Türkiye'de teknoparklara yönelik teşvikler ve teknoparkların bilim ve teknoloji kapasitesinin gelişimine katkısı

Bilgi çağında ekonomik rekabet, Ar-Ge ve inovasyon aracılığıyla, köklü bir değişim geçirmiş, bu dönemde Bilim ve Teknoloji (BT) Kapasitesini geliştirebilen ülkeler rekabet üstünlüğü sağlamıştır. Bu dönemde ülkelerin BT kapasitesini artırmak amacıyla başvurduğu kurumlardan biri de teknoparklardır. Teknoparklar, piyasanın yetersiz olduğu Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleri için altyapı sağlamakta ve vergisel ya da genişletilmiş teşvik araçlarıyla girişimcilere farklı avantajlar sunmaktadır. Bu çalışmada amacımız, Türkiyedeki teknoparkların girişimcilere, Ar- Ge personeline ve yönetici şirketlere sunduğu teşvikleri incelemek ve teknoparkların, 2001 yılından beri uygulanan teşviklerin de katkısıyla, Türkiyenin BT kapasitesinin temel göstergelerine (Ar-Ge yoğunluğu, Ar-Ge personeli istihdamı, patent üretimi ve YTÜ ihracı) yaptığı katkıları tespit etmektir.

Tax incentives for technoparks in Turkey and contribution of technoparks to development of the science and technology capacity

Economic competitiveness in the age of information has had a drastic change through R&D and innovation; during this period, countries that could develop theirScience and Technology (S&T) Capacity have had a competitive advantage. In this new era, technoparks are one of the institutions to which countries have applied in order to increase their S&T capacity. Technoparks provide the infrastructure for R&D and innovation activities in which the market falls behind, and offer different advantages to entrepreneurs by means of tax or extended incentives. This study aims to examine the tax incentives technoparks in Turkey offer to entrepreneurs, R&D staff and managing companies, and to identify the contributions technoparks made to main indicators of Turkeys S&T capacity (R&D intensity, employment of R&D staff, patent production and exports of high technology products) with the contributions of tax incentives implemented since 2001.

PDF

___

Adaçay, F.R. (2007), Bilgi Ekonomisine İlişkin Temel Göstergeler Açısından Avrupa Birliği ve Türkiyenin Karşılaştırılması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 19, 185-204.

Ağır, H. (2010), Türkiye ile Güney Korede Bilim ve Teknoloji Politikalarının Karşılaştırılması, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, V(II), 43-55.

Altın, O. ve Kaya, A. (2009), Türkiyede Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi, Ege Akademik Bakış, 9(1), 251-259.

Archibugi, D. ve Coco, A. (2004), A New Indicator of Technological Capabilities for Developed and Developing Countries (ArCo), World Development, 32(4), 629-654.

Archibugi, D. ve Coco, A. (2005), Measuring Technological Capabilities at the Country Level: A Survey and a Menu for Choice, Research Policy, 34, 175-194.

Bulut, H.İ. (2005), Ulusal Ar-Ge Tamamlayıcısı Olarak Uluslararası Kurumsal Risk Sermayesi, İktisat, İşletme ve Finans, 20(236), 65-86.

BTGM (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü) (2014a), Ar-Ge Merkezleri İstatistik Bilgileri, http://sagm.sanayi.gov.tr/DocumentList.aspx?catID= 244&lng=tr (Erişim Tarihi: 28.01.2014)

BTGM (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü) (2014b), Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Hakkında Genel Bilgiler, http://sagm.sanayi.gov.tr/ServiceDetails.aspx?dataID=107 (Erişim Tarihi:28.01.2014)

Cervantes, M. (2007), Policies to Foster R&D and Innovation in OECD Countries, Presentation at the Seminar on How R&D Tax Incentives Can Boost the Competitiveness of European High Tech Industry, Stockholm.

Çelebi A.K. ve Kahriman, H. (2011), Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiyede Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri ve Bunların Karşılaştırmalı Analizi, Maliye Dergisi, 161, 33-63.

Çilingir, C. (2011), Bölgesel Kalkınmada Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, 5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu: Sanayi Politikasının Yönetişimi, 27-28 Ocak 2011, Ankara, TEPAV, 203-212.

DDK (Devlet Denetleme Kurulu) (2009), 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulamalarının Değerlendirilmesi ile Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunların Çözümüne İlişkin Öneri Geliştirilmesi, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu Raporu, 2009/1, Ankara.

Erkek, D. (2011), Ar-Ge, İnovasyon ve Türkiye, Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA), 31.05.2011, http://www.geka.org.tr/yukleme/dosya/16f80581dc639ad5 f68c7f3b891eccd0.pdf (Erişim Tarihi: 19.03.2013)

Eurostat (2011), Gross Domestic Expenditure on R&D (GERD) % of GDP Statistics, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init= 1&plugin=1&language=en&pcode=t2020_20 (Erişim Tarihi: 18.02.2013)

Eurostat (2013), Total High-tech Trade in Million Euro and As a Percentage of Total, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do (Erişim Tarihi: 10.10.2013)

Gülbaş, S.Y. (2011), İnovasyon: Teknopark Modeli, ANKEM Dergisi, 25(Ek2), 139-145.

Gülmez, A. ve Yardımcıoğlu, F. (2012), OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1999-2010), Maliye Dergisi, 163, 335-353.

Göker, İ. (2013), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri, Maliye Dergisi, S165, 215-240.

IASP (Uluslararası Bilim Parkları Birliği). (2013), Location of Science and Technology Parks-University, http://www.iasp.ws/web/guest/statistics (Erişim Tarihi: 15.03.2013)

Kalkınma Bakanlığı (2013), 2014 Yılı Programı, 25 Ekim 2013 tarih ve 28802 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 7 Ekim 2013 tarih ve 2013/5502 sayılı 2014 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair BKK Eki.

Korkmaz, S. (2010), Türkiyede Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi, Journal of Yasar University, 20(5), 3320-3330.

OECD (2008), OECD Science, Technology and Industry Outlook 2008, http://www.oecd.org/sti/inno/41553445.pdf (Erişim Tarihi: 20.02.2013)

OECD (2013), Science, Technology and R&D Statistics, http://www.oecd- ilibrary.org/science-and-technology/data/oecd-science-technology-and-r-d- statistics_strd-data-en (Erişim Tarihi: 20.02.2013)

Ömürbek, N. ve Halıcı, Y. (2012), Üniversite Sanayi İşbirliği Çerçevesinde Antalya Teknokenti ile Göller Bölgesi Teknokenti Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012/1, 15, 249-268.

Özdemir, F. (2010), Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde (Teknokentlerde) Ar-Ge Faaliyetlerinin Muhasebe Standartları ile Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi ve Buna İlişkin Bir Uygulama Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özer, M.N. (2013), Türkiyede Ar-Ge Harcamaları, Atılım Üniversitesi, Siyasi ve Ekonomik Araştırmalar Laboratuvarı Bilgi Notu, http//seal.atilim.edu.tr/ turkiyede-arge-harcamalari (Erişim Tarihi: 18.03.2013).

Pekol, Ö. ve Erbaş, B.Ç. (2011), Patent Sisteminde Teknoparkların Yeri, Ege Akademik Bakış, 11(1), 39-58.

Saygılı, Ş. (2003), Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Konumu, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Yayın No: 2675, http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/tarih/tr/saygilis/bilgieko.pdf (Erişim Tarihi: 06.11.2013).

Şenlier, N. (2006), İleri Teknoloji Geliştirme Merkezleri/Teknoparklar, ASOMEDYA, 76-84. http://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/ asomedya/agustos2006/asomedyaagustos2006.html

Tiryakioğlu, M. (2006), Araştırma Geliştirme-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Seçilmiş OECD Ülkeleri Üzerine Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

TGBD (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği) (2011), Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Bilgi Notu, Brifing, http://www.tgbd.org.tr/tr/turkiyede-teknoparklar- 18.html (Erişim Tarihi: 30.01.2013).

TÜİK (2010), Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2010, Haber Bülteni, 86623, Ankara: Kasım 2011.

TÜİK (2012a), Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2011, Haber Bülteni, 10931, Ankara: Kasım 2012.

TÜİK (2012b), Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri: 2011, Haber Bülteni, 13146, Ankara: Ekim 2012.

TÜİK (2013), Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2012, Haber Bülteni, 13630, Ankara, Kasım 2013.

Uzay, Ş. (2007), Türk Vergi Sisteminde Teknoloji Geliştirme Teşvikleri, Üniversitelerdeki Araştırma ve Uygulama Merkezlerinin İşlevselliği: Üniversite- Sanayi İşbirliğinin Yeniden Yapılandırılmasının Gereklilikleri içinde, Ed: Yıldız, R. ve H. Atik, Detay Yayınevi, 319-355.

World Bank (2013a), High-technology Exports (% of manufactured exports), http://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.TECH.MF.ZS/countries/IN-RU- KR-KP?display=graph (Erişim Tarihi: 11.10.2013).

World Bank (2013b), High-technology Exports, http://search.worldbank.org/data?qterm =high%20technolo&language=EN (Erişim Tarihi: 08.10.2013).

Yücel, İ.H. (1997), Bilgi Teknoloji Politikaları ve 21. Yüzyılın Toplumu, DPT, Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr/bilim/yucelih/biltek.html (Erişim Tarihi: 18.01.2013).