Çağdaş Bir Denetim Organizasyonu Olarak Ombudsmanlık (Kamu Denetçisi)

İsveç’te doğan ve idarenin denetim türlerinden birisi olan ombudsmanlık müessesesi diğer denetim usullerinin eksikliklerini tamamlayıcı ve denetimin etkinliğini artırıcı bir fonksiyon üstlenmektedir. Başvuru prosedürü basit, hızlı ve masrafsızdır. Yürütme organı karşısında bağımsızdır. Yaptırım yetkisi bulunmamakla birlikte kamuoyunu bilgilendirme yolu ile idare üzerinde baskı unsuru oluşturur. Günümüzde dünya genelinde tercih edilen bir denetim mekanizması haline gelmiştir. İdare ile vatandaş arasında bir tür arabulucu olan ombudsman, bağımsız kamu görevlisi olarak, şikayetçi olanların şikayetlerini dinlemekte, inceleme, araştırma ve soruşturma yapmakta ve bunun sonucunu da idare ve ilgililere olduğu kadar kamuoyuna duyurmaktadır. Çalışmada ombudsmanlık kurumunun tarihsel gelişimi, özelliği, örgütlenmesi ve ülke örnekleri incelenmiş, ombudsmanlık müessesesine ülkemizde hukukilik kazandıran 5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu değerlendirilmiştir..

A Modern Inspect Organization: Ombudsman (Public Inspection)

The profession of ombudsman has first grown in Sweden and it is one of the check mechanism types of the public administration in order to eliminate the imperfect parts of the other types of check mechanism and has a function to increase the efficiency of these check mechanisms. Application procedure is simple, quick and free of charge. It is independent from executive organ. Even it has no sanction to impose, by informing public it has influence aspect on public administration. Today, it has been a preferable check mechanism all over the world. An ombudsman is a friendly arbitrator between the administration and the individual citizens, as an independent official charged with representing the interests of the public by investigating and addressing complaints reported by individual citizens and informed the public and the corresponding authorities about the results of the complaints. In this study, the historical development of the ombudsman institution, its characteristics, its organization structure and different country examples have been analyzed and also it has been assessed the contribution of the passed Public Inspection Institution Code number 5548.

PDF

___

1. Avşar, Z. (1998), Ombudsman (Kamu Hakemi), Türkiye İçin Bir Model Önerisi, Hak-İş Eğitim Yayınları 38, 1998.

2. Babüroğlu, O. ve Hatipoğlu, N. (1997), Ombudsman (Kamu Hakemi) Kurumu İncelemesi: Devlette Bir Toplam Kalite Mekanizması Örneği, TÜSİAD Yayını

3. Board, J. B. (1970), The Government and Politics of Sweden, Houghton Mifflin Company, Boston.

4. Bernstein, S. J ve O’Hara, P. (1979), Public Administration: Organizations, People and Public Policiy, Harper Row Publishers.

5. Eroğlu, H. (1978), İdare Hukuku, Kalite Matbaası, Üçüncü Baskı.

6. Gözübüyük, A. Ş. (1988), Yönetim Hukuku, S Yayınları.

7. İba, Ş. (2006), Anayasa ve Siysal Kurumlar (100 Soruda), Turhan Kitabevi. Sanal, R. (2002), Türkiye’de Yönetsel Denetim ve Devlet Denetleme Kurulu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.

8. Özay, İ. H. (1986), Devlet, İdari Rejim ve Yargısal Korunma, Filiz Kitapevi.

9. Tortop, N., İsbir, E. ve Aykaç, B. (1993), Yönetim Bilimi, Yargı Yayınları.

10.Versan, V. (1986), Kamu Yönetimi, Der Yayınları.

11.Arslan, S. (1986) ,”İngiltere’de Ombudsman Müessesesi”, Amme İdaresi Dergisi, 19(1), 157-172.

12.Akın, C. (1998), “Cumhuriyetimizin 75. Kuruluş Yıldönümünde Yönetimin Denetlenmesinde Yeni Bir Denetim Yolu: Ombudsman (Yüksek Yönetim Denetçisi)”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 421, 517-550.

13.Erhürman, T. (1998), “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, 31(3), 87-102.

14.Eryılmaz, B. (1993), “Kamu Bürokrasisinin Denetlenmesinde Yeni Gelişmeler”, Amme İdaresi Dergisi, 26(4).

15.Gammeltoft-Hansen, H. (1996), “Ombudsman Kavramı”, Amme İadaresi Dergisi, 29(3), 195-202.

16.Kestane, D. (2002), “Kamu Kesiminde İdari Kuruluşların Genel Görünümü ve İdari Yapıda Yeni Organizasyonlar Olarak Bağımsız İdari Otoriteler (Üst Kurullar)”, Maliye Dergisi, Sayı: 139, 27-50.

17.Pickl, V. J. (1986), “Ombudsman ve Yönetimde Reform”, T.Ergun (Çev.), Amme İdaresi Dergisi, 19(4), 37-46.

18.Şahin, R. (2004), “Ombudsman ya da Kamu Denetçiliği ve Avrupa Birliği”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 444, 75-90.

19.Özden, K. Gündoğan, E. (1997), “Ombudsmanlık Sistemi: Tanımı, Tarihi Gelişimi, Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye’deki Uygulanabilirlik Tartışmaları”, Türkiye Günlüğü, Sayı: 62, S.48-54.

20.Tayşi, İ. (1997), “Ombudsman Kurumu ve Ülkemizde Uygulanabilirliği”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 25, S.106-123.

21.Tepe, K. (2006), “Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)”, Belediye Dünyası, C.7, S.10, 28-35.

22.Thery, J-F. (1998), “Mediateur” (Çev.C.Atay), Bağımsız İdari Otoriteler, Alkım Yayınları, 40-6.

23.Tortop, N. (1998), “Ombudsman Sistemi ve Çeşitli Ülkelerde Uygulanması”, Amme İdaresi Dergisi, 31(1), 3-11.

24.Amcaoğlu, H. (2002), Yönetimin Yargı Dışı Denetim Yollarından Ombudsman (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Örneği), Yayımlanmamış Master Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

25.Işır, T. (2004), Mukayeseli Hukukta Ombudsmanlık Kurumu ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yayımlanmamış Master Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

26.Işıkay, M. Ombudsmanlık Kurumunun Avrupa Birliği ve Türkiye’deki Konumu, http://www.jura.uni-sb.de/turkish/MIsikay.html.