağlıklı bir konut politikasının yürütülebilmesi ve kentsel dönüşümün gerçekleştirilebilmesi için yürürlükteki araçlar dışında yeni maliye ve finansman araçlarının yürürlüğe konulması ve yaygınlaştırılması gerekmektedir. Çalışmada, kentsel dönüşümle ilgili tarafların kullanabilecekleri yeni finansman yöntemlerinin neler olabileceği ele alınmıştır. Literatür incelemesi sonucu ulaşılan yeni yaklaşımlar olarak, gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçları ve değer yakalama yöntemleri, kentsel dönüşüm finansmanında ülkemizde uygulanması önerilen araçlardır.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel Dönüşüm, Kentsel Dönüşüm Finansmanı, Değer Yakalama Yöntemleri

Financing Methods and Public Intervention in Urban Transformation

Turkey has a significant financing requirement for residential construction, which will satisfy the needs of the growing population, in addition to the financing requirement for the replacement or reinforcement of nearly fourteen million residencies, which were identified as risky. In order to sustain a healthy housing policy and to be able to realize urban transformation; there is need to put new public and private financing tools into action, as well as to generalize them. In the study, potential new financing methods that can be used by the parties related to urban transformation are discussed. As a result of the literature review, real estate based capital market instruments and value capture methods are the tools proposed in Turkey in the financing of urban transformation.

PDF

___

Adair Alastair, Berry Jim, Mcgreal Stanley, Deddis Bill, Hirst Suzanne (2000). “The Financing Of Urban Regeneration”, Land Use Policy (17) 147-156.
Amirtahmasebi, Rana vd. (2016). Regenerating Urban Land: A Practitioner's Guide To Leveraging Private Investment.Urban Development; World Bank, Washington.
Ataöv Anlı, Osmay Sevin (2007). “Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım” Metu Jfa, 24/ 2, 57-82.
Ayhan, Fatma (2013). “Kentsel Dönüşüm Kavramı ve Tarihsel Gelişimi”, Kentsel Dönüşüm Hukuku (Edit: Yasin, Melikşah ve Şahin, Cenk) İstanbul Üniversitesi
S.S.Onar İdare Hukuku ve İlimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, No:2013/1.
Cabernet (Concerted Action on Brownfield and Economic Regeneration Network) (2005), State Aid Action Plan: Consultation Document. http://ec.europa.eu/competition/state_aid/reform/comments_saap/37279.pdf (13.09.2017).
Coşkun, Yener (2015). Türkiye’de Konut Finansmanı: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Türkiye Bankalar Birliği Yayın No: 310.
Coşkun, Yener (2016). Kentsel Dönüşümün Kent ve Ülke Ekonomisine Etkileri. http://gayrimenkulturkiye.com/2016/03/04/kentsel-donusumun-kent-ve-ulke-ekonomisine-etkileri/
Couch, C. vd. (Eds.) (2003). Urban Regeneration İn Europe. Oxford: Blackwell Publishing.
ÇŞB (2014). Kentsel Dönüşüm İçin İmar Hakkı Transferi Geliyor. http://www.csb.gov.tr/turkce/?Sayfa=faaliyetdetay&Id=1134 (28.05.2018).
CTS (Center for Transportation Studies) (2009). Value Capture for Transportation Finance.
Dye, Richard F., England, Richard W. (2010). Assessing the Theory and Practice of Land Value Taxation. Lincoln Institute of Land Policy. Policy Focus Report/Code PF025.
Medda, Francesca Romana ve Modelewska, Marta (2009). Land Value Capture As A Fundıng Source For Urban Investment: The Warsaw Metro System. Better Government Program 2009-10.
Gale, Dennis E. (1977). “The Transfer of Development Rights: Some Equity Considerations”, 14 Urban Law Ann., 81-100.
Genç, Fatma Neval (2008). “Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü”, Yönetim ve Ekonomi, Sayı 15, 115-130.
Göksu, A. Faruk. (2003). “Kentsel Dönüşüm Projelerinde Yenilikçi Yaklaşımlar”, 11-13 Haziran, Yıldız Teknik Üniversitesi, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu.
Görgülü vd. (2006). “Mahalle Ölçeğinde Kentsel Dönüşüm Modeli – Küçükbakkalköy Örneği”, İstanbul’un Eylem Planlamasına Yönelik Mekânsal Gelişme Stratejileri Araştırma ve Model Geliştirme İşi, YTÜ, ŞBPB, İstanbul.
Hacıibrahimoğlu, Nurhan (2013). “Kentsel Dönüşüm Yöntemleri”, Kentsel Dönüşüm Hukuku (Edit: Yasin, Melikşah ve Şahin, Cenk) İstanbul Üniversitesi S.S.ONAR İdare Hukuku ve İlimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, No:2013/1.
Hazine Müsteşarlığı. Kira Sertifikası Yatırımcı Kılavuzu. https://www.hazine.gov.tr/File/?path...İçin+Bilgiler%2Fkira_sertifikasi_kilavuz.pdf (20.04.2018).
Hodge, G. A., Greve, C. (2007). “Public–Private Partnerships: An İnternational Performance Review”, Public Administration Review, 67(3), 545–558.
Jung, Timothy H. vd. (2015) “The Role Of Stakeholder Collaboration İn Culture-Led Urban Regeneration: A Case Study Of The Gwangju Project, Korea”, Cities (44) 29–39.
Kalkınma Bakanlığı (2015), Kamu Özel İşbirliği Mevzuatı, Yatırım Programlama İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü.
Köroğlu, Abdulkadir (2016). “Gayrimenkul Sertifikası Modeli ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Gazi iktisat ve İşletme Dergisi, 2/1, 25‐42.
Kennedy, Maureen, Leonard, Paul (2001). Dealing With Neighborhood Change: A Primer On Gentrifıcatıon And Policy Choices, A Discussion Paper Prepared For The Brookings Institution Center On Urban And Metropolitan Policy.
Makas, Abdullah Cengiz, (2012). Kentsel Dönüşüm Yasası ve Finansman Boyutu, Kentsel Dönüşümde Sürdürülebilir Yaşam Kalitesi İçin Farkındalık Araştırması, İktisadî Araştırmalar Vakfı Yayın No: 213, İstanbul.
Mataracı, Orhan vd. (2017). “Kentsel Dönüşümde Alternatif Bir Yöntem: İmar Hakkı Transferi”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 3-6 Mayıs, Ankara.
Özgüç, Erkan (2008). Gayrimenkul Yatırım Fonları: Çeşitli Ülkelerdeki Uygulamalar ve Türkiye İçin Öneriler, Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu.
Özkul, Müge (2017). “Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Projelerinin Finansman Yöntemleri” İller Bankası Anonim Şirketi Uzmanlık Tezi.
Peterson, George (2008). “Unlocking Land Values To Finance Urban İnfrastructure Land-Based Financing Options For Cities”, Gridlines, Note no 40.
Roberts P. ve Sykes, H. (Eds) (2000) Urban Regeneration A Handbook. Sage Publications.
Skousen, Mark (2003). İktisadî Düşünce Tarihi Modern İktisadın İnşası (Çev. Acar, M. vd.) Adres Yayınları.
Slack, Enid (2016) Improving Local Government Revenue In Nsw: What Are The Options?, International Keynote and Discussion Paper for the Local Government NSW Finance Summit.
Solmaz, Eren (2013). “Kentsel Dönüşüm Finansman Yöntemleri”, Kentsel Dönüşüm Hukuku (Edit: Yasin, Melikşah ve Şahin, Cenk) İstanbul Üniversitesi S.S.Onar İdare Hukuku ve İlimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, No:2013/1.
Sönmez, Nihan Özdemir (2006). “Düzensiz Konut Alanlarında Kentsel Dönüşüm Modelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Planlama, Sayı 2.
SPK (2007). Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları, SPK Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları-5, Ankara.
Şahin, Özlem, (2012). Eski Sanayi Alanları Dönüşümünde Ortaklık Modeli Önerisi: Kartal Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
Şarkaya, Cansu (2007). “Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Üzerine Bir İnceleme ve Türkiye'ye İlişkin Sektör Analizi”, Sosyal Bilimler Dergisi (1), 175-190.
Şimşek, Can ve Çakıroğlu, Berivan (2017). “Gayrimenkul Yatırım Fonları”, GSI Articletter, Summer, 87-102.
TÜİK (2011). Nüfus ve Konut Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=276 (01.03.2018).
Uslu Gül ve Uzun Bayram (2014). “Kentsel Dönüşüm Projelerinde Deprem Etkisi”, Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(2) 1-11.
WEF (World Economic Forum) (2014) Accelerating Infrastructure Delivery New Evidence from International Financial Institutions. http://www3.weforum.org/docs/WEF_AcceleratingInfrastructureDelivery_2014.pdf (30.04.2018).
WB (Worldbank) (2018). Betterment Levies, https://urban-regeneration.worldbank.org/node/15 (01.05.2018).