Cüneyt DİRİCAN, Ayşegül ERTUĞRUL AYRANCI

İktisadi ve İdari Bilimler ve Uygulamalı Bilimler Lisans Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlığı Üzerine Bir Araştırma: T.C. İstanbul Arel Üniversitesi Örneği

Ekonomik gelişimde önemli rol oynayan başlıklar arasında olan finansal okuryazarlık ve sosyal bilimlerde bu alana yönelik ön lisans, lisans ve yüksek lisans bölümlerindeki kalifiye insan gücü finansal okuryazarlık konulu birçok benzer araştırmanın ve çalışmanın konusu olmuştur. Bu çalışmada, “T.C. İstanbul Arel Üniversitesi” İktisadi ve İdari ile Uygulamalı Bilimler alanlarındaki farklı bölümlerdeki öğrencilerinin finansal okuryazarlık seviyesi verilerinin toplanmasında anket yöntemi ve ölçümünde ise keşfedici faktör analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak, literatürdeki örneklere benzer şekilde ilgili bölüm öğrencilerinin finansal bilgi seviyeleri ile finansal planlama, bireysel bankacılık gibi faktörlerinin etkileşimleri düşük olarak görülmüştür, üniversitelerde finansal okuryazarlığın ayrı bir ders olarak okutulması gibi örnek kazanımlar sonuç olarak vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Finansal Okuryazarlık, Finans, Finansa Erişim, Finansal Yönetim

A Research on Undergraduate Students’ Financial Literacy of Economics and Administrative Sciences and Applied Sciences Departments: Istanbul Arel University Example

Qualified human resources in associate degree, undergraduate and graduate departments in social sciences and financial literacy are the subject of many similar researches and studies and these titles have a critical share in economic development. The study contains the student’s financial literacy’s level in different departments of “(T.R.) Istanbul Arel University” in Economics and Administrative and Applied Sciences and the data obtained by means of survey method and exploratory factor analysis is used for measuring it. As observed in the literature, the students’ financial information knowledge of the related departments and the factors’ interactions such as financial planning and personal banking were seen as low, suggestions like teaching financial literacy as a separate course in universities are highlighted as a conclusion example.

PDF

___

Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal Okuryazarlık - Finansal Bilgi, Davranış ve Tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 40, Volume: 8, Ekim 2015, http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi40_pdf/6iksisat_kamu_ isletme/alkaya_aylin.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Aruğaslan, E. (2017). Yetişkinlerin Dijital Okuryazarlığı. E-Platform for Adult Learning in Europe (Avrupa Yetişkin Öğrenimi Elektronik Platformu) Yetişkin Eğitiminde Yeni Beceriler Konferansı Sunumu, 2-3 Kasım 2017 / İzmir. https://ec.europa.eu/epale/sites/epale/files/ dr_emine_arugaslan_dijital_okuryazarlik_1.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 7, No. 17, s.9-26, Haziran 2009. http://ded.dem.org.tr/gorsel/pdf/ded-17-makale-1.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Atkinson, A. ve F. Messy (2012), “Measuring Financial Literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study”, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15, OECD Publishing. https://ideas.repec.org/p/oec/dafaad/15-en.html, (Erişim Tarihi: 12.04.2018).
Australian Government and Financial Literacy Foundation. (2004). Understanding Money. Consumer and Financial Literacy Taskforce Presentation, p.1-12. http://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/40596701.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Blogteb.com. (2013). İyi Olan Her Şey Ailede Başlar… Ekonomi De Ailede Başlar. Türk Ekonomi Bankası Bloğu. 27 Mayıs 2013. http://www.blogteb.com/teb-aile-akademisi/, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Braunstein, S. and Welch, C. (2002). Financial Literacy: An Overview of Practice, Research, and Policy. Federal Reserve Bank Publications, Bulletins, November 2002, p.445-457. https://www.federalreserve.gov/pubs/bulletin/2002/1102lead.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
CNNTurk.com. (2017). Son Dakika... Merkez Bankası Kritik Faiz Kararını Açıkladı. CNNTürk Televizyonu Web Sitesi, Ekonomi Sayfası Haberi. 27.07.2017 Perşembe 14:01 (Güncellendi: 14.11.2017 Salı 16:07). https://www.cnnturk.com/ ekonomi/son-dakika-merkez-bankasi-kritik-faiz-kararini-acikladi, (Erişim Tarihi: 16.09.2018).
Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin Ekonomiye ve Kalkınmaya Etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, s.33-41, 2008. http://zgefdergi.com/Makaleler/884159134_11_03_Cakmak.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Çam, A.V. ve Barut, A. (2015). Finansal Okuryazarlık Düzeyi ve Davranışları: Gümüşhane Üniversitesi Önlisans Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, Bahar-2015, Cilt: 4 Sayı: 7, s.63-72. https://www.researchgate.net/publication/288445934_FINANSAL_OKURYAZARLIK_ DUZEYI_VE_DAVRANISLARI_GUMUSHANE_UNIVERSITESI_ONLISANS_OGRENCILERI_UZERINDE_BIR_ARASTIRMA, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Danışman, E., Sezer, D. ve Gümüş, U.T. (2015). Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, Aralık / 2016, Cilt/26, Sayı/ 2, s.1-37. http://www.kho.edu.tr/akademik/kho_bilim_dergi/2016_2/1.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Dilek, S., Küçük, O. ve Eleren, A. (2016). Kastamonu Üniversitesi Öğrencilerinin Ekonomi Okuryazarlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 7, 2016, s.1865-1878, https://www.researchgate.net/publication/309585911_Kastamonu_Universitesi_Ogrencilerinin_Ekonomi_Okuryazarligi, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Dirican, C. (2013). Finansal Farkındalık ve Finansal Okuryazarlık. Şalom Gazetesi Web Sitesi, Ekonomi Sayfası Haberi. http://www.salom.com.tr/haber-86275-finansal_farkindalik_ve_finansal_okuryazarlik.html, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Dirican, C. (2018). KOBİ’lerde Finansal Okuryazarlık ve Ekonomiye Dair Öneriler. Şalom Gazetesi Web Sitesi, Ekonomi Sayfası Haberi. http://www.salom.com.tr/haber-106872-kobIlerde_finansal_okuryazarlik_ ve_ekonomiye_dair_oneriler.html, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Ergün, B, Şahin A. ve Ergin, E. (2014). Finansal Okuryazarlık: İşletme Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 34, Volume: 7, 2014, s.847-864. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt7/sayi34_pdf/8isletme_iktisat_iletisim_kamu/ergun_bahadir_vd.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Etimolojiturkce.com. (2018). Etimoloji Türkçe Web Sitesi Arama Motoru. Finans ve Okuryazar Kelimeleri Arama Sonuçları. https://www.etimolojiturkce.com/kelime/finans ve https://www.etimolojiturkce.com/arama/okuryazar, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Finanskulup.org.tr. (Anonim). Finans Kulüp Türkiye Finans Yöneticileri Vakfı Web Sitesi, Hakkımızda Sayfası, https://www.finanskulup.org.tr/finans-kulup/hakkimizda/, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
FO-DER.org. (2018). Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği Web Sitesi, Finansal Okuryazarlık Nedir Sayfası. http://www.fo-der.org/finansal-okuryazarlik-nedir/, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
GİB.gov.tr. (1998). Gelir İdaresi Başkanlığı Web Sitesi. T.C. Maliye Bakanlığı, Gelirler Genel Müdürlüğü Özelgesi. TARİH: 24.03.1998, SAYI: B.07.0.GEL.0.40/4090-232/11068, KONU: Merkez Bankası Nezdinde Bulunan Kredi Mektuplu Döviz Tevdiat Hesaplarından Elde Edilen Faiz Gelirlerinin Beyan Edilip Edilmeyeceği Hk. http://www.gib.gov.tr/node/91327, (Erişim Tarihi: 16.09.2018).
GOOGLE.com.tr. Akademik (Anonim). Google Akademik Arama Motoru. (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Gutnu, M.M. ve Cihangir, M. (2015). Finansal Okuryazarlık: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Personeli Üzerinde Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, ASOS, Yıl: 3, Sayı: 10, Mart 2015, s. 415-424. http://www.asosjournal.com/Makaleler/436532057_547%20M.%20Murat%20GUTNU.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Habitatdernegi.org. (Anonim). Habitat Derneği Web Sitesi, Çalışma Alanlarımız Sayfası, http://habitatdernegi.org/habitat-hakkinda/calisma-alanlari/, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Hastings, J.S., Madrian, B.C. and Skimmyhorn, W.L. (2013). Financial Literacy, Financial Education, and Economic Outcomes. Annual Review of Economics, Vol. 5, p.347-373, August 2013, https://www.annual reviews.org/doi/full/10.1146/annurev-economics-082312-125807, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
HBOGM.MEB.gov.tr. (2017). Bütçemi Yönetebiliyorum Formatör El Rehberi. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, s.1-17, 2017. http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/ 2017_06 /07132703_EYitim_iYeriYi.docx, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Kaderli, Y. Gümüş, U.T. ve Danışman E. (2016). Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Türk Silahlı Kuvvetleri Emekli Personeli Üzerinde Bir Araştırma. Finans ve Bankacılık Çalışmaları Dergisi, Journal of Finance & Banking Studies 5 (5), 2016: 52-70, IJFBS, s. 2-70, Cilt 5, Sayı 5, Özel Sayı, ISSN: 2147-4486. http://www.ssbfnet.com/ojs/index.php/ijfbs/article/view/635/303, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Kamiya, T. (2017). A Review of Definitions and Measurement Scales for Financial Literacy. Shinrigaku Kenkyu: The Japanese Journal Of Psychology, 87(6), p.651-668. https://europepmc.org/abstract/med/29630303, (Erişim Tarihi: 12.04.2018).
Karataş, Ç. (2017). Finansal Okuryazarlığın Geliştirilmesinde Merkez Bankalarının Rolü ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İçin Bir Değerlendirme. TCMB Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara, Mayıs 2017, s.4-6. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/dca9d54c-7424-4901-97e3-6361caf964f3/TEZ-%C3%87%C4%B0% C4%9EDEM+KARATA%C5%9E.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-dca9d54c-7424-4901-97e3-6361caf964f3-m3fBagn, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Kılıç, Y., Ata, H. ve H. Seyrek, İ. (2015). Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, MUFAD, (66), s.129-150. DOI: 10.25095/mufad.396535, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/427617, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Köse Y., Atik, M. ve B. Yılmaz. (2015). Merkez Bankası Kâr Etmeli Mi? T.C. Merkez Bankası Örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: Ocak 2015, Cilt-Sayı: 8 (1), s. 261-275, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/462860, (Erişim Tarihi: 16.09.2018).
Kurudayıoğlu, Y. ve Tüzel, A. (2014). 21. Yüzyıl Okuryazarlık Türleri, Değişen Metin Algısı ve Türkçe Eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 2010, (28), s.283-298, http://dergipark.gov.tr/tubar/issue/16969/177280 veya http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/pdf/ 2010GUZ/kurudayolu_mehmet-tzel_sait_283-298.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Milliyet.com.tr. (2018). Merkez Bankası’ndan Son Dakika Açıklaması. Milliyet Gazetesi Web Sitesi, Ekonomi Sayfası Haberi. 16.09.2018 10:18 | Son Güncelleme:16.09.2018-16:57. http://www.milliyet.com.tr/ merkez-banka si-ndan-son-dakika-ekonomi-2743202/, (Erişim Tarihi: 16.09.2018).
OECD INFE. (2011). Measuring Financial Literacy: Core Questionnaire in Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for conducting an Internationally Comparable Survey of Financial literacy. Paris: OECD. http://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/49319977.pdf, (Erişim Tarihi: 12.04.2018).
Öztürk, E. ve Demir, Y. (2015). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi: Süleyman Demirel Üniversitesi Akademik Personel Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, MUFAD, (68), s.113-134. DOI: 10.25095/mufad.396629, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/427749, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Sarıgül, H. (2014). A Survey of Financial Literacy Among University Students. Muhasebe ve Finansman Dergisi, MUFAD, Ekim/ 2014, s.207-224. http://www.journal.mufad.org.tr/attachments/article/767/11.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Seyrek, İ. H. ve Gül M. (2017). Finansal Okuryazarlık ve Girişimcilik Niyeti: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi/Journal of Management and Economics Research, Cilt/Volume: 15, Sayı/Issue: 2, Mayıs/May 2017, s./p. 103-118, Doi: http://dx.doi.org/10.11611/ yead.311824, https://www.researchgate.net/publication/319190753, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
SPK.gov.tr. (2014). Finansal Erişim, Finansal Eğitim, Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları (2014-2017). Sermaye Piyasası Kurumu Web Sitesi Dokümanı, s.1-26. http://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1076, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Şahin, M. ve Barış, S. (2017). Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Davranışları: Kamu Çalışanları Üzerine Bir İnceleme. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, Y. 2017, Cilt 7, Sayı 2, s.77-103. DOI: 10.18074/ckuiibfd.332555, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/383519, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Şamiloğlu, F., Kahraman, Y.E., ve Bağcı, H. (2016). Finansal Okuryazarlık Araştırması: Erciyes Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, s. 308-318. http://ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/view/1323/pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).
Şarlak, Z. (2012a). Finansal Okuryazarlık. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve EDAM (Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi), Aile Geliştirme Programı Elektronik Ders Kitabı, ISBN: 978-605-4628-15-5, 2. Baskı, s.1-74, Nakış Ofset, İstanbul. http://www.aep.gov.tr/wp-content/uploads/2012/10/03_02_finansal-okur-yazarlik.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Şarlak, Z. (2012b). Aile Bütçesi ve Kaynak Yönetimi. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve EDAM (Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi), Aile Geliştirme Programı Elektronik Ders Kitabı, ISBN: 978-605-4628-16-2, 2. Baskı, s.1-66, Nakış Ofset, İstanbul. https://giresun.aile.gov.tr/data/566e9a70369dc55150382669/03_01_aile-butcesi-ve-kaynak-yonetimi.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
TDK.gov.tr. (2018). T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Web Sitesi, Bilim ve Sanat Terimleri Ana Sözlüğü ve Güncel Türkçe Sözlüğü Arama Motorları. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=645&Itemid=1, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
TEDMEM.org. (2016). Temel Bir Yaşam Becerisi: Finansal Okuryazarlık. Türk Eğitim Derneği Düşünce Kuruluşu Web Sitesi, MEM Notları Sayfası, 22 Eylül 2016, Yazar: TEDMEM Anonim. https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/temel-bir-yasam-becerisi-finansal-okuryazarlik, (Erişim Tarihi: 13.09.2018).
Ünal, S., Düğer, Y.S. ve Söylemez, C. (2015). Ekonomi Okuryazarlığı ve Kredi Kartı Tutumunun Rasyonel Kredi Kartı Kullanımına Etkisi: Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı MYO Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan 2015, 10(1), s.31- 52. https://www.researchgate.net/ publication/301516663_Ekonomi_Okuryazarligi_ve_Kredi_Karti_Tutumunun_Rasyonel_Kredi_Karti_Kullanimina_Etkisi_Dumlupinar_Universitesi_Tavsanli_MYO_Ornegi, (Erişim Tarihi: 15.09.2018).