İllerin Vergi Gelirleri Açısından Sınıflandırılmasında Kümeleme Analizi Kullanımı

Bu çalışmada genel vergi gelirleri göstergelerinden oluşan değişkenlerden yararlanarak illerin sınıflandırılması ve vergi gelirleri açısından dağılım, benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 81 ile ait veriler kümeleme analizi yöntemi ile incelenerek elde edilen sonuçların anlamlılığı ayırma (diskriminant) analizi ile desteklenmiştir. Çalışmada kullanılan değişkenlere göre iller “K-Ortalamalar Metodu” ve “Öklid Uzaklığı” kullanılarak kümelenmiştir. Yapılan analizin sonucunda vergi tahsilatı değişkenleri açısından benzer özelliklere sahip illerin aynı kümelerde olduğu ve kümeler arasındaki farkların ortaya çıktığı görülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçların karar alma mekanizmaları ve gelecek araştırmalar için önemli bir veri kaynağı oluşturduğu düşünülmektedir.

Use of Clustering Analysis in Classification of Provinces in Terms of Tax Revenues

The aim of this study is to determine the classification of provinces in Turkey by using variables comprised of tax revenues indicators and to reveal the distribution, differences and similarities of provinces in terms of tax revenues. In line with this, the data belonging to the 81 provinces of Turkey were examined by the clustering analysis method and the significance of results was supported by the discriminant analysis. According to the variables in the study, the provinces were clustered using the “K-means Method” and the “Euclidean Distance”. As a result of the analysis, it was seen that the provinces with similar characteristics in terms of tax collection variables were in the same clusters and differences between clusters have been revealed. The results obtained from the study are thought to constitute an important data source for decision-making mechanisms and for future research.

PDF

___

Agboola, S. ve Joel, M.B. (2017), “Classification of Some Seasonal Diseases: A Hierarchical Clustering Approach”, Biomedical Statistics and Informatics, 2(3), 122-127.

Akar, S. (2013), “Vergi Gelirlerinin Esnekliği ve İstikrarı: Merkezi Bütçe Sınıflandırmasına Dayalı Ampirik Bir Analiz”, Maliye Dergisi, (165), 27- 37.

Akdoğan, A. (1994), Kamu Maliyesi, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.

Alkaçar, B. (2016), Verilerin Dili: Ekonomiyi Nasıl Okumalıyız?, Türkiye Bankalar Birliği Yayın No:316, İstanbul.

Alpar, R. (2017), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler, Ankara: Detay Yayıncılık, Beşinci Baskı.

Anderberg, M.R. (1973), Cluster Analysis for Application, Academic Press, London.

Atal, S. (2015), Bulanık Kümeleme Analizi ve OECD Ülkelerinin Gelişmişlik Bakımından Kümelendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Atbaş, G.C.A. (2008), Kümeleme Analizinde Küme Sayısının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Cengiz, D. (2010), “Mevduat Bankalarının Rasyolarına Kümelenmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 231-247.

Cengiz, D. ve Öztürk, F. (2012), “Türkiye’de İllerin Eğitim Düzeylerine Göre Kümelenme Analizi ile İncelenmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 69-84.

Çakmak Z. (1999), “Kümeleme Analizinde Geçerlilik Problemi ve Kümeleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 187-205.

Çakmak, Z., Uzgören, N. ve Keçek, G. (2005), “Kümeleme Analizi Teknikleri ile İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 1-21.

Çelik, Ş. (2013), “Kümeleme Analizi ile Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), 175-194.

Daştan, A. (2011), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Vergı̇ Kayıp ve Kaçaklarının Önlenmesindeki Rolü: Doğu Karadeniz Bölgesine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 181-206.

Dios, A., Pintp, C., Batista, J. ve Neves, M.E. (2016), Signaling Tax Evasion, Financial Ratios and Cluster Analysis, Working Papers No:51, OBEGEF-Observatório de Economiae Gestão de Fraude.

Doğan, B. (2008), Bankaların Gözetiminde Bir Araç Olarak Kümeleme Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ekici, M. (2009), “Vergi Gelirlerini Etkileyen Ekonomik ve Sosyal Faktörler”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 200-223.

Everitt, B.S., Landau, S., Leese, M. ve Stahl, D. (2011), Cluster Analysis, 5th Edition, A John Wiley and Sons Ltd., Publication, King’s College London, UK.

Gore, P.A., Jr. (2000), Cluster Analysis, In H.E.A. Tinsley & S.D. Brown (Eds.), Handbook of Applied Multivariate Statistics and Mathematical Modeling, New York: Academic Press, 297-321.

Guha, S., Rastogi, R. ve Shim, K. (2000), “ROCK: A Robust Clustering Algorithm for Categorical Attributes”, Information Systems, 25(5), 345- 366.

İlhan, G. (2007), “Vergi Ödemeyi Etkileyen Ekonomik Faktörler”, Akademik Bakış, (12), 1-13.

İnan, M. (2006), “Seçilen Bazı İllerin Vergi Yapısı ve KDV Açısından Vergi Yükünün İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 209- 226.

Johnson, R.A. ve Wichern, D.W. (2007), Applied Multivariate Statistical Analysis, 6th Edition, New Jersey, Prentice Hall.

Klecka, W.R. (1980), Discriminant Analysis, Beverly Hills, CA: Sage Publications, Vol.19.

Luković, S. (2015), “The Impact of Globalızatıon on the Characteristics of European Countries’ Tax Systems”, Economic Annals, 60(206), 117-139.

MacQueen, J.B. (1967), Some Methods for Classification and Analysis of Multivariate Observations, Proceedings of 5-th Berkeley Symposium on Mathematical Statistics and Probability, Berkeley, University of California, (1), 281-297.

Mucuk, M. ve Alptekin, V. (2008), “Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006)”, Maliye Dergisi, 155, 159- 174.

Nikola, Š. (2015), “The Hierarchical Clustering of Tax Burden in the EU27”, Journal of Competitiveness, 7(3), 95-109.

Özarı, Ö.Ü.Ç. ve Eren, Ö.Ü.Ö. (2018), “İllerin Yaşam Endeksi Göstergelerinin Çok Boyutlu Ölçekleme ve K-ortalamalar Kümeleme Yöntemi ile Analizi”, Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(2), 303-313.

Özdamar, K. (2018), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Ankara: Nisan Kitabevi, 10. Baskı, Cilt 2.

Punj, G. ve Stevvart, D.W. (1983), “Cluster Analysis in Marketing Research: Review and Suggestions for Application”, Journal of Marketing Research, 20(2), 134-148.

Rakıcı, C. ve Aydoğdu, C. (2017), “2000 Yılı Sonrası Türkiye’de Vergi Performansının Değerlendirilmesi”, Sosyoekonomi, 25(33), 221-239.

Raub, G.B. ve Chen, W.W. (2005), A Cluster Analysis Approach to Describing Tax Data, In Proceedings of American Statistical Association Conference (ASA).

Sağdıç, N.E. (2015), Vergi Gelirlerini Belirleyen Faktörlerin Bölgesel Analizi: Türkiye Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.

Saraç, T.B. (2015), “Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, 169, 21-35.

Sarıgül, H. (2014), “Kümeleme Analizi ile İllerin Bankacılık Hizmetlerine Erişim ve Kullanım Göstergelerinin Karşılaştırılması”, Bankacılar Dergisi, 25(89), 41-62.

Schulte im Walde, S. (2006), “Experiments on the Automatic Induction of German Semantic Verb Classes”, Computational Linguistics, 32(2), 159- 194.

Sharma, P. ve Singh, J. (2015), “Determinants of Tax-Revenue in India: A Principal Component Analysis Approach”, International Journal of Economics and Business Research, 10(1), 18-29.

Tatlıdil, H. (2002), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara: Akademi Matbaası.

Tekin, B. (2015), “Temel Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’deki İllerin Gruplandırılması: Bir Kümeleme Analizi Uygulaması”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, (2), 389-416.

Tunalı, D. ve Aytekin, A. (2017), “Türkiye Dış̧ Ticaretinin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(3), 103-116.

Uysal, F.N., Ersöz, T. ve Ersöz, F. (2017), “Türkiye’deki İllerin Yaşam Endeksinin Çok Değişkenli İstatistik Yöntemlerle İncelenmesı̇”, Ekonomı̇ Bilimler Dergisı̇, 9(1), 49-65.

Velichkov, N. ve Stefanova, K. (2017), “Tax Models in the EU: A Cluster Analysis”, Economic Alternatives, (4), 573-583.

Yavuz, A. ve Çiçek, S. (2009), “Isparta İlinin Vergi Gelirlerinin Analizi Yoluyla Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Bir İnceleme”, Maliye Dergisi, 157, 166-182.

Yılmaz, Ü. (2011), Türkiye’de İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Faktör Analizi ve Kümeleme Analizi ile İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Zimmermannova, J., Skalickova, J. ve Siroky, J. (2016), “What Can Tax Revenues Tell us about the Economic Activity of Regions?”, Economics and Sociology, 9(1), 114-128.