Patentlerin değerlemesi ve muhasebeleştirilmesi

Patent, buluş sahibine buluş konusu urunu belirli bir sure ile uretme, kullanma veya satma hakkı sağlar. Değerleme, bir varlığın belli bir tarihteki muhtemel değerinin takdir ve tespitidir. Patentlerin değerlemesi ilk ve sonraki dönemlerde yapılan değerleme şeklinde sınıflandırılmaktadır. İlk değerleme dışarıdan sağlanıyorsa elde etme maliyetine, sonraki dönemlerde ise temel ve alternatif yöntemlere göre değerlenmektedir. İtfası ve muhasebeleştirilmesinde, araştırma safhasında giderleştirerek geliştirme safhasında ise aktifleştirerek muhasebeleştirilmektedir. İtfasında, sınırlı yararlı ömre sahip patent itfaya tabiyken sınırsız yararlı ömre sahip patent ise itfaya tabi değildir. Bu çalışmadaki patent kavramı, değerlemesi, itfası ve muhasebeleştirilmesi konusu; THP, UMS/UFRS, TMS/TFRS ve SPK'na göre açıklamalar yapılarak örneklerle anlatılmıştır.

Valuation and accounting of patents

Patent grants the right to produce, use and sell the invented product for a certain period of time to the owner of patent. Valuation is appreciated to determine the possible values of an asset at a certain date. Valuation of patents is classified as the valuation of the first and ongoing periods. If the first valuation is provided externally, it is valued as its acquisition cost but it is valued according to the basic and alternative methods in the later periods. It is accounted by writing off during the research period and by capitalizing during the development period in view of the amortisation and accounting. If the patent has a useful and limited life, it is subject to the amortisation but if it has an unlimited and useful life, it is not subject to the amortisation. In this paper, the concept of patent and its valuation, the subjects of amortisation and accounting of the patents are discussed with examples according to the UAP, IFS/IFRS, TAS/TFRS and CMB.

PDF

___

Ahya, C. (2005), Intellectual Property Valuation: A Primer for Identifying and Determining Value, USA: American Bar Association.

Alper, D. (2011), Patent Değerlemesi ve Reel Opsiyonlar, Business and Economics Research Journal, 1(3), 153-172.

Arens, A.A. vd. (2008), Auditing and Assurance Services, Twelfth Edition, New Jersey: PrenticeHall.

Aşıkoğlu, R., Kurt, M. ve Özcan, K. (2008), Entelektüel Sermaye-Teori, Uygulama ve Yeni Perspektifler, Gazi Kitabevi.

Aydemir, O. (2008), Entelektüel Sermaye, Ankara: Gazi Kitabevi.

Çetin, A. (2005), Entelektüel Sermaye ve Ölçülmesi, Marmara Üniversitesi İİBF

Dergisi, 1, 359-378, http://dosya.marmara.edu.tr/ikf/iib-dergi/2005%20I-II/ 2005_20_cetin.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Durak, O.S. (2007), Patent Lisans Sözleşmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE.

Erdoğan, M. (2007), Dönem Sonu İşlemleri ve Muhasebesi, İstanbul: Beta Yayınları.

Fırat, D. ve Badem, C.A. (2008), Marka Değerleme Yöntemleri ve Marka Değerinin Mali Tablolara Yansıtılması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, 38, 210-219.

Fikri Mülkiyet Değerlemesi Ağustos 2013, http://www.abm-istanbul.org/ files/ipr_helpdesk/ip%20valuation_tk_translation.pdf (02.02.2014) Filiz, E. (2007), Patent Lisans Sözleşmeleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Gazi Üniversitesi SBE.

Gider, Z. (2008), Marka Değerlemesi, Vergi Dünyası Dergisi, Mayıs, 321, 110- 121.

Goddar, H. ve Moser, U. (2011), Traditional Valuation Methods: Cost, Market and Income Approach, The Economic Valuation of Patents: Methods and Applications, (Ed: F. Munari ve R. Oriani), UK: Edward Elgar Publishing.

Güçlü, H. (2014), Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması, http://www.hakanguclu.com/calismalar/Entelektuel_sermaye.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Güneş, N.H. (2008), Tekdüzen Hesap Planının Muhasebe Standartlarına Uygunluğu SPK-TFRS-UFRSna Uygun Mali Tablo Düzenleme Uygulaması, İstanbul: İSMMMO Yayın No: 102.

Hagelin, T. (2004), Valuation of Patent Licences, Texas Intellectual Property Law Journal, 12, 423-441.

Hussey, R. (2011), Fundamentals of International Financial Accounting and Reporting, London: World Scientific.

IFRS, IAS 38 Intangible Assets, http://www.ifrs.org/IFRSs/IFRS-technical- summaries/Documents/IAS38-English.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Igbal, M. Z. vd. (1997), International Accounting A Global Perspective, College Publishing.

Ilgaz, D. (2001), Avrupa Patent Sistemi İçinde Avrupa Topluluk Patentinin Yaratılması, Öneri Dergisi, 16, (Haziran), 159-165.

Joshi, D. (2011), Intellectual Property Valuation Using Income Approach Method for Technology Licensing, Information Management and Business Review, 3(6), 302-314, December.

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TFRS 3 İşletme Birleşmeleri, http://kgk.gov.tr/contents/files/tms_seti/tmstfrs2011ktp/ TFRS_3.pdf (Erişim Tarihi: 19.06.2014)

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama, http://kgk.gov.tr/contents/files/TMS34.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/ TMS36.pdf (Erişim Tarihi: 19.06.2014)

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları-TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TMS38.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/ TMS/TMS38.pdf (Erişim Tarihi: 19.06.2014)

Kavak, İ. (2005), Genel Muhasebe, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kaya, İ. (2009), Ar-Ge'den Patente Uzanan Süreçte İstemlerin Önemi, Mühendis ve Makina, 50(596), 20-22.

Kaya, Y. (2005), Marka Değerleme Yöntemleri ve Markaların Mali Tablolara Alınmalarının Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE.

Oruçoğlu, P. (2007), Patent Verilebilirlik İartları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi SBE.

Öz, E. (1993). Yurtdışı Firmalarında Ödenen Marka, Patent ve Teknik Bilgi (Know-How) Kiralarının Vergilendirilmesi, Mali Çözüm Dergisi, 20 (Mayıs- Haziran), 1-2, http://www.ismmmo.org.tr/yayinlar.asp?Gid=1&Yid=20 (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Pamukçu, A. (2011), Marka Değerlemesi ve Muhasebesi, İstanbul: Yaylım Yayıncılık.

Patent Başvuru İartları ve Gerekli Belgeler, http://www.avrupapatent.com/ patentbasvurusartlarivegereklibelgeler.html (01.02.2014)

Patent Başvurusu, http://www.markavepatent.com/page010.html (01.02.2014) Patent, http://www.akyolpatent.com.tr/?p=108 (01.02.2014)

Radebaugh, L.H. ve Gray, S.J. (1997), International Accounting and Multinational Enterprises, Forth Edition, The United States of America: John Wiley&Sons.

Sayan, H. (2007), Patent Haklarının İşletme Bilançolarında Yer Alması ve Vergisel Değerlemesi ile Amortismanı, Vergi Dünyası Dergisi, İubat, 306, 107-112.

Scheffer, V.G. ve Zieger, M. (2005), Methods for Patent Valuation, International Conference on IP As An Economic Asset: Key Issues in Exploitation and Valuation, Berlin, July-1st, 1-11.

Stolowy, H. ve Lebas, M.J. (2006), Financial Accounting and Reporting a Global Perspective, London: South-Western Cengage Learning.

Sümer, H. ve Erer, M. (2010), Yazılımların TMS 38e Göre Değerlemesi, Mali Çözüm Dergisi, Mart-Nisan, 98, 25-40.

TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, http://www.verginet.net/dtt/1/ TMS38MaddiOlmayanDuranVarliklar_6630.aspx (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

Türk Patent Enstitüsü, Patent ve Faydalı Model, Mevzuat-Bilgi Bankası, http://www.tpe.gov.tr/portal/default2.jsp?sayfa=180 (Erişim Tarihi: 03.04.2014) UFRS-Uluslararası Finansal Raporlama Standartları-İzlenecek Öncelikli 20 Konu (2010), İstanbul: Grant Thornton International Ltd.

UMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, http://www.denetimnet.net/UserFiles/ Documents/DenetcininNotDefteri/UMS%2038%20MADD%C4%B0%20OLMA YAN%20DURAN%20VARLIKLAR%20UYGULAMA%20%C3%96RNE%C4 %9E%C4%B0%20_2_.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

United Nations Economic Commission for Europe (2003), Intellectual Assets: Valuation and Capitalization.

Ürün Patenti ve Usul Patenti Kavramları, http://www.4mpatent.com/2012/01/ urun- patenti-ve-usul-patenti-kavramlari/ (Erişim Tarihi: 01.02.2014)

World Intellectual Property Organization-WIPO (2006), Inventing the Future: An Introduction to Patents for Small and Medium-Sized Enterprises.

Yetkiner, E. (2005), Marka Değerlemesi ve Amortismanı, Vergi Dünyası Dergisi, Temmuz, 287, 31-34.